Korekta deklaracji dot. opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Warto poznać interpretację Ministerstwa Środowiska dotyczącą składania korekty deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz stwierdzania nadpłaty w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Składanie korekty deklaracji oraz stwierdzanie nadpłaty w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Po wejściu w życie ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła zmiany m.in. w art. 6q, art. 6i i art. 6m, oraz w związku z licznymi wątpliwościami dotyczącymi naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, stwierdzania nadpłaty oraz składania korekty deklaracji w świetle ww. przepisów, przedstawiamy poniższe stanowisko resortu środowiska.

Na wstępie należy zauważyć, że zgodnie z art. 6m ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza, prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, która stanowi podstawę do uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wysokość zobowiązania określonego w deklaracji obowiązuje za kolejne miesiące do czasu korekty deklaracji lub zmiany stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie z art. 6m ust. 2 ustawy w przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi lub określonej w deklaracji ilości odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć nową deklarację w terminie 14 dni od dnia nastąpienia zmiany. Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w zmienionej wysokości uiszcza się za miesiąc, w którym nastąpiła zmiana. Natomiast art. 6i ust. 2 ustawy odnosi się do uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadów komunalnych w przypadku, w którym mieszkaniec zmienia miejsce zamieszkania w trakcie miesiąca, tj. opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana uiszcza się w gminie, w której mieszkaniec dotychczas zamieszkiwał, a w nowym miejscu zamieszkania – począwszy od miesiąca następnego, po którym nastąpiła zmiana.

Ponadto należy zwrócić uwagę na przepisy art. 6q, zgodnie z którym w sprawach dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Zgodnie z art. 81 tej ustawy podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Jednakże aby zapobiec przypadkom, w których właściciele nieruchomości składają korektę deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na wiele miesięcy wstecz, zmieniając dane stanowiące podstawę naliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w związku z czym może powstać nadpłata (przy czym gmina w takim przypadku ma ograniczoną możliwość weryfikacji stanu faktycznego, przykładowo za rok czy pół roku wstecz), ograniczono w art. 6q ust. 3 możliwość stwierdzania nadpłaty. Zgodnie z tym przepisem w przypadku złożenia korekty deklaracji lub nowej deklaracji zmniejszającej wysokość zobowiązania z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, nie stwierdza się nadpłaty w tej opłacie za miesiące, w których usługa była świadczona. Należy przy tym zaznaczyć, że świadczenie usługi w opinii Departamentu Gospodarki Odpadami oznacza również gotowość do wykonania usługi przez podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości działający na zlecenie gminy (np. podjechanie pod daną nieruchomość, zgodnie z harmonogramem odbierania odpadów). Jednakże należy przy tym zachować prawo właściciela nieruchomości do 14-dniowego złożenia korekty deklaracji w przypadku zmiany danych będących podstawą naliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wynikające z art. 6m ust. 2.

Niektóre szczegółowe kwestie

Jeżeli nastąpi zgon osoby zamieszkującej nieruchomość, to czy za miesiąc, w którym miał miejsce zgon, należna jest za osobę zmarłą opłata? Czy w takim przypadku ma zastosowanie przepis art. 6m ust 2 (czyli opłata za miesiąc, w którym nastąpił zgon, nie jest należna – opłatę za ten miesiąc uiszcza się w zmienionej wysokości), czy też należy stosować przepis art. 6i ust 2 (opłata za miesiąc, w którym nastąpił zgon, jest należna – w związku z zamieszkiwaniem tej osoby przez część tego miesiąca)?

Jeżeli nastąpił zgon osoby zamieszkującej nieruchomość i została złożona deklaracja w terminie 14 dni od dnia nastąpienia zmiany, wówczas opłatę w zmienionej wysokości uiszcza się za miesiąc, w którym nastąpiła zmiana.

