Wyroby tytoniowe objęte systemem Track & Trace

Od dnia 20 maja 2024 r. wszystkie wyroby tytoniowe zostaną objęte systemem Track&Trace

Dotychczas unijnym Systemem Śledzenia Ruchu i Pochodzenia Wyrobów Tytoniowych (Track&Trace) objęte były papierosy i tytoń do samodzielnego skręcania papierosów. Od dnia 20 maja do systemu zostaną dołączone także wszystkie inne wyroby zawierające w swoim składzie tytoń. W systemie muszą się zarejestrować także punkty sprzedaży wyrobów tytoniowych.

Od dnia 20 maja 2024 r. do wyrobów objętych systemem Track&Trace dołączą wszystkie pozostałe wyroby tytoniowe (m.in. cygara, cygaretki, tabaka, tytoń do fajek wodnych). 

W konsekwencji, systemem Track&Trace zostaną objęte wszystkie wyroby tytoniowe podlegające akcyzie oraz wyroby tytoniowe niebędące wyrobami akcyzowymi, przeznaczone do spożycia przez konsumentów, które w swoim składzie zawierają tytoń.

Co to oznacza dla przedsiębiorców?

Wszystkie podmioty, które biorą udział w produkcji, magazynowaniu, dystrybucji oraz sprzedaży wyrobów tytoniowych muszą być zarejestrowane w systemie Track&Trace. Można to zrobić na stronie www.idissuer.pl. Za rejestrację odpowiada Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.

W systemie muszą się zarejestrować także punkty sprzedaży, które oferują konsumentom wyroby tytoniowe. Jest to jedyny obowiązek ciążący na punktach sprzedaży detalicznej związany z funkcjonowaniem systemu Track&Trace, jednak jego niedopełnienie może uniemożliwić zakup wyrobów tytoniowych od dostawców od 20 maja 2024 r.

Pozostałe obowiązki związane z funkcjonowaniem systemu zależne są od roli, jaką podmiot pełni w łańcuchu dostaw wyrobów tytoniowych.

System Śledzenia Wyrobów Tytoniowych Track & Trace - najważniejsze informacje

Rejestracja w systemie Track&Trace jest dostępna pod adresem www.idissuer.pl.

Cele systemu:

• zwalczanie nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi;
• ochrona zdrowia publicznego, budżetu państwa, oraz podmiotów prowadzących legalną działalność w zakresie wyrobów tytoniowych.

System realizowany jest przez:

• oznaczanie opakowań jednostkowych wyrobów tytoniowych niepowtarzalnym identyfikatorem;
• rejestrowanie nabyć i przemieszczeń wyrobów tytoniowych przez uczestników obrotu tymi wyrobami, z wyłączeniem pierwszego punktu detalicznego, bezpośrednio do repozytorium pierwotnego (primary repository) bądź przy pomocy routera;
• udostępnianie zebranych danych właściwym organom państw członkowskich oraz Komisji Europejskiej na potrzeby walki z nielegalnym handlem wyrobami tytoniowymi.

Termin wdrożenia systemu:

• do 20 maja 2019 r. w zakresie papierosów i tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów;
• do 20 maja 2024 r. w zakresie wyrobów tytoniowych innych niż papierosy oraz tytoń do samodzielnego skręcania papierosów.

Obowiązki, które ciążą na podmiotach objętych systemem

Obowiązki związane z funkcjonowaniem systemu identyfikowalności

Obowiązki związane z funkcjonowaniem systemu identyfikowalności obejmują:

1. właściwe władze państwa członkowskiego (w Polsce będzie to Minister Finansów) wyznaczą podmiot wydający identyfikatory (ID issuer);
2. producenci i importerzy wyrobów tytoniowych są obowiązani do zawarcia umów w sprawie przechowywania danych z niezależną stroną trzecią, która będzie prowadzić ośrodek przechowywania danych (primary repository);
3. Komisja Europejska wyznaczy dostawcę, którego zadaniem będzie prowadzenie repozytorium wtórnego – całościowej bazy danych (secondary repository provider);
4. uczestnicy obrotu wyrobami tytoniowymi zarejestrują się, uzyskując kody identyfikacyjne podmiotu gospodarczego, także dla zakładów i maszyn, w rejestrze prowadzonym przez podmiot wydający identyfikatory (ID Issuer);
5. producenci wyrobów tytoniowych przekażą wszystkim uczestnikom obrotu tymi wyrobami (z wyłączeniem pierwszego punktu detalicznego), w tym importerom, przedsiębiorcom, którzy prowadzą magazyny, oraz przedsiębiorcom transportowym, urządzenia do rejestrowania wyrobów tytoniowych, które podmioty te nabywają, sprzedają, przechowują, transportują bądź w stosunku do których dokonują innego rodzaju czynności;
6. producenci i importerzy zapewnią, aby bezpośrednio po naniesieniu niepowtarzalnego identyfikatora na opakowanie jednostkowe, był on weryfikowany pod względem prawidłowego umieszczenia i czytelności. Proces ten jest chroniony za pomocą urządzenia do rejestrowania procesu weryfikacji, po umieszczeniu każdego niepowtarzalnego identyfikatora opakowania jednostkowego, które dostarcza i instaluje niezależna strona trzecia (anti-tampering device).

Powyższe zestawienie nie jest wyczerpujące. Szczegółowe regulacje w zakresie norm technicznych dotyczących ustanowienia i funkcjonowania systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych oraz głównych elementów umów w sprawie przechowywania danych, zawieranych w ramach tego systemu, zostały określone w aktach wykonawczych oraz implementujących, o których mowa w art. 15 dyrektywy 2014/40/UE.

Zabezpieczenie opakowania jednostkowego wyrobów tytoniowych (security feature) 

• Na opakowaniu jednostkowym wyrobów tytoniowych, oprócz niepowtarzalnego identyfikatora, będzie umieszczane zabezpieczenie odporne na ingerencję, umożliwiające sprawdzenie autentyczności wyrobów tytoniowych.
• Zabezpieczeniem tym mogą być znaki akcyzy, jeśli spełniają wszystkie techniczne normy i funkcje wymagane na mocy dyrektywy 2014/40/UE.
• Aktualnie trwają prace legislacyjne nad rozwiązaniem, które pozwoli na ustanowienie znaku akcyzy jako zabezpieczenia opakowania jednostkowego wyrobów tytoniowych.
• Wyjątkiem będą wyroby tytoniowe sprzedawane w sklepach wolnocłowych podróżnym, którzy udają się do państw trzecich, dla których określono elementy jakie powinno mieć zabezpieczenie. Informacja na ten temat znajduje się w zakładce „Materiały informacyjne i dokumenty”.

Szczegółowe regulacje w sprawie norm technicznych dotyczących zabezpieczeń umieszczanych na wyrobach tytoniowych zostały określone przez akty wykonawcze i implementujące o których mowa w art. 16 dyrektywy 2014/40/UE.

Obowiązki dla podmiotów realizujących usługi w zakresie transportu wyrobów tytoniowych

Stosownie do przepisów art. 15 ust. 5 dyrektywy 2014/40/UE, System Track&Trace wymaga rejestrowania wejścia w posiadanie oraz przemieszczania wyrobów tytoniowych na wszystkich etapach obrotu wyrobami tytoniowymi, które występują przed pierwszym punktem sprzedaży detalicznej. Tym samym wszystkie podmioty gospodarcze uczestniczące w łańcuchu dostaw papierosów lub tytoniu do samodzielnego skręcania papierosów, podlegają obowiązkom określonym w aktach wykonawczych do dyrektywy 2014/40/UE, w szczególności w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2018/574 z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie norm technicznych dotyczących ustanowienia i funkcjonowania systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych.

W art. 15 ust. 7 dyrektywy 2014/40/UE, wśród podmiotów uczestniczących w obrocie wyrobami tytoniowymi, wymieniono przedsiębiorstwa transportowe. W konsekwencji, podmioty realizujące usługi w zakresie transportu wyrobów tytoniowych również objęte są Systemem Track&Trace.

Zakres obowiązków związanych z Systemem Track&Trace jest zależny od rodzaju czynności wykonywanych w odniesieniu do wyrobów tytoniowych. W przypadku podmiotów realizujących wyłącznie usługi przewozu wyrobów tytoniowych (bezudziału magazynu, centrum logistycznego bądź innego obiektu, w którym wyroby sąprzechowywane), obowiązki w zakresie Systemu Track&Trace dotyczą jedynie zgłaszania przypadków przeładunku, to znaczy transferu wyrobów tytoniowych między pojazdami, podczas których wyroby tytoniowe nie wchodzą i nie wychodzą z obiektu. Inne operacje logistyczne, w szczególności wysyłki i przyjazdy, muszą być zgłaszane przez operatorów obiektów, z których wyroby tytoniowe są wysyłane lub do których są przywożone.

Obowiązek zgłaszania do Systemu przeładunku wyrobów może być realizowany przez podmiot wysyłający te wyroby, po uzyskaniu od przewoźnika danych dotyczących numeru rejestracyjnego pojazdu, na który zostaną przeładowane wyroby.

W przypadku podmiotów realizujących usługi przewozu wyrobów tytoniowych, które obejmują wprowadzanie wyrobów tytoniowych do magazynu, centrum logistycznego lub innego obiektu, w którym wyroby tytoniowe są przechowywane, obowiązki w zakresie Systemu Track&Trace obejmują:

a) rejestrację w Systemie, poprzez złożenie wniosku o kody identyfikacyjny podmiotugospodarczego (art. 14 ust. 1 rozporządzenia 2018/574) oraz kody identyfikacyjne zakładów, dla wszystkich miejsc lub budynków, w których wyroby tytoniowe są przechowywane (art. 16 ust. 1 rozporządzenia 2018/574). Rejestracja dokonywana jest za pośrednictwem portalu ID ISSUER (https://idissuer.pl) udostępnionego przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych S.A.

b) rejestrowanie zdarzeń związanych z wyrobami tytoniowymi, o których mowa w art. 32 ust. 1 rozporządzenia 2018/574, w szczególności:

• przyjazdu wyrobów tytoniowych do zakładu (magazynu),
• wysyłki wyrobów tytoniowych z zakładu (magazynu),
• przeładunku wyrobów tytoniowych.

Rejestrowanie ww. zdarzeń jest niezbędne dla ustalenia rzeczywistej trasy transportu wyrobów tytoniowych i jest wymagane w odniesieniu do wszystkich podmiotów realizujących te czynności.

Rejestrowanie i przekazywanie do Systemu informacji o zdarzeniach związanych z wyrobami tytoniowymi dokonywane jest (w przypadku podmiotów innych niż producenci lub importerzy) poprzez przesyłanie za pośrednictwem routera wiadomości w formie wskazanej w załączniku II rozdział II sekcja 3 pkt 3.3-3.5 rozporządzenia 2018/574.

Stosownie do przepisów art. 15 ust. 7 dyrektywy 2014/40/UE producenci wyrobów tytoniowychsą obowiązani do przekazania wszystkim podmiotom gospodarczym uczestniczącym w obrocie wyrobami tytoniowymi, od producenta do ostatniego podmiotu gospodarczego przed pierwszympunktem detalicznym, w tym przedsiębiorstwom prowadzącym magazyny oraz przedsiębiorstwom transportowym, niezbędnych urządzeń umożliwiających rejestrowanie wyrobów tytoniowych, które podmioty te przechowują, transportują lub na których dokonują innego rodzaju czynności.

Taki sam przepis został zawarty w art. 10a ust. 8 krajowej ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, która implementuje do polskiego porządku prawnego dyrektywę 2014/40/UE.

W związku z powyższym koszty związane zwyposażeniem podmiotów uczestniczących w łańcuchu dostaw wyrobów tytoniowych, w tym przedsiębiorstw transportowych, w urządzenia do odczytywania i przekazywania do Systemu zarejestrowanych danych pokrywane są przez producentów wyrobów tytoniowych.

Czy spółki działające w ramach grupy kapitałowej mogą posługiwać się kodem identyfikacyjnym swojej spółki matki z innego państwa UE, czy też każda spółkapowinna rejestrować się oddzielnie?

Według przepisów art. 14 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego 2018/574, podmioty gospodarcze składają wniosek o kod identyfikacyjny podmiotu gospodarczego do podmiotu wydającego identyfikatory właściwego dla każdego państwa członkowskiego, w którym prowadzą co najmniej jeden zakład. Ten przepis jednoznacznie wskazuje na konieczność uzyskania kodów identyfikacyjnych podmiotu gospodarczego w każdym państwie w którym podmiot prowadzi zakład.

Komisja Europejska podczas spotkania w dniu 14 lutego 2019 r. poinformowała, iż wprzypadku grupy kapitałowej, spółki córki prowadzące działalność jako odrębne osoby prawne w poszczególnych państwach członkowskich, powinny rejestrować się w tych państwach członkowskich, w których prowadzą działalność. Zatem nie powinno być sytuacji, w której spółka posługuje się kodem identyfikacyjnym wydanym dla jej spółki matki w innym państwie członkowskim, gdyż stosowane kody identyfikacyjne powinny zawsze umożliwiać identyfikację podmiotu odpowiedzialnego za dane działanie.

Dopuszczalna jest natomiast sytuacja, gdy spółki prowadzące działalność w ramach grupy kapitałowej w jednym państwie członkowskim posługują się jednym kodem identyfikacyjnym podmiotu, jeśli jest to uzasadnione strukturą działalności tych podmiotów.

Czy każdy producent/importer wnioskujący o niepowtarzalne identyfikatory do polskiego podmiotu wydającego identyfikatory (ID Issuer) powinien być uprzednio zarejestrowany przez polskiego ID Issuer’a?

Zgodnie ze stanowiskiem Komisji przedstawionym na spotkaniach w dniu 14 lutego i 12 marca 2019 r., co do zasady, każdy podmiot unijny powinien posiadać jeden kod identyfikacyjny podmiotu. Podmiot, który posiada już kod identyfikacyjny podmiotu uzyskany w swoim państwie członkowskim nie powinien być ponownie rejestrowany.

Wyjątek stanowiąpodmioty, które posiadają zakłady w różnych państwach członkowskich (art. 14 ust. 1rozporządzenia 2018/574), jednakże należy zauważyć, że w praktyce takie zakłady zazwyczajstanowią odrębne osoby prawne, co powoduje, że będą posiadały odrębne kody identyfikacyjnepodmiotu gospodarczego.

Jak należy rozumieć pojęcie „operatora pierwszego punktu detalicznego”?

Zgodnie z wyjaśnieniami Komisji zawartymi w dokumencie „Q&A: EU systems fortraceability and security features of tobacco products”, rozporządzenie wykonawcze definiuje, iż punktem pierwszej sprzedaży detalicznej jest obiekt, w którym wyroby tytoniowe są po raz pierwszy umieszczane na rynku. KE zwraca uwagę, że termin "punkt sprzedaży detalicznej” nie odnosi się do jednostki, a raczej do fizycznej lokalizacji, w której wyroby tytoniowe są wprowadzane na rynek, tj. są udostępniane konsumentom.

Punkty sprzedaży detalicznej powinny być rejestrowane jako zakłady (otrzymując kody identyfikacyjne zakładów).

Natomiast podmiot będący operatorem (właścicielem) tych punktów powinien uzyskać kod identyfikacyjny podmiotu gospodarczego.

Który podmiot jest odpowiedzialny za aktualizację danych rejestracyjnych w przypadku rejestracji podmiotu przez stronę trzecią?

W przypadku rejestracji operatorów punktów detalicznych, kody identyfikacyjne podmiotugospodarczego oraz zakładu mogą uzyskać w ich imieniu tzw. strony trzecie, czyli np. dystrybutorzy lub hurtownicy.

Możliwość rejestracji za pośrednictwem strony trzeciej nie wyłącza odpowiedzialności podmiotu będącego operatorem pierwszego punktu detalicznego w zakresie wypełnienia obowiązków związanych z rejestracją tego podmiotu i jego zakładów. Art. 16 ust. 3 stanowi wprost, że w przypadku pierwszych punktów detalicznych obowiązek złożenia wniosku o kod identyfikacyjny zakładu spoczywa na operatorze pierwszego punktu detalicznego. Obowiązek ten może spełnić inny zarejestrowany podmiot w imieniu operatora, ale jest to tylko ułatwienie, z którego może, lecz nie musi, skorzystać operator punktu detalicznego, na którym ciąży obowiązek rejestracji.

Tak samo jest w przypadku aktualizacji danych rejestracyjnych (danych podmiotu, które są wymagane podczas rejestracji).

Odpowiedzialność za aktualizację danych w systemie T&T spoczywa na podmiocie, którego dotyczy obowiązek rejestracji, czyli na operatorze pierwszego punktu detalicznego. Tutaj również nie ma przeszkód, żeby aktualizacji danych dokonywała strona trzecia, która została upoważniona do rejestracji, jednak odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa na operatorze pierwszego punktu detalicznego.

Zbieżne stanowisko w tym zakresie wyraziła Komisja, która podczas webinarium 12.02.2019 r. wskazała, iż rozporządzenie wykonawcze nie zawiera przepisów, które uniemożliwiałyby operatorowi pierwszego punktu sprzedaży detalicznej (którego kody identyfikacyjne zostały zarejestrowane przez stronę trzecią) bezpośrednie powiadomienie ID Issuer’a o wszelkich zmianach, które wystąpiły w zakresie kodów identyfikacyjnych (podmiotu gospodarczego, zakładu).

Odpowiedzialność zawsze spoczywa na danym operatorze, w tym przypadku na operatorze pierwszego punktu sprzedaży detalicznej.

W którym momencie powinny być nanoszone niepowtarzalne identyfikatory w przypadku wyrobów importowanych?

Zgodnie z art. 15 ust. 1 dyrektywy 2014/40/UE, w przypadku wyrobów tytoniowych wyprodukowanych poza Unią, obowiązki związane ze stosowaniem systemu identyfikowalności mają zastosowanie tylko do wyrobów przeznaczonych lub wprowadzanych na rynek Unii.

Jednocześnie art. 6 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 2018/574 stanowi, że w przypadku wyrobów tytoniowych produkowanych poza Unią niepowtarzalny identyfikator jest umieszczany na opakowaniu jednostkowym, zanim wyrób zostanie przywieziony do Unii.

Należy też zwrócić uwagę na definicję „przywozu wyrobów tytoniowych” określoną w art. 2 pkt 38 dyrektywy 2014/40/UE, zgodnie z którą wyroby objęte zawieszającą procedurą celną nie są uznawane jako wprowadzone na terytorium Unii dopóki nie zostaną zwolnione z tej procedury.

W związku z powyższym, w przypadku wyrobów importowanych, niepowtarzalne identyfikatory powinny zostać naniesione przed przemieszczeniem ich na terytorium Unii, chyba że wyroby te zostaną objęte zawieszającą procedurą celną.

Analogiczne zasady stosowane są aktualnie w zakresie oznaczania znakami akcyzy wyrobów tytoniowych wytwarzanych poza UE.

W praktyce najczęściej znaki akcyzy są przesyłane przez importera do zakładu produkcyjnego spoza UE, gdzie są one nanoszone na wyroby bezpośrednio na linii produkcyjnej.

Od jakiego momentu należy raportować przemieszczanie importowanych wyrobów tytoniowych?

W odniesieniu do obowiązków związanych z raportowaniem przemieszczania w systemie Track&Trace, należy podkreślić, iż dotyczą one przemieszczania wyrobów na terytorium Unii Europejskiej. Oznacza to, że w przypadku importu, podmiot odbierający wyroby na terytorium Unii powinien zgłaszać do systemu Track&Trace komunikat o odbiorze wyrobów i od tego momentu każde przemieszczenie przed pierwszym punktem detalicznym powinno być raportowane do systemu.

Czy producent spoza Unii ma jakieś obowiązki w systemie Track&Trace?

Co do obowiązków producenta spoza UE należy zauważyć, że przepisy dyrektywy 2014/40/UE i aktów wykonawczych mają zastosowanie wobec podmiotów prowadzących działalność na terytorium Unii. W konsekwencji obowiązki wynikające z tych regulacji nie dotyczą podmiotów nie prowadzących działalności na obszarze UE, a za taki podmiot należy uznać producenta wyrobów tytoniowych spoza UE, który nie wprowadza wyrobów na terytorium Unii (w omawianym przypadku dokonuje tego importer).

Tym samym obowiązki dotyczące zawarcia umów z dostawcami repozytoriów spoczywają na podmiotach unijnych (producentach, importerach i podmiocie wydającym identyfikatory).

Importer obowiązany jest do zawarcia umowy z dostawcą repozytorium pierwotnego oraz dokonuje rejestracji zakładów spoza UE poprzez uzyskanie od Emitenta (podmiotu wydającego identyfikatory) kodów identyfikacyjnych zakładu dla fabryk, z których pochodzą importowane wyroby.

Jeśli kilku importerów nabywa wyroby od jednej fabryki spoza UE, będzie ona kilkukrotnie rejestrowana – odrębnie przez każdego importera.

Czy konieczne jest wystawianie odrębnych faktur obejmujących wyłącznie wyroby tytoniowe, czy też faktura może obejmować różne grupy produktowe?

Przepisy wprowadzające system Track&Trace nie określają wymogu wystawiania odrębnych faktur dla wyrobów tytoniowych. W związku z tym nie ma przeszkód, żeby faktura dotycząca wyrobów tytoniowych obejmowała również inne produkty – nie podlegające systemowi Track&Trace. Co więcej, faktura może dotyczyć wyrobów przemieszczanych w ramach różnych operacji logistycznych. Zbieżne stanowisko w tym zakresie przedstawiła Komisja Europejska w dokumencie „Q&A:EU systems for traceability and security features of tobacco products” w punktach 15 i 17.

Czy firmy kurierskie podlegają systemowi Track&Trace?

System Track&Trace przewiduje rejestrowanie oraz przekazywanie informacji o wszelkich przemieszczeniach opakowań jednostkowych wyrobów tytoniowych (motyw 12 preambuły rozporządzenia 2018/5741). Stosownie do przepisów art. 15 ust. 5 dyrektywy 2014/40/UE system Track&Trace wymaga rejestrowania wejścia w posiadanie i przemieszczania wyrobów tytoniowych na wszystkich etapach obrotu wyrobami tytoniowymi, które występują przed pierwszym punktem sprzedaży detalicznej.

Jednocześnie w art. 15 ust. 7 dyrektywy 2014/40/UE wśród podmiotów uczestniczących w obrocie wyrobami tytoniowymi wymieniono przedsiębiorstwa transportowe.

W związku z powyższym nie można zgodzić się z poglądem wskazującym, że przepisy dyrektywy nie dotyczą firm kurierskich transportujących wyroby tytoniowe. Przyjęcie odmiennego stanowiska w tej kwestii prowadziłoby do nierównego traktowania podmiotów gospodarczych i byłoby sprzeczne z podstawowymi założeniami systemu Track&Trace, wynikającymi z art. 15 dyrektywy 2014/40/UE. Zbieżne stanowisko w przedmiotowym zakresie Komisja Europejska przedstawiła podczas spotkania Subgroup on Traceability and Security Features w dniu 12 marca 2019 r. wskazując, iż wyłączenie firm kurierskich ze stosowania systemu Track&Trace nie jest możliwe.

Należy również zauważyć, że w Sekcji 3, Rozdziału II, Załącznika II rozporządzenia 2018/574 określono wiadomości, które podmioty obowiązane są przesyłać do systemu Track&Trace w związku z przemieszczaniem wyrobów tytoniowych. Wszystkie te wiadomości wymagają podania numeru rejestracyjnego pojazdu, którym wykonywany jest transport. Komisja zwróciła uwagę, że wszystkie pola określone w wiadomościach, w tym pole przeznaczone do wpisywania numerów rejestracyjnych, są obowiązkowe do wypełnienia.

Czy składy podatkowe podlegają systemowi Track&Trace?

Zgodnie z art. 15 ust. 5 dyrektywy 2014/40/UE wszystkie podmioty gospodarcze uczestniczące w obrocie wyrobami tytoniowymi, od producenta do ostatniego podmiotu gospodarczego przedpierwszym punktem detalicznym, są obowiązane do rejestrowania momentu wejścia w posiadanie każdego opakowania jednostkowego, a także wszystkich przemieszczeń tych opakowań aż do momentu, w którym podmioty te przestały być w posiadaniu tych wyrobów.

Zarówno przepisy dyrektywy 2014/40/UE, jak też aktów wykonawczych, nie przewidują żadnych wyłączeń podmiotowych.

