Spadek z dobrodziejstwem inwentarza a długi w ZUS

Pytanie:

"We wrześniu 2007 roku zmarł mój mąż. W spadku pozostała nieruchomość z zapleczem warsztatowym oraz długi - ZUS (razem z mężem prowadziliśmy działalność gospodarczą, a zgłoszenie w ZUS było na mnie - dług wraz z odsetkami na dzień dzisiejszy to ok. 400 tysięcy złotych), pozostałe to podatek od nieruchomości i zobowiązania wobec różnych firm. Mieliśmy wspólne tytuły na niektóre zadłużenia. Szacunkowa wartość nieruchomości to ok. 650 tysięcy złotych - pełna kwota zadłużenia wynosi prawie 2 razy tyle. Spadek z dobrodziejstwem inwentarza przyjęłam ja i moja córka, a syn z pierwszego małżeństwa spadek odrzucił. Ma syna, który też odrzuci spadek. Oświadczenie było złożone przed notariuszem. Później złożyłam wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Nie wnosiłam o spis inwentarza. Jestem na rencie, a część mojej renty zabiera komornik. Czy długi, które mieliśmy wspólnie z tytułu prowadzenia działalności w tym i ZUS, zostaną anulowane po osiągnięciu kwoty, jaką wykaże spis inwentarza? Czy to, co jest potrącane z mojej renty, idzie na spłatę długów spadkowych?"

Odpowiedź prawnika: Spadek z dobrodziejstwem inwentarza a długi w ZUS

PrzyjÄ™cie spadku z dobrodziejstwem inwentarza powoduje, iż spadkodawcy, którzy nie odrzucili spadku, lecz przyjÄ™li go wÅ‚aÅ›nie z tzw dobrodziejstwem inwentarza, odpowiadajÄ… za dÅ‚ugi spadkowe spadkodawcy tylko do wysokoÅ›ci ustalonego w spisie inwentarza stanu czynnego spadku.

Jak zostaÅ‚o wskazane w orzeczeniu SÄ…dy Apelacyjnego w BiaÅ‚ymstoku z dnia z dnia 13 lipca 2005 roku (III AUa 535/2005) zasady odpowiedzialnoÅ›ci spadkobierców za zobowiÄ…zania spadkodawcy z tytuÅ‚u nieopÅ‚aconych skÅ‚adek na ubezpieczenie spoÅ‚eczne regulujÄ… przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. 1997 r. Nr 137 poz. 926 z późn. zm.). Zgodnie z art. 98 tej ustawy, do odpowiedzialnoÅ›ci za zobowiÄ…zania spadkodawcy stosuje siÄ™ przepisy Kodeksu cywilnego o przyjÄ™ciu i odrzuceniu spadku oraz odpowiedzialnoÅ›ci za dÅ‚ugi spadkowe.

Jak wiÄ™c wynika z powyższego, za zobowiÄ…zania spadkowe i podatkowe czy też zobowiÄ…zania wynikajÄ…ce ze skÅ‚adek na ubezpieczenie spoÅ‚eczne stosuje siÄ™ przepisy Kodeksu cywilnego dotyczÄ…ce odpowiedzialnoÅ›ci za dÅ‚ugi spadkowe. W przypadku zÅ‚ożenia oÅ›wiadczenia o przyjÄ™ciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza przed notariuszem, jest on zobowiÄ…zany do tego, aby przesÅ‚ać oÅ›wiadczenie do sÄ…du spadku. Spis inwentarza jest dokonywany przez komornika, który może także skorzystać z pomocy biegÅ‚ego w przypadku, gdy ustalenie wartoÅ›ci przedmiotów wchodzÄ…cych w skÅ‚ad spadku bÄ™dzie wymagaÅ‚o wiedzy specjalistycznej.

Odpowiedzialność za dÅ‚ugi spadkowe męża (należy tu wyraźnie podkreÅ›lić, iż chodzi tu o wyÅ‚Ä…cznie dÅ‚ugi zmarÅ‚ego małżonka), bÄ™dzie siÄ™ ograniczaÅ‚a do wysokoÅ›ci stanu ustalonego w spisie. Wyczerpanie sumy wyznaczajÄ…cej granice tej odpowiedzialnoÅ›ci, w zasadzie zwalnia spadkobierców od dalszej odpowiedzialnoÅ›ci. BÄ™dzie wiÄ™c Pani odpowiadać za dÅ‚ugi męża wyÅ‚Ä…cznie do wartoÅ›ci stanu czynnego spadku.

W przedstawionym przez PaniÄ… przypadku sytuacja może siÄ™ jednak nieco komplikować. Jak Pani wskazaÅ‚a prowadziliÅ›cie PaÅ„stwo dziaÅ‚alność gospodarczÄ… wspólnie, Pani sama zostaÅ‚a zgÅ‚oszona w ZUS-ie, natomiast tytuÅ‚y wykonawcze zostaÅ‚y wydane przeciwko PaÅ„stwu wspólnie. PrzyjmujÄ…c, iż z wszystkich w/w tytuÅ‚ów byliÅ›cie PaÅ„stwo zobowiÄ…zani Å‚Ä…cznie z mężem (przykÅ‚adowo na zasadzie solidarnej odpowiedzialnoÅ›ci) PaÅ„stwa wierzyciele mogÄ… żądać także spÅ‚aty caÅ‚ej kwoty zadÅ‚użenia od Pani; Å›mierć Pani męża niczego tu nie zmienia.

Niestety na podstawie przedstawionego stanu faktycznego nie można wskazać na jakie zadłużenie jest zajmowana Pani renta.

Na marginesie należy wyraźnie podkreÅ›lić, iż ograniczenie odpowiedzialnoÅ›ci odpada, jeżeli spadkobierca podstÄ™pnie nie podaÅ‚ do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podaÅ‚ do inwentarza nie istniejÄ…ce dÅ‚ugi – dlatego też konieczne jest sumienne wskazanie wszystkich przedmiotów wchodzÄ…cych do spadku po zmarÅ‚ym mężu.

Prosimy także pamiÄ™tać o tym, iż odrzucenie spadku może być w niektórych okolicznoÅ›ciach uznane za dokonane z pokrzywdzeniem wierzycieli i można żądać uznania takiej czynnoÅ›ci za bezskutecznÄ…, choć w przedstawionej sytuacji, ze wzglÄ™du na zadÅ‚użenie spadku, jest to raczej maÅ‚o prawdopodobne (odrzucenie takiego spadku nie pogarsza sytuacji wierzycieli odrzucajÄ…cego).


Grzegorz Pawelec

Adwokat

Wpisany na listę adwokatów Krakowskiej Izby Adwokackiej.


Przez wiele lat szef redakcji serwisu e-prawnik.pl, aktualnie prowadzi własną Kancelarię Adwokacką w Krakowie, w ramach której świadczy pomoc prawną na rzecz przedsiębiorców.


Specjalizuje się w szeroko pojętej cywilistyce oraz prawie nowych technologii (e-commerce, prawo internetu). Reprezentuje także klientów indywidualnych w sprawach ubezpieczeniowych i karnych.


Autor licznych artykułów o tematyce prawniczej, publikowanych nie tylko na stronach serwisu e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika