Opinia zabezpieczająca - czy warto się o nią ubiegać?

14.9.2021

Gdzie uregulowane są opinie zabezpieczające?

Od dnia 15 lipca 2016 r. obowiązują przepisy umożliwiające Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej stosowanie generalnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Wprowadzona procedura przewiduje również możliwość wystąpienia do Szefa KAS o wydanie opinii zabezpieczającej.

Szczegółowe warunki stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania zostały określone w Ordynacji podatkowej, w szczególności w Dziale IIIa tej ustawy. W sprawach zaś nieuregulowanych w tym rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy art. 14b Ordynacji podatkowej (dot. trybu wydawania interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego) § 4 i 5, art. 14c (dot. elementów interpretacji indywidualnej) § 4, art. 14d (dot. terminu do wydania interpretacji indywidualnej) § 2 i 3, art. 14e (dot. zmiany interpretacji indywidualnej) § 1 pkt 2 i § 2–4, art. 14f (dot. opłaty od wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej) § 3, art. 14i (dot. publikowania interpretacji ogólnych i indywidualnych) § 2–5, art. 14o (dot. niewydania interpretacji indywidualnej w ustawowym terminie), art. 20g (dot. wyjaśnienia wątpliwości organu) § 3, art. 120 (tj. zasadę praworządności, art. 123 (tj. zasadę czynnego udziału stron w postępowaniu), art. 125 (tj. zasadę szybkości postępowania), art. 126 (dot. formy załatwiania spraw podatkowych), art. 129 (tj. zasadę jawności postępowania podatkowego dla stron), art. 130 (dot. wyłączenia pracownika organu od udziału w postępowaniu podatkowym), art. 135 (dot. oceny zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych w sprawach podatkowych), art. 140 (dot. niezałatwienia sprawy przez organ we właściwym terminie), art. 143 (dot. delegacji kompetencji organu podatkowego), art. 165 (dot. wszczęcia postępowania podatkowego) § 3 i 3b, art. 165a (dot. postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania), art. 168 (dot. formy i trybu wnoszenia podań), art. 169 (dot. braków formalnych podania lub braku opłaty) § 1–2 i 4, art. 170 (dot. obowiązku przekazania podania organowi właściwemu), art. 171 (dot. podania dotyczącego kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy), art. 189 (dot. wyznaczenia stronie terminu do przedstawienia dowodu) § 3, art. 197 (dot. powołania biegłego) § 1 i 3, art 213–215 oraz przepisy działu IV rozdziałów 3a, 5, 6, 7, 9, 10, 14, 16 i 23.

Po co ubiegać się o opinię zabezpieczającą?

Zgodnie z art. 119y § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, Szef KAS wydaje opinię zabezpieczającą, jeżeli przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że do czynności nie ma zastosowania art. 119a tej ustawy (tj. klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania). Ostatni z przywołanych przepisów określa przesłanki kwalifikujące daną czynność jako unikanie opodatkowania oraz uprawnienia organu podatkowego w przypadku stwierdzenia unikania opodatkowania.

Instytucja opinii zabezpieczających ma na celu zminimalizowanie skutków związanych z wejściem w życie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Narzędzie to umożliwia podatnikom poznanie stanowiska administracji podatkowej odnośnie planowanych lub podjętych już czynności, do których potencjalnie zastosowanie może znaleźć klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Uzyskanie opinii zabezpieczającej daje podatnikowi gwarancję, że do przedstawionej przez niego czynności nie znajdzie zastosowania klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Zgodnie bowiem z art. 119b § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie stosuje się do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą - w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej.

Wniosek o wydanie opinii

Zainteresowany może zwrócić się do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej o wydanie opinii zabezpieczającej. Zainteresowani mogą też wystąpić ze wspólnym wnioskiem.

Wniosek o wydanie opinii może dotyczyć czynności planowanej, rozpoczętej lub dokonanej.

Minimalny zakres informacji wymaganych wobec wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej określa art. 119x § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa. Powinien on zawierać dane istotne z punktu widzenia skutków podatkowych czynności, w tym w szczególności:

dane identyfikujące wnioskodawcę;
wskazanie podmiotów dokonujących czynności;
opis czynności wraz ze wskazaniem związków, o których mowa w przepisach dot. cen transferowych, występujących pomiędzy podmiotami,
wskazanie celów, których realizacji czynność ma służyć;
wskazanie ekonomicznego lub gospodarczego uzasadnienia czynności;
określenie skutków podatkowych, w tym korzyści podatkowych, będących rezultatem czynności objętych wnioskiem;
przedstawienie własnego stanowiska w sprawie.

Do wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej może być załączona dokumentacja dotycząca czynności, w szczególności oryginały lub kopie umów lub ich projektów.

Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej niespełniający wymogów określonych w powyższycm wyliczeniu lub innych wymogów określonych przepisami prawa pozostawia się bez rozpatrzenia.

W tym zakresie brak jest podstaw do wydania aktu wykonawczego określającego formularz, na którym zainteresowany składałby wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej może zwrócić się o wyjaśnienie wątpliwości co do danych zawartych we wniosku lub zorganizować spotkanie uzgodnieniowe w celu wyjaśnienia tych wątpliwości.

Złożenie wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej nie stanowi jednak przeszkody do prowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej.

Wniosek o wydanie opinii podlega opłacie w wysokości 20.000 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.

Wpłty należy dokonać na następujący rachunek:

Nazwa posiadacza rachunku:

Ministerstwo Finansów

Departament Finansów i Księgowości

00-916 Warszawa, ul. Świętokrzyska 12

Nazwa banku

Narodowy Bank Polski O/O Warszawa

Nr rachunku bankowego

10 1010 1010 0038 2522 3100 0000

Opłata podlega zwrotowi w przypadku:

wycofania wniosku – w połowie (w razie wycofania wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej umarza się postępowanie);
uiszczenia jej w kwocie wyższej niż należna – w odpowiedniej części.

Zwrot nienależnie uiszczonej opłaty następuje nie później niż w terminie 7 dni od dnia zakończenia postępowania w sprawie wydania opinii zabezpieczającej.

Koszty postępowania w zasadzie obciążają wnioskodawcę.

Kiedy Szef KAS wyda opinię zabezpieczającą?

Jak wspomniano, Szef KAS wydaje opinię zabezpieczającą, jeżeli przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że do czynności określonej we wniosku nie mają zastosowania przepisy dot. klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej załatwia się bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania wniosku przez Szefa KAS (art. 119zb § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa), z wyłaczeniem jednak pewnych okresów.

Opinia zabezpieczająca zawiera w szczególności:

wyczerpujący opis czynności, której dotyczył wniosek;
ocenę, że do czynności nie ma zastosowania przepis art. 119a (normujący skutki czynności dokonanej w celu uniknięcia opodatkowania);
pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej odmawia natomiast wydania opinii zabezpieczającej, jeżeli przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że do czynności ma zastosowanie art. 119a (określający skutki czynności dokonanej w celu uniknięcia opodatkowania). Odmawiając wydania opinii zabezpieczającej, wskazuje się okoliczności świadczące o tym, że do czynności może mieć zastosowanie art. 119a (tj. klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania). Odmowa wydania opinii zabezpieczającej zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

Według art. 119b § 1, przepisu art. 119a Ordynacji podatkowej nie stosuje się:

jeżeli korzyść podatkowa lub suma korzyści podatkowych osiągniętych przez podmiot z tytułu czynności nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100 000 zł, a w przypadku podatków, które nie są rozliczane okresowo – jeżeli korzyść podatkowa z tytułu czynności nie przekracza 100 000 zł;
do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą – w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej;
do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie, o którym mowa w art. 119zb (tj w terminie załatwienia wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej) – w zakresie objętym wnioskiem, do dnia doręczenia zmiany opinii zabezpieczającej;
do podatku od towarów i usług oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych;
jeżeli zastosowanie innych przepisów prawa podatkowego pozwala na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania.

Zmiana opinii zabezpieczającej

Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu zmienić wydaną opinię zabezpieczającą lub odmowę wydania opinii zabezpieczającej, jeżeli jest ona sprzeczna z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dotyczy to odpowiednio zmiany opinii zabezpieczającej wydanej w związku z zastosowaniem art. 14o Ordznacji podatkowej, tj. niewydaniem interpretacji indywidualnej w ustawowym terminie.

Opiniowanie wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej

Nowe regulacje zakładają również możliwość niewydania interpretacji indywidualnej w zakresie tych elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, co do których istnieje przypuszczenie, że mogą być one przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Zasadność niewydania interpretacji indywidulanej w powyższym zakresie jest opiniowana przez Szefa KAS.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl