Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja
24.1.2018
Możliwość dokonania podziału majątku w trakcie sprawy rozwodowej
Podział majątku w trakcie rozwodu może nastąpić jedynie wyjątkowo. Zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Wniosek o dokonanie podziału w wyroku rozwodowym musi zgłosić co najmniej jeden z małżonków. Proces rozwodowy ma przede wszystkim rozstrzygnąć o dalszym bycie małżeństwa; jeśli jednak podział majątku rzeczywiście nie spowoduje zwłoki w sprawie rozwodowej, sąd wyjątkowo może łącznie orzec o rozwodzie i o podziale majątku.
Przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego nie spowoduje nadmiernej zwłoki postępowania wtedy, gdy między uczestnikami nie ma sporu, co do składu i sposobu podziału tego majątku oraz wtedy, gdy wyjaśnienie spornych okoliczności wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego tylko w ograniczonym zakresie. Zgodnie z uchwałą całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r. (sygn. III CZP 46/75, OSNC 1976/9/184), przy ocenie czy podział majątku w wyroku rozwodowym nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu, należy odróżnić, czy chodzi o taki podział majątku, w skład którego wchodzi prawo do mieszkania, czy też o samoistny podział majątku wspólnego niezwiązany z mieszkaniem. W pierwszym wypadku, skoro rozstrzygnięcie o wspólnym mieszkaniu małżonków ma być i tak objęte wyrokiem rozwodowym, dość często może być uzasadnione, nawet za cenę pewnej zwłoki, orzeczenie o całym majątku wspólnym, zwłaszcza gdy wspólne mieszkanie jest podstawowym składnikiem majątku wspólnego. W drugim wypadku należy stosować znacznie surowsze kryteria uwzględnienia wniosku o podział majątku wspólnego, skoro nie wchodzi w grę paląca konieczność rozstrzygnięcia o konflikcie mieszkaniowym rozwodzących się małżonków.
W najbardziej typowych sytuacjach podział majątku następuje jednak dopiero po rozwodzie.
Podział majątku wspólnego w trakcie sprawy o separację
Zgodnie z art. 613 § 1 k.r.o., przy orzekaniu separacji stosuje się m.in. przepis art. 58 k.r.o., który dopuszcza wyjątkowo dokonanie podziału w sprawie o rozwód. W związku z tym uwagi, poczynione wyżej odnoszą się również do postępowania w sprawie o separację.
Podział wspólnego mieszkania, a podział majątku w sprawie o rozwód i separację
Na początku zaznaczyliśmy, że w wyjątkowych sytuacjach sąd orzekając rozwód, może dokonać podziału majątku, jeśli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym. Jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi mieszkanie małżonków, taki podział dokonany podczas rozwodu, obejmie również to mieszkanie.
Jeśli więc sąd dokona podziału całego majątku w procesie o rozwód albo o separację, wówczas oczywiście obejmie tym podziałem również wspólne mieszkanie małżonków.
Oprócz tego, w postępowaniu o rozwód (a także - na mocy art. 613 § 1 k.r.o. - w sprawach o separację) sąd może podjąć również inne rozstrzygnięcia dotyczące mieszkania, w tym dotyczące mieszkania, które nie stanowi przedmiotu wspólności małżeńskiej.
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania ma na celu uregulowanie faktycznego sposobu korzystania z tego mieszkania na czas wspólnego w nim zamieszkiwania i może ono dotyczyć również mieszkania, które nie stanowi przedmiotu majątku wspólnego albo nie stanowi nawet własności jednego z małżonków.
Oprócz tego, na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzeczenie takie musi już jednak dotyczyć mieszkania, które stanowi przedmiot majątku wspólnego. Ponadto, sąd może je wydać tylko w sytuacji zgodnego wniosku małżonków.
Wpływ winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego na podział majątku
Wina jednego z małżonków orzeczona w wyroku rozwodowym czy w sprawie o separację nie ma żadnego znaczenia przy podziale majątku i sąd nie bierze jej pod uwagę.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. 1964 r., Nr 9, poz. 59, ze zmianami),
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 r., Nr 43, poz. 296, ze zmianami);
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zmianami).
Potrzebujesz porady prawnej?
KOMENTARZE (6)
Daro55
26.5.2019 10:13:9
Re: Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja
Jeśli szukacie doświadczonego notariusza, na pewno warto skorzystać z usług kancelarii notarialnej Cejrowska. Zawsze doskonale przygotowane, zaangażowana, rzetelna obsługa.
Sylwia
31.7.2014 9:4:18
Re: Rozwód i separacja a podział majątku wspólnego małżonków
Witam mam zasądzoną separację, mieszkanie w którym mieszkam jest moje kupione przed ślubem. Mąż nie mieszka z nami. Ale wspólnie je wyremontowaliśmy. Kupiliśmy meble i sprzęt agd. Mąż teraz chce podziału majątku. Chce uzyskać zwrot za wkład wsadzony w mieszkanie. Mąż kupił samochód w czasie trwania małżeństwa czy on też jest częścią wspólnego majątku, czy tylko jego własnością? I trzecie pytanie mamy dziecko - czy ten podział to na dwie osoby czy na trzy?
Teresa
11.7.2013 17:59:32
Re: Rozwód i separacja a podział majątku wspólnego małżonków
Majątek w małżeństwie możemy podzielić na trzy składniki, pierwszy to majatek żony, drugi to majątek męża a trzeci to wspólny majatek obu stron.Po rozwodzie każdy ma prawo ubiegać się o soją częśc majątku oczywiscie najlepiej miec dobrze udokumentowane to co do kogo należy, akt notarialny, umowy kupna itp.
Diana
5.1.2010 17:38:8
Re: Rozwód i separacja a podział majątku wspólnego małżonków
Przez trzy lata mieszkalismy z mężem w domu wybudowanym przez niego przed zawarciem związku małżeńskiego. Ale dom urzadzalismy razem. Ja byłam przez rok byłam na urlopie wychowawczym. Nie byłam tam zameldowana. Następnie czasowo zamieszkalismy w innym mieście, ponieważ mąż dostał awans w swojej pracy. W tym mieście mieszkalismy przez ok. 6 miesięcy. Następnie wskutek problemów wyprowadziłam się z dzieckiem od męża i wynajęłam mieszkanie. Mąż wystąpił po pół roku o separację. Separację otrzymalismy rok temu. Z domu, w którym mieszkaliśmy razem nie zabrałam żadnych swoich rzeczy. Nie było podziału majątku. Wszytskie dokumenty i dowody zakupu są (albo i nie) w posiadaniu męża, z którym jestem w konflikcie. W jaki sposób mogę odzyskać wkład włozony w urzadzeni tego domu, oraz jaki majątek wejdzie do podziału? Czy moge bez uzgadniania z mężem pojechać i zabrać swoje rzeczy? Czy jest to obarczone jakimś ryzykiem?
leniu31
5.1.2010 12:38:48
Re: Rozwód i separacja a podział majątku wspólnego małżonków
A co z podzialem majatku kiedy wchodzi w gre mieszkanie obciazone hipoteka?
marmk
4.1.2010 19:4:49
Re: Rozwód i separacja a podział majątku wspólnego małżonków
Jeżeli mieszkanie w której obydwie osoby zamieszkuję zostało zakupione z majątku odrębnego jednej z osób (akt notarialny) to czy sąd może orzec o przyznaniu tego mieszkania.