Odprawa pośmiertna

Odprawa pośmiertna jest przejawem tzw. ryzyka socjalnego pracodawcy. Ryzyko socjalne natomiast należy do zasad, które są charakterystyczne dla prawa pracy. 

Odprawa pośmiertna należy do typu wypłat, które nie są związane z wykonywaniem pracy przez pracownika. Pracodawca wypłaca ją rodzinie zmarłego pracownika (jeżeli śmierć pracownika nastąpiła w czasie trwania stosunku pracy).

Czy pracodawca zobowiązany jest do wypłaty odprawy pośmiertnej, gdy pracownik zmarł po ustaniu stosunku pracy?

Pracodawca wypłaca odprawę pośmiertną także wtedy, gdy śmierć pracownika nastąpiła w okresie pobierania przez niego zasiłku z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby, nawet po rozwiązaniu stosunku pracy.

Komu z rodziny pracownika może zostać wypłacona odprawa pośmiertna?

Odprawa pośmiertna to świadczenie, które przysługuje ściśle określonym członkom rodziny zmarłego pracownika. Osoby, którym pracodawca może wypłacić odprawę, to:

• małżonek pracownika,
• członkowie rodziny pracownika, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W przypadku małżonka zmarłego pracownika, prawo to odprawy pośmiertnej posiada on z samego tytułu pozostawania ze zmarłym pracownikiem w związku małżeńskim.

W jakiej wysokości powinna zostać wypłacona odprawa pośmiertna?

Odprawa pośmiertna przysługuje bez względu na staż pracy zmarłego pracownika. Od stażu pracy tego pracownika uzależniony jest jednak jej wymiar.

I tak, zgodnie z kodeksem pracy, wysokość odprawy jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi równowartość:

• jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
• trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat,
• sześciomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Do okresu zatrudnienia wlicza się przy tym pracownikowi też okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeśli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23[1] K.p. (tj. wskutek przejścia zakładu pracy), a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.

Generalnie odprawę pośmiertną dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny.

Jeżeli jednak po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny, który jest uprawniony do odprawy pośmiertnej, to przysługuje mu odprawa w wysokości połowy należnej kwoty.

Odprawa pośmiertna nie przysługuje wspomnianym wcześniej członkom rodziny, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna, która by im przysługiwała. Jeżeli jednak odszkodowanie to jest niższe od odprawy, to pracodawca ma obowiązek wypłacić rodzinie kwotę, która stanowi różnicę między odszkodowaniem a odprawą.

Pamiętaj, że:

• Ewentualne spory o odprawy pośmiertne podlegają właściwości sądów pracy i należą do kategorii sporów o roszczenia związane ze stosunkiem pracy.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeksu pracy art. 93 (t.j. Dz.U. 1998 r., Nr 21, poz. 93, ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.