Prezydent podpisał ustawę o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania. Program dopłat pokrywających część czynszu ruszy od początku 2019 r. Dopłaty będą udzielane do 15 lat, a ich wysokość wyniesie nawet kilkaset złotych.

Ustawa zawiera przepisy regulujące zasady przyznawania i wypłacania dopłat. Środki przeznaczone na dopłaty są wypłacane ze środków Funduszu Dopłat, obsługiwanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego, na wniosek gminy.

Kto może dostać pomoc finansową?

Dopłaty otrzymają rodziny z dziećmi, ludzie młodzi, osoby niepełnosprawne i seniorzy. Konkretna pomoc finansowa dla osób o umiarkowanych i niższych dochodach w utrzymaniu wynajmowanych mieszkań przez długi czas trafi do chętnych niezależnie od tego, czy będą wynajmować mieszkanie od towarzystwa budownictwa społecznego, spółdzielni mieszkaniowej czy na rynku komercyjnym.

O dopłaty może ubiegać się każda osoba fizyczna, która:

• jest obywatelem polskim lub cudzoziemcem przebywającym w Polsce na podstawie wskazanego w ustawie tytułu, np. w związku ze świadczeniem pracy,
• jest najemcą mieszkania:
  • oddanego do używania w wyniku inwestycji mieszkaniowej zrealizowanej przez podmiot, który zawarł umowę w sprawie współpracy z gminą lub spółką gminną (mieszkania nowo utworzonego, mieszkania poddanego rewitalizacji),
  • zasiedlonego po raz pierwszy w terminie 12 miesięcy od dnia zakończenia inwestycji mieszkaniowej, w przypadku którego nie upłynął jeszcze termin stosowania dopłat (20 lat od zakończenia inwestycji mieszkaniowej),
• spełnia warunki ustawowe (dochodowe, majątkowe, związane z używaniem mieszkania), w tym:
  • osiąga względnie niższe dochody, tj. na poziomie utrudniającym samodzielny najem lub zakup mieszkania na lokalnym rynku,
  • nie ma tytułu własności lub współwłasności innego mieszkania,
  • zamieszkuje mieszkanie objęte prawem do dopłat,
  • zawarła umowę najmu w wyniku naboru przeprowadzonego przez gminę lub spółkę gminną (np. spełniając wymogi wskazane przez gminę, motywowane lokalną sytuacją mieszkaniową) lub naboru uzupełniającego przeprowadzonego przez wynajmującego,
  • ma zdolność czynszową – jest w stanie terminowo uiszczać opłaty wynikające z umowy najmu w zakresie niepokrywanym dopłatą.

Dopłaty mogą więc zostać udzielone, jeżeli najemca jest osobą fizyczną. W dniu złożenia wniosku o dopłaty najemca nie może być właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego bądź lokalu mieszkalnego, czy też budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny. Nie może mu również przysługiwać w całości lub w części spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny czy dom jednorodzinny.

Poza tytułami umożliwiającymi władanie nieruchomością jako właściciel ograniczono również prawo do ubiegania się o dopłaty najemcom innych określonych rodzajowo lokali mieszkalnych (innych niż lokale objęte prawem do dopłat), a także osobom, którym przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu.

Dopłaty do czynszów są adresowane do gospodarstw domowych o określonym poziomie dochodów (uzależnionym od liczby osób w gospodarstwie domowym) i niedysponujących innym mieszkaniem. Wysokość dopłat zależy od kosztów budownictwa mieszkaniowego na danym terenie oraz powierzchni mieszkania (ograniczonej z kolei liczbą członków gospodarstwa domowego: im bardziej liczne gospodarstwo domowe tym wyższe dopłaty). Dopłaty mogą być stosowane w okresie nie dłuższym niż 20 lat. Dopłaty przysługujące danemu najemcy mieszkania stosuje się przez okres 15 lat. Dodatkowo co roku beneficjenci są weryfikowani, czy nadal spełniają kryteria dochodowe uprawniające do otrzymywania dopłat. W sytuacji braku spełniania kryteriów dochodowych, prawo do dopłat jest wygaszone. Możliwe jest jednak wznowienie otrzymywania dopłat.

Dopłaty mogą zostać udzielone, jeżeli średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego nie przekracza:

• w przypadku gospodarstw domowych jednoosobowych – 60%,
• w przypadku pozostałych gospodarstw domowych – 60% zwiększonego o dodatkowe 30 punktów procentowych na każdą kolejną osobę w gospodarstwie domowym

– przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270).

Rada gminy w drodze uchwały (stanowiącej akt prawa miejscowego) określa kryteria pierwszeństwa, na podstawie których odbywa się nabór wniosków o zawarcie umowy najmu mieszkań objętych inwestycją mieszkaniową.

- "To pomoc, która zmniejszy koszty utrzymania mieszkania w początkowym okresie. Zaoszczędzone pieniądze rodzina przeznaczy na inne cele. W ten sposób ułatwiamy najem i zwiększamy możliwości docelowego wykupu. Opcję wykupu będzie można łączyć z otrzymywaniem dopłat" – wyjaśnił wiceminister Artur Soboń.

Jak ubiegać się o dopłaty?

Krok I: Zawarcie umowy najmu (lub umowy rezerwacyjnej)

1. Sprawdź listę gmin uczestniczących w programie w Biuletynie Informacji Publicznej Banku Gospodarstwa Krajowego i wybierz lokalizację mieszkania.
2. Skontaktuj się z wybraną gminą w sprawie możliwości najmu lokalu objętego prawem do dopłat lub zapoznaj się z informacjami o możliwości najmu takiego lokalu na jej stronie internetowej.
3. W trakcie naboru organizowanego przez gminę złóż wniosek o zawarcie umowy najmu i dokumenty potwierdzające, że Twoje gospodarstwo domowe spełnia warunki najmu wskazane w uchwale rady gminy. Pamiętaj, że Twoja aplikacja będzie podlegała ocenie punktowej.
4. Jeśli spełniasz warunki gminy, znajdziesz się na liście kandydatów na najemców przekazanej wynajmującemu.
5. Jeśli spełniasz wymagania w zakresie zdolności czynszowej (minimalny dochód lub odpowiedniej wysokości kaucja), wynajmujący poinformuje Cię o warunkach, procedurze i terminie zawarcia umowy najmu (lub umowy rezerwacyjnej).

Krok II: Ubieganie się o dopłaty do czynszu

1. Po zawarciu umowy najmu (lub umowy rezerwacyjnej) złóż wniosek o dopłaty w urzędzie gminy. Do wniosku dołącz: a) kopię umowy najmu/umowy rezerwacyjnej, b) oświadczenia i zobowiązania wskazane w ustawie, w tym o liczbie osób w Twoim gospodarstwie domowym, dochodach za rok wskazany w ustawie, spełnianiu warunków majątkowych itd.
2. Pamiętaj, że gmina może Cię wezwać do przedstawienia zaświadczeń potwierdzających prawdziwość złożonych oświadczeń, a także samodzielnie ją zweryfikować.
3. Wójt (burmistrz lub prezydent miasta) ma miesiąc na wydanie decyzji w sprawie dopłat. Zostaniesz niezwłocznie poinformowany o rozstrzygnięciu. Informacja o decyzji zostanie także przekazana wynajmującemu.
4. W przypadku przyznania Ci dopłat wysokość czynszu zostanie skorygowana przez wynajmującego o wysokość miesięcznej dopłaty. Czynsz pomniejszony o dopłatę będziesz zobowiązany zapłacić bezpośrednio wynajmującemu. Dopłata zostanie natomiast przekazana przez gminę bezpośrednio na rachunek wynajmującego.

Zob. też: O co chodzi w tej ustawie?

Podstawa prawana:

• ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania.