Usługa turystyczna

Odpowiedź prawnika: Usługa turystyczna

VI Dyrektywa VAT przewidywała w art. 26 specjalny system opodatkowania dla biur podróży i organizatorów wycieczek. Jest on stosowany, gdy podmioty te występują we własnym imieniu, a w celu zapewnienia usług turystycznych korzystają z dostaw i usług innych podatników. Dokonywane przez nie transakcje traktowane są jako pojedyncze usługi świadczone podróżnemu przez biuro. Podstawą opodatkowania usługi jest marża biura podróży, czyli różnica pomiędzy całkowitą kwotą do zapłaty przez podróżnego, bez VAT, a faktycznymi kosztami biura podróży z tytułu dostaw i usług świadczonych przez innych podatników, gdy służą bezpośredniej korzyści podróżnego.

Wątpliwości wzbudza jednak sytuacja, gdy w celu zapewnienia imprez turystycznych (pakietów) biuro podróży korzysta z towarów i usług zakupionych od innych podatników i jednocześnie samo bezpośrednio świadczy niektóre usługi (tzw. usługi własne). W tej kwestii wypowiedział się np. Europejski Trybunał Sprawiedliwości WE (orzeczenie w sprawie C-291/03 MyTravel plc vs. Commissioners of Customs & Excise - UK). W rozpatrywanej przezeń sprawie brytyjski organizator zagranicznych imprez turystycznych MyTravel, nabywał regularnie zakwaterowanie u osób trzecich. Spółka zapewniała klientom przeloty własną linią lotniczą do miejsca imprez turystycznych. Ponadto oferowała możliwość zakupu pojedynczego biletu na pokład własnego samolotu lub na miejsce kupione od innych firm, bez konieczności wykupienia całego pakietu turystycznego, a także sprzedawała innym organizatorom wycieczek miejsca zwane „broker seats”. Rozdzielenie ceny imprezy turystycznej między usługi nabyte od osób trzecich a usługi własne powinno być dokonane na podstawie wartości rynkowej tych ostatnich zawsze, gdy wartość tę można określić. Dopuszczalne jest jednak odstępstwo, aby biura podróży lub organizatorzy wycieczek, mogący wykazać, że metoda oparta na kosztach rzeczywistych dokładnie odzwierciedla rzeczywistą strukturę imprezy turystycznej, dokonywali rozdziału ceny imprezy turystycznej przy zastosowaniu tej drugiej metody. ETS orzekł m.in. iż „Artykuł 26 VI Dyrektywy (…) należy interpretować w ten sposób, że biuro podróży lub organizator wycieczek, który w ramach imprezy turystycznej świadczy podróżnym usługi nabyte od osób trzecich oraz usługi własne, jest w zasadzie zobowiązany do wyodrębnienia części ceny całej imprezy turystycznej (pakietu) przypadającej na usługi własne na podstawie ich wartości rynkowej, o ile wartość ta może zostać określona.

W takim przypadku podatnik może zastosować kryterium rzeczywistych kosztów wyłącznie, jeżeli wykaże, że kryterium to dokładnie odzwierciedla rzeczywistą strukturę imprezy turystycznej. Stosowanie kryterium wartości rynkowej nie jest uzależnione ani od warunku, aby było ono mniej skomplikowane od metody opartej na kosztach rzeczywistych, ani od tego, aby metoda ta prowadziła do ustalenia zobowiązania z tytułu podatku VAT jednakowego lub zbliżonego do ustalonego według metody kosztów rzeczywistych. W konsekwencji:

– biuro podróży lub organizator wycieczek nie może stosować metody opartej na wartości rynkowej wedle swobodnego uznania oraz

– ta metoda znajduje zastosowanie do usług własnych, których wartość rynkową można określić, nawet wtedy, gdy w tym samym okresie podatkowym wartość niektórych usług własnych wchodzących w skład imprezy turystycznej nie może zostać określona, ponieważ podatnik nie sprzedaje podobnych usług poza imprezami turystycznymi.”

Z tego orzeczenia ETS wynika m.in., iż podatnik objęty art. 26 VI Dyrektywy, który w ramach imprezy turystycznej świadczy podróżnym usługi własne oraz usługi nabyte od osób trzecich, winien w zasadzie stosować kryterium wartości rynkowej w celu rozdzielenia ceny imprezy turystycznej. Biura sprzedające pakiety usług powinny więc w zasadzie wyodrębniać usługi własne od kupionych w oparciu o ich wartość rynkową.

Zgodnie z przepisami polskiej ustawy o VAT, podstawą opodatkowania przy wykonywaniu usług turystyki jest kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku (art. 119 ustawy o VAT). Przez marżę rozumie się różnicę między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty; przez „usługi dla bezpośredniej korzyści turysty” rozumie się natomiast usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie. Tak więc np. agenci turystyczni, którzy nabywają takie usługi, jak np. zakwaterowanie, wyżywienie, transport, ubezpieczenie opodatkowane według stawek właściwych dla poszczególnych rodzajów usług, rozliczają się następnie z należnego VAT od obliczonej marży. Na wystawianych fakturach biuro (VAT marża) nie wykazuje się kwot podatku od marży, ale tylko wykazuje się pełną wartość należności za wykonaną usługę. Natomiast kwota podatku od marży powinna zostać ujęta w ewidencji i rozliczona w deklaracji VAT. Powyższe zasady stosuje się bez względu na to, kto nabywa usługę turystyki, w przypadku gdy podatnik: 

• ma siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju; 
• działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek; 
• przy świadczeniu usługi nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty; 
• prowadzi ewidencję, z której wynikają kwoty wydatkowane na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, oraz posiada dokumenty, z których wynikają te kwoty.

W książce podatkowej księguje się opisane zdarzenie na zasadach ogólnych w kwotach netto.  

Polecamy także opracowania:

• Jak wystawia się faktury VAT-marża?
• Opodatkowanie zaliczek w usługach turystyki