Skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego

Odpowiedź prawnika: Skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego

Zgodnie z art. 1035 k.p.c. niezwłocznie po złożeniu na rachunek depozytowy sądu sumy ulegającej podziałowi komornik sporządza projekt planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji i przedkłada go sądowi. W razie potrzeby sąd wprowadza do planu zmiany i uzupełnienia; w przeciwnym wypadku plan zatwierdza. W związku z powyższym w egzekucji z nieruchomości plan podziału sporządza sąd, ale na podstawie projektu planu sporządzonego i przedstawionego przez komornika. Czynność komornika polegająca na sporządzeniu projektu planu podziału ze swej istoty nie powinna być kwalifikowana jako czynność o charakterze rozstrzygającym, nie jest też czynnością faktyczną. Jest czynnością procesową sui generis, powinna zatem - jak każda czynność procesowa - być podjęta w określonej formie, a więc w formie postanowienia. Wobec tego, że nie jest to postanowienie o charakterze rozstrzygającym, nie przysługuje od niego skarga, którą zwykle zaskarża się czynności komornika. Przedstawiony sądowi projekt planu podziału sąd albo zatwierdza, albo - gdy dostrzeże wady projektu - wprowadza do projektu zmiany i uzupełnienia. Takie postanowienie podlega zaskarżeniu zarzutami na plan podziału. Innymi słowy - dopiero z wydaniem takiego postanowienia możemy mówić o sporządzeniu planu podziału (tak Henryk Pietrzykowski, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część trzecia. Postępowanie egzekucyjne, Warszawa 2009 rok). Wobec powyższego działanie polegające na przystąpieniu komornika do sporządzenia projektu planu podziału warunkowane jest złożeniu na rachunek depozytowy sądu sumy ulegającej podziałowi. Jeżeli do tego doszło skargę należy złożyć na komornika do sądu okręgowego, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja lub wykonywane są inne czynności, a gdy egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego prowadzone jest w dwu lub więcej okręgach - sądu, w okręgu którego dokonano pierwszej czynności (art. 4 ust. 4 Ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki).

Do tego samego podmiotu należy kierować skargę na przewlekłość działania sądu w postępowaniu egzekucyjnym. W ramach nadzoru nad komornikiem w trybie art. 759 par. 2 k.p.c. sąd w razie stwierdzenia uchybień w prowadzonym przez komornika postępowaniu egzekucyjnym, powinien wszcząć z urzędu postępowanie nadzorcze przez wydanie stosownego postanowienia, w którym zostaną zawarte odpowiednie zarządzenia.

Problemem pozostaje kwestia w jakim trybie sąd ma powziąć wiadomości o tego typu działaniach (a raczej zaniechaniach komornika). Na bezczynność komornika skarga przewidziana w art.767 k.p.c. nie przysługuje (wyrok SN z 14 czerwca 1973 r., I CR 250/73, LexPolonica nr 308982, OSNCP 1974, nr 6, poz. 110. Może Pan mimo wszystko skierować skargę w powyższym trybie (abstrahując od kwestii terminu jej wniesienia) gdyż sąd, niezależnie od sposobu załatwienia skargi na czynność komornika (zwrot, odrzucenie, oddalenie, uwzględnienie), w razie stwierdzenia uchybień w prowadzonym przez komornika postępowaniu egzekucyjnym, powinien wszcząć z urzędu postępowanie nadzorcze przez wydanie stosownego postanowienia, w którym zostaną zawarte odpowiednie zarządzenia. W sytuacji, gdy po zapoznaniu się z treścią skargi sąd stwierdzi, że na daną czynność skarga nie przysługuje, ciąży na nim obowiązek działania w trybie art. 759 par. 2 k.p.c. (tak Henryk Pietrzykowski, op. cit.). Źródłem informacji uzasadniających wszczęcie judykacyjnego postępowania nadzorczego, o którym mowa w art. 759 par. 2 k.p.c., winny być w takiej sytuacji także zażalenia składane w trybie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego przez uczestników postępowania egzekucyjnego do prezesa sądu, przy którym komornik działa, a także uchybienia ujawnione w toku kontroli przeprowadzanej w ramach nadzoru administracyjnego na podstawie art. 3 Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. W obu przypadkach prezes sądu, udzielając skarżącemu odpowiedzi na zażalenie bądź wydając zarządzenia pokontrolne, powinien powiadomić sąd rejonowy (odpowiedni wydział), przy którym komornik działa, o potrzebie wszczęcia przez sąd z urzędu czynności nadzorczych (art. 3 ust. 2 pkt 4 u.kom.sąd.). Jeśli sąd podzieli zastrzeżenia prezesa, powinien wydać postanowienie o wszczęciu postępowania nadzorczego i - w zależności od stwierdzonych uchybień - umieścić w nim zarządzenia zmierzające do zapewnienia należytego wykonania egzekucji przez komornika albo zarządzić usunięcie tych uchybień. Usunięciu podlegają uchybienia wynikające z wadliwego stosowania przepisów procesowych. Wobec powyższego jeżeli jest Pan w stanie stwierdzić również uchybieniu sądu poprzez niewydanie stosownych zarządzeń „ponaglających" komornika w tej sprawie, naszym zdaniem nie ma przeszkód aby złożyć skargę w tym zakresie na działanie sądu. Warto podkreślić, że w celu stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty lub czynności podjętych przez sąd (tyczy się to również komornika sądowego) w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (art. 2 ust. 2 Ustawy o skardze na przewlekłość).