Jeżeli w lutym nastąpi zgon jednej z osób zamieszkujących w nieruchomości i właściciel nieruchomości zgłosi ten fakt w ciągu 14 dni, (ale zgłoszenie nastąpi w marcu), składając deklaracje zmniejszającą zobowiązanie, a opłata za luty i marzec została już uiszczona również za osobę, która zmarła, i jednocześnie w lutym i w marcu została wykonana usługa odbierania odpadów komunalnych, to czy w tym przypadku ma zastosowanie przepis art. 6q ust. 3, zgodnie z którym nadpłaty nie stwierdza się – mimo że zgłoszenie i nowa deklaracja zmniejszająca wysokość zobowiązania została złożona terminowo tj. zgodnie z art. 6m ust 2 w ciągu 14 dni od wystąpienia zmiany? Jak należałoby rozpatrywać ten przypadek, gdyby zgłoszenie zaistniałej zmiany nastąpiło z przekroczeniem terminu 14 dni?

W przypadku gdy właściciel nieruchomości składa w marcu korektę, w której zmniejsza liczbę osób zamieszkujących daną nieruchomość, wskazując luty jako miesiąc, w którym nastąpiła zmiana, należy rozważyć, czy korekta została złożona przed upływem ustawowego terminu 14 dni. Jeżeli został zachowany termin ustawowy, wówczas opłatę w zmienionej wysokości uiszcza się od lutego – jako od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana, jeżeli jednak termin ustawowy nie został dotrzymany, wówczas opłatę w zmienionej wysokości uiszcza od marca, gdyż w lutym usługa odbierania odpadów była już zrealizowana. Jeżeli w opisywanym przypadku ustawowy termin złożenia korekty deklaracji został dotrzymany, wówczas należy stwierdzić powstanie nadpłaty za luty oraz marzec. Jeżeli termin nie został dotrzymany, wówczas należy stwierdzić powstanie nadpłaty jedynie za marzec, chyba że korekta została złożona na koniec marca, a usługa w marcu była świadczona, wówczas również za marzec nie stwierdza się nadpłaty .

Jeżeli nastąpi zgon właściciela nieruchomości, który był jedynym mieszkańcem nieruchomości, i nie ma możliwości złożenia korekty deklaracji przed upływem 14 dni, to czy należy naliczyć opłatę (warto zaznaczyć, że jeżeli był to jedyny mieszkaniec nieruchomości, to na nieruchomości od momentu zgonu nie powstawały odpady komunalne, zatem usługa faktycznie nie była świadczona)? Jak rozpatrywać przypadek, jeżeli zmarł jedyny mieszkaniec nieruchomości, niebędący właścicielem nieruchomości w rozumieniu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach?

W opisywanym przypadku stosuje się przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którymi z art. 97 § 1 i § 2 wynika, że spadkobiercy podatnika co do zasady przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy, a także w określonych sytuacjach prawa niemajątkowe. Jednakże nie dziedziczą takich obowiązków o charakterze niemajątkowym, jak obowiązek złożenia zeznania czy deklaracji. W takim wypadku urząd sam dokonuje korekty zobowiązania, biorąc pod uwagę posiadane dane (m. in. informacje o zgonach z rejestru mieszkańców).

Jednakże jeżeli jedyny mieszkaniec nieruchomości nie był jej właścicielem, wówczas właściciel nieruchomości jest obowiązany do dokonania korekty deklaracji, gdyż to on jest podatnikiem w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.

Jeżeli w lutym nastąpi zmiana miejsca zamieszkania jednej z osób dotychczas zamieszkujących daną nieruchomość i właściciel nieruchomości zgłosi ten fakt w ciągu 14 dni (ale zgłoszenie nastąpi w marcu), składając deklarację zmniejszającą zobowiązanie, a opłata była uiszczona za marzec również za osobę, która zmieniała miejsce zamieszkania, i jednocześnie w marcu przed złożeniem nowej deklaracji została wykonana usługa odbioru odpadów komunalnych, to czy w tym przypadku ma zastosowanie przepis art. 6q ust 3, zgodnie z którym nadpłaty za marzec nie stwierdza się – mimo że zgłoszenie i nowa deklaracja zmniejszająca wysokość zobowiązania została złożona terminowo w ciągu 14 dni od wystąpienia zmiany? Nadmienia się, że jeżeli za marzec nie można byłoby stwierdzić nadpłaty, to w efekcie za osobę, która zmieniła miejsce zamieszkania, zostałaby za miesiąc marzec pobrana dwukrotnie opłata – w starym i nowym miejscu zamieszkania. Jak należałoby rozpatrywać ten przypadek, gdyby zgłoszenie zaistniałej zmiany nastąpiło z przekroczeniem terminu 14 dni?

