Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego

2.2.2004

Z dniem 1 maja 2004 roku staniemy się członkiem Unii Europejskiej. Wiąże to się z wieloma obowiązkami związanymi z dostosowaniem naszego ustawodawstwa do prawa unijnego, lecz także z określonymi uprawnieniami. Nasz kraj w Unii Europejskiej będzie reprezentowany między innymi na forum Parlamentu Europejskiego.

W traktatach założycielskich Parlament Europejski nosił nazwę Zgromadzenia Parlamentarnego i był pomyślany - i tak też początkowo funkcjonował, jako zgromadzenie reprezentantów parlamentów narodowych. Dopiero od 1979 roku parlamentarzyści Parlamentu Europejskiego wybierani są w bezpośrednich wyborach, co z pewnością wzmocniło pozycję tej instytucji.

W związku z przystąpieniem Polski do UE, my także będziemy wybierać naszych reprezentantów do Parlamentu Europejskiego. Wybierzemy ich 54. Zasady wyborów reguluje uchwalona ostatnio ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego.

Podstawowe zasady wyboru.

W ordynacji przyjęto, że wybory do Parlamentu Europejskiego przeprowadzane będą w wolnych, bezpośrednich, proporcjonalnych, powszechnych wyborach, przeprowadzonych w głosowaniu tajnym. Wyborcy wybiorą swych reprezentantów na kadencję liczącą 5 lat. Wybrani parlamentarzyści są nieusuwalni, nie wiążą ich także instrukcje wyborcze, choć reprezentować mają interesy narodowe.

Mandatu posła PE nie można łączyć z wieloma funkcjami. Posłowie w PE nie mogą być jednocześnie posłami lub senatorami w Rzeczpospolitej Polskiej. Mandatu tego nie można łączyć także z członkostwem w Radzie Ministrów ani także z pełnieniem funkcji sekretarza stanu ani także funkcji:

Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
Prezesa Najwyższej Izby Kontroli
Rzecznika Praw Obywatelskich
Rzecznika Praw Dziecka. oraz zastępców tych osób
Członka Rady Polityki Pieniężnej
Członka KRRiTV
Ambasadora

Mandatu parlamentarzysty europejskiego nie można także łączyć z zatrudnieniem w Kancelarii Prezydenta, Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu lub z zatrudnieniem w administracji rządowej.

Kto może zostać wybranym?

Po pewnych wahaniach w Senacie (gdzie przyjęto dyskryminujący próg wiekowy 30 lat) ostatecznie zadecydowano, że wybrani do Parlamentu Europejskiego mogą być osoby, którym przysługuje prawo wybierania posłów do PE (którzy mają czynne prawo wyborcze), oraz którzy ukończyli 21 lat (najpóźniej w dniu głosowania), a także które nie były skazane za popełnienie przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego, i które co najmniej od 5 lat stale zamieszkują na terytorium RP lub innego państwa członkowskiego.

Kto wybiera?

Czynne prawo wyborcze (prawo wybierania członków PE) przysługuje wszystkim obywatelom polskich, którzy najpóźniej w dniu wyborów mają ukończone 18 rok życia. Z terytorium RP prawo wyboru do Parlamentu Europejskiego mają także obywatele Unii Europejskiej niebędący obywatelami Rzeczpospolitej Polskiej, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończyli 18 rok życia oraz którzy zgodnie z prawem stale zamieszkują w Rzeczpospolitej Polskiej i zostali ujęci w stałym rejestrze wyborców.

Nie mają jednak prawa wybierania osoby:

pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu
pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu
ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu.

Prawa wybierania nie ma także osoba pozbawiona praw wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego w kraju członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.

Spis wyborców.

Wyborcy, którzy mają prawo wybierania posłów do parlamentu Europejskiego gromadzeni są w spisie wyborców w gminie, właściwej ze względu na ich miejsce zamieszkania. Spis dzieli się na część A, w której znajdują się dane obywateli polskich oraz na część B, w której wpisani są obywatele Unii Europejskiej, niebędący obywatelami polskimi, którzy mają prawo wyboru przedstawicieli Rzeczpospolitej do Parlamentu Europejskiego.

Kto zarządza wybory?

Wybory zarządzane są przez Prezydenta RP i odbywają się w okresie wyborczym ustalonym przepisami Unii Europejskiej. Wybory zarządzane są w drodze postanowienia, w którym określa się termin przeprowadzenia wyborów. Wybory powinny być wyznaczone na dzień wolny od pracy, nie później niż w ciągu 90 dni od dnia wydania postanowienia.

Postanowienie o zarządzeniu wyborów ogłasza się w Dzienniku Ustaw.

Zgłaszanie kandydatów.

Kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy. Muszą oni jednak być zebrani w komitet wyborczy. W przypadku partii, funkcję komitetu wyborczego pełni organ reprezentujący partię na zewnątrz. W przypadku obywateli, komitet wyborczy może powołać grupa co najmniej 15 obywateli. Jednakże aby zarejestrować dany komitet wyborczy, w przypadku obywatelskich komitetów wyborczych, należy zebrać dodatkowo 1000 podpisów osób popierających utworzony komitet.

Kandydaci zgrupowani zostaną na listach okręgowych. Prawo zgłoszenia listy kandydatów (listy okręgowych) mają komitety wyborcze. Każda zgłoszona lista okręgowa nie może zawierać mniej niż 5 i więcej niż 10 kandydatów. Każdy z kandydatów może być tylko na jednej liście okręgowej i tylko w jednym okręgu wyborczym.

Zgłoszone przez komitety wyborcze listy zostaną zarejestrowane przez komisje wyborcze tylko wówczas, gdy daną listę poprze co najmniej 10 000 wyborców zamieszkałych stale w danym okręgu wyborczym. Jeżeli dany komitet wyborczy zarejestrował w ten sposób listy okręgowe w co najmniej połowie okręgów wyborczych, w pozostałych okręgach będzie mógł rejestrować listy bez wymogu przedstawienia poparcia dla danej listy przez 10 000 podpisów. Wówczas, rejestracja następuje na podstawie zaświadczenia wydawanego przez Państwową Komisje Wyborczą na wniosek komitetu.

Listę okręgową należy zgłosić do okręgowej komisji wyborczej najpóźniej do godziny 24.00 w 40 dniu przed dniem wyborów.

Głosowanie.

W wyborach do Parlamentu Europejskiego będziemy głosować w godzinach od 8 do godziny 22, jednego dnia. Głosy oddawać będziemy na okręgowe listy okręgowe zgłoszone przez poszczególne komitety wyborcze oraz na jednego z kandydatów z tej listy, przez co wskazuje się jego pierwszeństwo w uzyskaniu mandatu.

Wyniki wyborów

Wyniki wyborów ogłasza Państwowa Komisja Wyborcza w drodze obwieszczenia zamieszczonego w Dzienniku Ustaw.

O ważności wyborów decyduje Sąd Najwyższy.

Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego wchodzi w życie z dniem 1 marca 2004 roku.

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.