Ważne zmiany w 2025 roku
Od 1 lipca 2023 roku (nadal obowiązuje w 2025) kwota wolna od podatku dla najbliższej rodziny wzrosła z 9.637 zł do 36.120 zł. To oznacza, że darowizny i spadki do tej kwoty nie wymagają już składania formularza SD-Z2!
Trzeba jednak uwzględnić tzw. "zasadę kumulacji", zgodnie z którą jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.
Kto może złożyć formularz SD-Z2?
Formularz SD-Z2 może złożyć każdy, kto otrzymał majątek od osób z najbliższej rodziny (tzw. grupy zerowej) i chce skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku. Dotyczy to majątku znajdującego się w Polsce, a w przypadku majątku za granicą - tylko gdy nabywca jest obywatelem Polski lub miał stałe miejsce zamieszkania w Polsce.
Najbliższa rodzina (grupa 0) obejmuje:
- Małżonka (także w separacji)
- Zstępnych: dzieci, wnuki, prawnuki
- Wstępnych: rodziców, dziadków, pradziadków
- Rodzeństwo
- Pasierba i pasierbicę
- Ojczyma i macochę
- Teściów, zięcia i synową
Sposób nabycia majątku:
Spadki
- Dziedziczenie
- Zapis zwykły, dalszy, windykacyjny
- Polecenie testamentowe
- Zachowek
- Dyspozycja bankowa na wypadek śmierci
Darowizny
- Darowizna
- Polecenie darczyńy
Kiedy NIE musisz składać formularza SD-Z2?
Zwolnienie automatyczne
Nie składasz formularza, gdy łączna wartość majątku otrzymanego od jednej osoby w ciągu 5 lat nie przekracza:
- 36.120 zł - dla najbliższej rodziny (I grupa)
- 27.090 zł - dla dalszej rodziny (II grupa)
- 5.733 zł - dla pozostałych osób (III grupa)
Dodatkowo nie składasz formularza, gdy umowa darowizny została zawarta u notariusza (notariusz składa zgłoszenie)
Przykład:
Syn otrzymał od ojca w 2020 roku kolekcję książek wartą 5.000 zł. W 2025 roku ojciec umiera i syn otrzymuje z dyspozycji bankowej 30.000 zł. Łączna wartość wynosi 35.000 zł, więc nie przekracza limitu 36.120 zł - syn nie musi składać formularza.
Terminy składania formularza SD-Z2
Uwaga na terminy!
Termin 6 miesięcy jest bezwzględny. Spóźnienie nawet o jeden dzień oznacza utratę zwolnienia i konieczność zapłaty podatku!
Dziedziczenie
6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia
Darowizna
6 miesięcy od otrzymania darowizny (dla umów innych niż akt notarialny)
Dyspozycja bankowa
6 miesięcy od śmierci właściciela wkładu
Zachowek
6 miesięcy od zaspokojenia roszczenia
Co gdy dowiesz się o spadku po terminie?
Jeśli dowiesz się o spadku lub darowiźnie po upływie 6 miesięcy, nadal możesz skorzystać ze zwolnienia. Musisz wtedy:
- Złożyć formularz w ciągu 6 miesięcy od otrzymania informacji
- Dołączyć dokument potwierdzający, kiedy otrzymałeś informację
- Udowodnić, że wcześniej nie wiedziałeś o spadku/darowiźnie
Jak złożyć formularz SD-Z2?
Sposoby składania:
Online (e-Deklaracje)
- Przez portal podatki.gov.pl
- Podpis danymi autoryzacyjnymi lub e-podpisem
- Najszybszy sposób
Osobiście w urzędzie
- W właściwym urzędzie skarbowym
- W centrum obsługi
- Z potwierdzeniem odbioru
Pocztą
- List polecony za potwierdzeniem odbioru
- Liczy się data nadania
- Zachowaj dowód wysłania
Wymagane dokumenty:
- Wypełniony formularz SD-Z2
- Potwierdzenie przelewu (dla darowizn pieniężnych)
- Dokumenty potwierdzające:
- Co otrzymałeś (opis majątku)
- W jaki sposób (umowa, orzeczenie sądu)
- Od kogo lub po kim
- Stopień pokrewieństwa
Gdzie złożyć formularz SD-Z2?
Właściwość miejscowa urzędu skarbowego zależy od rodzaju nabytego majątku:
| Rodzaj nabycia | Właściwy urząd skarbowy |
|---|---|
| Spadek z nieruchomością | Według miejsca położenia nieruchomości |
| Spadek bez nieruchomości | Według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy |
| Darowizna z nieruchomością | Według miejsca położenia nieruchomości |
| Darowizna bez nieruchomości | Według miejsca zamieszkania nabywcy |
| Dyspozycja bankowa | Według ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego |
Konsekwencje niespełnienia obowiązków
Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów
- Brak zgłoszenia w terminie: Utrata zwolnienia, obowiązek zapłaty podatku według stawek dla I grupy podatkowej
- Przyznanie się podczas kontroli: Podatek sankcyjny w wysokości 20% wartości majątku
- Brak udokumentowania darowizny pieniężnej: Utrata prawa do zwolnienia
Najważniejsze zmiany
Co się zmieniło:
- Wyższe kwoty wolne: 36.120 zł (wcześniej 9.637 zł) dla I grupy
- Mniej formalności: Darowizny do 36.120 zł nie wymagają zgłaszania
- Lepsze stawki podatkowe: Niższe stawki dla przekroczeń
Co pozostało bez zmian:
- Terminy: Nadal 6 miesięcy na zgłoszenie
- Wymagania formalne: Konieczność udokumentowania przelewem
- Sankcje: 20% za ukrywanie majątku
Praktyczne wskazówki
Dla darczyńców
- Zawsze przekazuj pieniądze przelewem
- Zachowaj potwierdzenie przelewu
- Opisz cel przelewu
- Dokumentuj wartość innych rzeczy
Dla obdarowanych
- Sprawdź łączną wartość z 5 lat
- Nie zwlekaj ze zgłoszeniem
- Zbieraj wszystkie dokumenty
- Korzystaj z e-Deklaracji
Dla spadkobierców
- Każdy spadkobierca składa odrębny formularz
- Sprawdź wszystkie banki spadkodawcy
- Dokumentuj stopień pokrewieństwa
- Pamiętaj o dodatkowych kontach
Checklist przed złożeniem SD-Z2
- Sprawdziłem, czy muszę składać formularz (wartość > 36.120 zł)
- Mam wszystkie wymagane dokumenty
- Wiem, który urząd skarbowy jest właściwy
- Nie przekroczyłem 6-miesięcznego terminu
- Mam potwierdzenie przelewu (dla darowizn pieniężnych)
- Wypełniłem formularz dokładnie i czytelnie
Podsumowanie
Formularz SD-Z2 to skuteczny sposób na uniknięcie podatku od spadków i darowizn otrzymanych od najbliższej rodziny. Kluczowe jest przestrzeganie 6-miesięcznego terminu i właściwe udokumentowanie otrzymanego majątku. Dzięki podwyższeniu kwot wolnych w 2025 roku, znacznie więcej osób może skorzystać z automatycznego zwolnienia bez konieczności składania jakichkolwiek formularzy.