W przypadku zmiany miejsca zamieszkania stosuje się art. 6i ust. 2 ustawy, zgodnie z którym, w przypadku gdy w danym miesiącu na danej nieruchomości mieszkaniec zamieszkuje przez część miesiąca, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana, uiszcza się w gminie, w której dotychczas zamieszkiwał, a w nowym miejscu zamieszkania – począwszy od miesiąca następnego, po którym nastąpiła zmiana.

Oznacza to, że jeżeli w terminie ustawowym zgłoszona została informacja o zmianie miejsca zamieszkania w lutym, wówczas deklaracja zmniejszająca zobowiązanie obowiązuje od marca. Przekroczenie ustawowego terminu może spowodować konieczność naliczenia opłaty za osobę zarówno w nowym, jak i w starym miejscu zamieszkania, w przypadku gdy usługa odbierania odpadów w dotychczas zamieszkiwanej gminie była świadczona.

W przypadku gdy właściciel nieruchomości ma zaległości w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi i złoży korektę deklaracji lub nową deklarację z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zmniejszającą zobowiązanie za miesiące, w których usługa odbierania odpadów komunalnych była świadczona, to czy słusznym jest stanowisko, że nowa deklaracja wywołuje skutek prawny za minione miesiące, tj. spowoduje zmniejszenie zaległości, gdyż w tym przypadku nie znajduje zastosowania przepis art. 6q ust 3, który odnosi się tylko do sytuacji, w których zobowiązany ma zapłaconą należność z tytułu opłaty (problem nadpłaty)?

Art. 6q ust. 3 ww. ustawy w brzmieniu dodanym przez ustawę z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw ma na celu zapobieganie sytuacji zwrotu nadpłaty za miesiące, w których świadczona była usługa odbierania odpadów komunalnych, również w przypadku zaległości w opłacie.

W przypadku zaległości istnieją dwie ścieżki postępowania. Jeżeli złożenie korekty deklaracji lub nowej deklaracji zmniejsza wysokość zobowiązania z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wówczas należy przyjąć wysokość opłaty określoną w skorygowanej deklaracji dla miesięcy, w których nie była świadczona usługa, natomiast za miesiące wstecz należy przyjmować wysokość zobowiązania z poprzedniej deklaracji. Natomiast jeżeli złożenie korekty lub nowej deklaracji zwiększa wysokość zobowiązania, wówczas należy przyjąć wysokość określoną w skorygowanej deklaracji dla miesięcy wstecz, jak i dla miesięcy, w których nie była świadczona usługa.

W odniesieniu do treści art. 6q ust 3 – jeśli złożono korektę deklaracji lub nową deklarację zmniejszającą zobowiązanie z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc, w którym wykonano tylko część usługi (przewidywany jest kilkakrotny wywóz odpadów w ciągu miesiąca, a przed złożeniem zmniejszającej deklaracji wykonano tylko część odbiorów odpadów), to czy należy uznać, że w tym miesiącu usługa już była wykonana, i należy odmówić stwierdzenia nadpłaty, czy też należy uznać, że usługa nie była wykonana w całości i stwierdzenie nadpłaty jest zasadne?

W przypadku gdy wykonana została tylko część usługi wynikająca z harmonogramu odbioru odpadów, można uznać, że usługa nie była wykonana, i uznać złożoną korektę lub nową deklarację zmniejszającą zobowiązanie za zasadną.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 87);
• ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2013 r., poz. 1399, z późn. zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl