Odpowiedź prawnika: Opodatkowanie dochodów z pracy w Niemczech
Zgodnie z art. 4 ust. 2 lit a) Umowy z 2003 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (zwanej dalej „Umową), osobę uważa się za mającą miejsce zamieszkania w tym Państwie, w którym ma ona stałe miejsce zamieszkania (nie jest istotne zameldowanie, tylko faktyczne miejsce stałego zamieszkania); jeżeli ma ona stałe miejsce zamieszkania w obu Umawiających się Państwach, to uważa się, że ma ona miejsce zamieszkania w tym Państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych, główny ośrodek aktywności życiowej). Zatem jeśli obywatel polski pracuje wyłącznie w Niemczech (tam jest powiązany gospodarczo), a ponadto w Niemczech ma ośrodek życia osobistego (powiązania osobiste), to nie ma wątpliwości, że jego miejscem zamieszkania w rozumieniu Umowy są Niemcy.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 Umowy, uposażenia, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie (np. w Niemczech) otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie (tj. w Niemczech), chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.
Podsumowując, jeśli osoba, która w myśl umowy ma miejsce zamieszkania w Niemczech, pracuje i otrzymuje wynagrodzenie za pracę najemną (przez którą rozumie się również pracę w ramach umów cywilnoprawnych – zlecenia, o dzieło etc. pod warunkiem, że wykonujący pracę nie prowadzi działalności gospodarczej) w Niemczech, to dochody z tego tytułu podlegają opodatkowaniu wyłącznie w Niemczech i nie podlegają opodatkowaniu w Polsce.
Jeżeli jednak – w myśl powyższych uwag – danej osoby nie można by zakwalifikować jako mającej miejsce za terenie Niemiec, dochód takiej osoby byłby opodatkowany zarówno w Niemczech, jak i w Polsce, z tym, że w Polsce stosuje się wówczas metodę unikania podwójnego opodatkowania (tzw. metodę wyłączenia z progresją) polegającą na tym, iż Polska zwalnia taki dochód lub majątek od opodatkowania, jednak może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania nie podlegał takiemu zwolnieniu. W Polsce zwalnia się zatem z opodatkowania dochód osiągnięty RFN, jednak dla ustalenia podatku należnego od dochodu osiągniętego w Polsce, stosuje się stopę podatku obliczoną dla całego dochodu, tj. łącznie z dochodem osiągniętym w Niemczech. W tym przypadku dochodów z Niemiec podatnicy nie wykazują w części D.1. i D.2., należy je bowiem wykazać w części H zeznania rocznego PIT-36 (w poz. 162 i 163).
