Kiedy trzeba zapłacić podatek od spadku?

Otrzymanie spadku co do zasady objęte jest obowiązkiem podatkowym. Podatek ten reguluje  ustawa z dnia 23 lipca 1983 r. o podatku od spadków i  darowizn. Ustawodawca przewiduje jednak szereg zwolnień.

 Co może być przedmiotem opodatkowania

 Obowiązek podatkowy od spadków i darowizn obejmuje majątek (w postaci rzeczy lub praw majątkowych) na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nabyty przez osoby fizyczne między innymi tytułem:

• dziedziczenia lub zapisu zwykłego, dalszego, windykacyjnego oraz  polecenia testamentowego,
• zachowku, gdy spadkobierca nie otrzymał majątku w drodze dziedziczenia,  zapisu albo darowizny,
• praw do depozytów bankowych na podstawie dyspozycji złożonej na wypadek śmierci,
• jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego na podstawie dyspozycji uczestnika na wypadek jego śmierci,
• majątku znajdującego się za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub polskim rezydentem podatkowym.

 Obowiązek powstaje, co do zasady, gdy  uprawomocni się postanowienie sądu stwierdzającego nabycie spadku albo w momencie zarejestrowania aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia.

Kwoty wolne od podatku od spadków

Podatku nie zapłacimy od kwoty zwolnionej z podatku, której wysokość jest uzależniona od tego, do jakiej grupy podatkowej w rozumieniu ustawy od spadków i darowizn, należymy. Przynależność do grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn uzależniona jest od stopnia pokrewieństwa. W przepisach podatkowych wyróżniane są trzy grupy podatkowe:

• Grupa I: małżonek, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, dzieci, wnuki, prawnuki, pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa;
• Grupa II: dzieci siostry, wnuki brata,  ciotki, wujowie, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki);
• Grupa III: pozostali nabywcy.

 Kwoty zwolnione z podatku wynoszą:

• 9637 zł - w przypadku osób z I grupy podatkowej,
• 7276 zł - dla osób należących do II grupy podatkowej,
• 4902 zł - dla osób należących do III grupy podatkowej.

Przy ustaleniu kwoty wolnej od podatku należy zsumować wartość rynkową majątku nabytego przez spadek z wartością rzeczy i praw majątkowych otrzymanych (np. tytułem darowizny) od spadkodawcy w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym spadek został nabyty.

 Jeśli wartość spadku nie przekroczy kwot zwolnionych z podatku, nie musimy niczego zgłaszać do urzędu skarbowego.

Spadek podlegający opodatkowaniu

Nabycie w drodze spadku majątku o wartości przekraczającej kwoty zwolnione podlega opodatkowaniu. W takim przypadku ustawodawca nakłada  obowiązek złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych (SD-3) lub wspólnego zeznania podatkowego (SD -3 wraz z informacjami o pozostałych podatnikach SD -3/A).

Zeznanie to należy złożyć we właściwym  według miejsca zamieszkania spadkodawcy urzędzie skarbowym w ciągu miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. Organ podatkowy wydaje decyzje o wysokości należnego podatku, który należy uiścić w terminie 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi decyzji. Stawki podatku od spadków i darowizn zależne są od przynależności do danej grupy i wahają się od kilku do kilkunastu procent..

Zwolnienia z podatku od spadku

Wszystkie spadki i darowizny przekazywane w ramach najbliższej rodziny mogą być zwolnione z podatku po spełnieniu warunku zgłoszenia o nabyciu spadku w terminie sześciu miesięcy od nabycia.

W rozumieniu ustaw podatkowych najbliższa rodzina to małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, pasierbowie, ojczym, macocha i rodzeństwo. Natomiast: teściowa, teść, zięć i synowa nie są zaliczane do rodziny przy zwolnieniach podatkowych.

Termin zgłoszenia obowiązuje od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu, a jeśli zaś nabycie spadku potwierdzone jest  notarialnie, liczy się moment sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia.

Wyjątkowo zwolnienie od podatku jest możliwe także po upływie 6 miesięcy, gdy spadkobierca dowie się o spadku później i zgłosi to naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o spadku. W takim przypadku trzeba uprawdopodobnić fakt późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu spadku.

Najbliższa rodzina spadkodawcy może być zwolniona z podatku, niezależnie od wartości otrzymanego spadku.oraz od tego, co stanowi jego przedmiot. Zwolnienie obejmuje pieniądze, ziemię, mieszkania, domy, pałace, zamki, samochody, jachty, samoloty, obrazy, rzeźby, księgozbiory, kolekcje znaczków czy monet, biżuterię, futra, papiery wartościowe,  nawet jeśli  są warte miliony złotych.

Zwolnienie z podatku następuje po zgłoszeniu nabycia spadku właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Przeznaczony jest do tego  specjalny formularz SD-Z2 - "Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych". Podajemy w nim informacje na temat nabywcy i spadkodawcy oraz nabytych rzeczy lub praw, udział procentowy w nabytym majątku, miejsce położenia, wartość rynkową, powierzchnię nieruchomości (ziemii, mieszkania,  domu), w przypadku auta - markę, numer rejestracyjny i rok produkcji samochodu i itd..

Zgłoszenia nie musimy dokonywać sami, jeśli spadek ma formę aktu notarialnego, w takim przypadku potrzebne informacje przekazuje do organu skarbowego notariusz.

Jeżeli nie dokonamy zgłoszenia we  wskazanym terminie, wówczas będziemy zobowiązani zapłacić od otrzymanego spadku podatek.

Czy podatek od spadku możemy rozliczyć w pit online

Rozliczając PITY 2016 z programem PITax.pl Łatwe podatki uzyskamy informację, że podatek od spadku podlega innym uregulowaniom niż podatek dochodowy od osób fizycznych PIT. Majątku otrzymanego  w drodze spadku nie łączymy z dochodami wykazywanymi w deklaracjach PIT 2016. Program do rozliczania pit online nie przyda się nam w tym przypadku. Na portalu podatkowym PITax.pl Łatwe podatki  możemy jednak znaleźć informacje nie tylko potrzebne do rozliczenia pit, ale też o innych podatkach w dostępnej ogromnej bazie wiedzy. 

Zespół
e-prawnik.pl