Tym samym nie ma podstaw prawnych, które umożliwiałyby odstąpienie od stosowania systemu Track&Trace w przypadku podmiotów prowadzących składy podatkowe.

Przedstawione wyżej stanowisko podziela również Komisja Europejska, która podczas spotkania w dniu 12 marca 2019 r. wskazała, że składy podatkowe podlegają wszystkim obowiązkom związanym z systemem Track&Trace.

Podmiot prowadzący skład podatkowy, w którym są produkowane lub magazynowane wyrobyty toniowe, powinien otrzymać kod identyfikacyjny podmiotu gospodarczego, a prowadzone przez niego składy podatkowe powinny uzyskać kody identyfikacyjne zakładu. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż formularze wniosków o kod identyfikacyjny podmiotu gospodarczego i zakładu (pkt. 1.1 i 1.4 Sekcja 1, Rozdział II, Załącznik II rozporządzenia 2018/574) zawierają pola, w których należy podać numery akcyzowe, które posiadają podmioty prowadzące kilka składów podatkowych oraz składy podatkowe.

Jakie są obowiązki raportowe w przypadku przemieszczania wyrobów tytoniowych pomiędzy punktami sprzedaży detalicznej?

Co do zasady nie ma obowiązków raportowych po pierwszym umieszczeniu wyrobów na rynkudla konsumenta końcowego. Jednak jeśli stanie się to regularnym działaniem, będzie to wykraczało poza zakres pojęcia „detaliczne” i będzie wymagało raportowania.

Co w przypadku zwrotów z punktów sprzedaży detalicznej?

Obowiązek raportowania w takim przypadku mają podmioty przyjmujące zwrot.

Czy ID ISSURER może wysłać identyfikatory do producentów bez odebrania potwierdzenia poprawności odbioru kodów przez router, czy powinien poczekać natakie potwierdzenie?

Nie. Zawsze musi uzyskać poprawną walidację przed wysyłką.

Czy dostawca repozytorium pierwotnego może do kosztów repozytorium wtórnego określonych przez operatora tej bazy danych doliczyć swój narzut przy wystawieniu faktury dla podmiotu, z którym ma zawartą umowę (przeniesienie kosztów na producenta)? Czy jest to zgodne z przepisami?

Przepisy tego nie regulują. Nie ma przeszkód w naliczaniu dodatkowych prowizji, związanych na przykład z ponoszonymi przez dostawcę pierwotnego repozytorium kosztami administracyjnymi, o ile przy określaniu wysokości tych kosztów brano pod uwagę zasadę proporcjonalności.

Czy wymagana jest walidacja danych podczas rejestracji i wydawanianie powtarzalnych identyfikatorów? Jeśli tak, to w jaki sposób należy jej dokonać i w jakim zakresie?

Walidacja jest zawsze wymagana i odbywa się na poziomie Routera. Id Issuer, posiadając relacje biznesowe i podpisaną umowę, jest zobowiązany dokonać weryfikacji podmiotu, któremu wydaje kody identyfikacyjne.

Identyfikatory na poziomie zintegrowanym mogą zawierać dodatkowe informacje, poza wymienionymi w art. 11 ust. 1 rozporządzenia 2018/574. Czy te dodatkowe dane muszą być raportowane do repozytorium wtórnego?

Na podstawie art. 11 ust. 4 rozporządzenia 2018/574 podmiot może uzupełnić niepowtarzalny identyfikator opakowania zbiorczego o dodatkowe informacje. Dane te muszą być transmitowane do repozytorium.

Czy zgoda na zarejestrowanie punktu detalicznego przez stronę trzecią powinna byćweryfikowana, a jeśli tak, to przez kogo?

Tak, właściwe organy mogą prowadzić losowe kontrole upoważnień udzielanych podmiotomtrzecim.

Jaka jest różnica pomiędzy plikiem płaskim, a rejestrem?

W pliku płaskim znajdują się jedynie wybrane informacje niezbędne np. do otwarcia rejestru – plik techniczny, który ma zostać wgrany na urządzenia skanujące.

Natomiast w rejestrach znajdują się wszystkie kompletne informacje. Oba są przechowywane w Repozytorium Wtórnym, ale ich funkcje są odmienne.

Czy możliwy jest jednorazowy zwrot kosztów związanych z wdrożeniem Systemu Track & Trace - dokonywany przez producentów na rzecz podmiotów uczestniczących w łańcuchu dostaw wyrobów tytoniowych (art. 15 ust. 7 dyrektywy 2014/40/UE)?

Stosownie do przepisów art. 15 ust. 7 dyrektywy 2014/40/UE producenci wyrobówtytoniowych są obowiązani do przekazania wszystkim podmiotom gospodarczym uczestniczącym w obrocie wyrobami tytoniowymi, od producenta do ostatniego podmiotu gospodarczego przed pierwszym punktem detalicznym, w tym importerom, przedsiębiorstwom prowadzącym magazyny oraz przedsiębiorstwom transportowym, niezbędnych urządzeń umożliwiających rejestrowanie wyrobów tytoniowych, które podmioty te nabywają, sprzedają, przechowują, transportują bądź na których dokonują innego rodzaju czynności.

Urządzenia te mogą odczytywać i przekazywać zarejestrowane dane w formie elektronicznej do ośrodka przechowywania danych.

Zgodnie z art. 15 ust. 7 sprzęt dostarczany podmiotom uczestniczącym w łańcuchu dostaw wyrobów tytoniowych musi umożliwiać odczytywanie oraz przesyłanie zarejestrowanych danych drogą elektroniczną do systemu repozytoriów. Odczytywanie oraz przesyłanie danych stanowią czynności ciągłe, które występują przez cały okres, w którym podmioty są zaangażowane w obrót wyrobami tytoniowymi. Mało prawdopodobne jest, aby jakikolwiek dostarczony sprzęt był w stanie spełnić ten obowiązek w dłuższym okresie bez konieczności konserwacji bądź nawet wymiany.

W związku z powyższym, w opinii Komisji Europejskiej, jednorazowa płatność dokonana przez producentów na rzecz pozostałych podmiotów gospodarczych uczestniczących w łańcuchu dostaw wyrobów tytoniowych nie byłaby zgodna z zobowiązaniami określonymi wprzepisie art. 15 ust. 7. Przedstawione wyżej stanowisko zostało zawarte w sprawozdaniu ze spotkania grupy ds.Track&Trace (punkt 6 AOB, akapit 3, str. 5).

Zob. też:

• materiały dotyczące propozycji zmian przepisów dotyczących funkcjonowania systemu Track&Trace zaprezentowane w dniu 27 lipca 2023r. na VIII posiedzeniu Zespołu do spraw opracowania projektu regulacji prawnych w zakresie funkcjonowania unijnego Systemu Śledzenia Ruchu i Pochodzenia Wyrobów Tytoniowych (Track&Trace) oraz substytutów wyrobów tytoniowych - prezentacja Track&Trace;
• procedura zgłaszania Komisji Europejskiej dostawców repozytorium pierwotnego przez producentów i importerów wyrobów tytoniowych innych niż papierosy i tytoń do samodzielnego skręcania papierosów - pobierz;
• struktura niepowtarzalnych identyfikatorów - pobierz

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. 1996 Nr 10 poz. 55, ze zm.);
• dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/40/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów oraz uchylająca dyrektywę 2001/37/WE (Dz.Urz. UE. L. 2014.127.1);
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/574 z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie norm technicznych dotyczących ustanowienia i funkcjonowania systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych (Dz.Urz. UE. L. 2018.96.7);
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2018/573 z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie głównych elementów umów w sprawie przechowywania danych zawieranych w ramach systemu identyfikowalności wyrobów tytoniowych (Dz.Urz. UE. L. 2018.96.1);
• decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2018/576 z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie norm technicznych dotyczących zabezpieczeń umieszczanych na wyrobach tytoniowych (notyfikowana jako dokument nr C(2017) 8435) (Dz.Urz. UE. L. 2018.96.57);
• decyzja Komisji (UE) 2019/691 z dnia 2 maja 2019 r. upoważniająca, zgodnie z art. 4 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/574, podmioty gospodarcze do korzystania z usług innego podmiotu wydającego identyfikatory (Dz.Urz. UE. L. 2019.116.8).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl