Termin płatności faktury - Jakie obowiązują terminy zapłaty w transakcjach handlowych?

Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (poprzednio: o terminach zapłaty w transakcjach handlowych) przewiduje szczególne uprawnienia i obowiązki w związku z terminami zapłaty dla przedsiębiorców i podmiotów publicznych.

Czym jest transakcja handlowa?

Transakcja handlowa to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony o których mowa w art. 2 ustawy, czyli:

?1) przedsiębiorcy ?w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221, 641 i 803);
2) podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tzw. działalność nierejestrowana)
3) podmioty, o których mowa w art. 4, art. 5 ust. 1 i art. 6 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1710, 1812, 1933 i 2185 oraz z 2023 r. poz. 412 i 825);
4) osoby wykonujące wolny zawód;
5) oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych;
6) przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.

- zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością;

Do jakich transakcji ustawa nie ma zastosowania?

Ustawy nie stosuje się do:

• długów w ramach postępowania upadłościowego i restrukturyzacyjnego
• umów, na podstawie których wykonywane są czynności bankowe
• umów między jednostkami sektora finansów publicznych
• umów z konsumentem

Terminy zapłaty w transakcjach handlowych między przedsiębiorcami

Wyjątkowo termin zapłaty może przekraczać 60 dni, jeżeli:

• strony w umowie wyraźnie ustaliły inny termin oraz
• ustalenie stron nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela

Terminy zapłaty w transakcjach z podmiotami publicznymi

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych

W transakcjach handlowych, gdy wierzyciel spełnił swoje świadczenie (dostarcza towar lub wykonał usługę), a nie otrzymał zapłaty w terminie, przysługują mu odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Odsetki te stanowią rekompensatę za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego i nie stosuje się do nich przepisu art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego (odsetki ustawowe za opóźnienie).

Odsetki przy przedłużonych terminach zapłaty

Gdy strony przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury.

Wysokość odsetek w 2025 roku

Jak naliczać odsetki?

Odsetki ustawowe

Jeżeli strony transakcji handlowej, z wyłączeniem podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym, przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel, który nie jest dużym przedsiębiorcą, może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.

Z kolei jeżeli strony transakcji handlowej nie przewidziały w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia, do dnia zapłaty. 

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych

Rekompensata za koszty odzyskiwania należności

Ustawa wprowadza ryczałtową kwotę jako rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Uprawnienie do naliczenia rekompensaty możliwe jest od momentu, gdy wymagalne staną się odsetki za opóźnienie w płatnościach.

Sprawozdania o terminach zapłaty

Od 2021 roku niektórzy przedsiębiorcy mają obowiązek składania sprawozdań o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Dotyczy to podatników CIT, których przychód przekroczył równowartość 50 mln euro.

Procedura badania towaru lub usługi

Ustawa wprowadza maksymalny 30-dniowy termin na procedurę badania towaru lub usługi, w ramach której potwierdzana ma być ich zgodność z umową.

Dochodzenie roszczeń w postępowaniu nakazowym

Dochodzenie roszczeń z ustawy możliwe jest w postępowaniu nakazowym, które ma charakter uproszczony i przyspieszony w stosunku do zwykłego postępowania sądowego. Prawomocny nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym ma skutki prawomocnego wyroku.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1790)
• Dyrektywa 2011/7/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych