Darowizna samochodu - formalności jakich musisz dopełnić?

Darowizna to chyba najczęściej stosowana umowa w stosunkach rodzinnych. Obowiązki z nią związane mogą nieco się różnić w zależności od przedmiotu darowizny. W niniejszej poradzie zajmiemy się wszystkimi niezbędnymi formalnościami związanymi z darowizną samochodu. Porada zajmuje się także zagadnieniami związanymi z kupnem samochodu, gdyż formalności jakich należy dopełnić po zakupie są takie same, jak w przypadku darowizny.

W jakiej formie darowizna samochodu?

Co do zasady, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w odpowiedniej formie, czyli w formie aktu notarialnego. Niezachowanie przez darczyńcę przy składaniu oświadczenia o zobowiązaniu się do przysporzenia obdarowanemu korzyści majątkowej formy aktu notarialnego pociąga w zasadzie nieważność umowy, jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego dla oświadczenia darczyńcy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (czyli w praktyce, kiedy nasz przykładowy samochód został już wydany obdarowanemu).

Umowa sprzedaży samochodu powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Nie dlatego, że przepisy tego wymagają wprost, ale z tej przyczyny, iż w kolejnych czynnościach, których trzeba będzie dokonać przed różnymi organami, konieczne będzie przedstawienie dowodu własności samochodu, czyli w tym wypadku umowy sprzedaży samochodu, tzn. nabywca musi takowy posiadać przy rejestrowaniu pojazdu.

Jaki i ile podatku od darowizny samochodu?

Jeżeli nabyłeś samochód na podstawie umowy sprzedaży, Ty jako nabywca masz obowiązek uiścić odpowiedni podatek" od czynności cywilnoprawnych. Czynności tej powinieneś dokonać w swoim Urzędzie Skarbowym, czyli we właściwym miejscowo ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Musisz w pierwszej kolejności wypełnić odpowiedni formularz oraz w kasie swojego US opłacić podatek. Podatek obliczasz samodzielnie, pamiętając, iż powinien on wynosić 2% kwoty, za jaką kupiłeś samochód. Pamiętaj jednak, że kwota ta powinna być co najmniej zbliżona do rynkowej. Lepiej więc nie zaniżać kwoty zakupu, a sam podatek obliczyć według tzw. cen rynkowych, bądź tych, jakie przyjmuje urząd skarbowy. W US możesz skorzystać z wykazu cen samochodów.

Kiedy dostałeś samochód w darowiźnie, także masz obowiązek jako obdarowany uiścić podatek. Tym razem ma to być podatek od darowizny. Według jakich stawek, o tym przeczytasz w naszym serwisie.

Darowizna samochodu - obowiązki obdarowanego ?

Skoro jesteś już jego właścicielem, czas na wykonanie obowiązków. W pierwszej kolejności należy dokonać przerejestrowania samochodu.

Aktualny dowód rejestracyjny samochodu jest dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu. Dopuszczenie do ruchu natomiast możliwe jest wtedy, gdy samochód jest zarejestrowany i zaopatrzony w zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne. Bardzo istotne jest to, iż właściciel pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest obowiązany zarejestrować pojazd na terytorium RP w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia.

Gdzie dokonać rejestracji samochodu?

Rejestracja zostanie dokonana tylko na Twój wniosek. Oznacza to, że jako nowy właściciel musisz udać się do urzędu miejskiego (do wydziału komunikacji) i tam dokonać wszelkich formalności. Oczywiście formalności tych należy dokonywać w urzędzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (w przypadku przedsiębiorcy siedzibę), gdyż do rejestracji pojazdu właściwy jest starosta.
Rejestracji pojazdu, którego właścicielem jest przedsiębiorstwo wielozakładowe lub inny podmiot, w skład którego wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, może dokonać starosta właściwy ze względu na siedzibę zakładu lub jednostki, na wniosek kierownika zakładu lub wydzielonej jednostki organizacyjnej upoważnionego przez właściciela.

Jakie dokumenty są potrzebne do dokonania rejestracji?

Udając się do urzędu gminy w celu zarejestrowania (właściwie przerejestrowania) samochodu konieczne jest przedstawienie kilku dokumentów:

• dowodu własności samochodu (gdy otrzymałeś go w darowiźnie – umowa darowizny, gdy samochód kupiłeś – umowa kupna),
• kartę pojazdu, jeżeli pojazd ją posiadał,
• zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane,
• dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany (a w sytuacji, gdy go otrzymałeś w darowiźnie lub kupiłeś od innego właściciela musiał być),
• dowodu odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa trzeciego i jest rejestrowany po raz pierwszy,
• dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju, jeżeli samochód osobowy został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego UE i jest rejestrowany po raz pierwszy oraz zaświadczenia wydanego przez właściwy organ potwierdzający uiszczenie podatku od towarów i usług od pojazdów sprowadzanych z państw członkowskich Unii Europejskiej lub brak takiego obowiązku, jeżeli sprowadzany pojazd jest rejestrowany po raz pierwszy.

Pamiętaj, że skoro własność" pojazdu została na Ciebie przeniesiona (czy to w formie darowizny, czy też na podstawie umowy sprzedaży) poprzedni właściciel (darczyńca lub sprzedający) ma obowiązek przekazać nowemu właścicielowi (czyli Tobie) dowód rejestracyjny i kartę pojazdu, jeżeli była wydana. Jako nowy właściciel masz obowiązek w terminie 30 dni od nabycia samochodu zawiadomić starostę o nabyciu samochodu.

Karta pojazdu

Kartę pojazdu ma obowiązek wydać producent lub importer. Chodzi tu jednak tylko o nowe pojazdy, które zostały wprowadzone do obrotu handlowego na terytorium RP. Karta pojazdu jest bowiem przekazywana właścicielowi pojazdu.
Rejestracja kosztuje. Opłaty za wydanie dowodu rejestracyjnego zostały określone w Rozporządzeniu Ministra infrastruktury. I tak za wydanie dowodu rejestracyjnego pojazdu wraz z kompletem nalepek legalizacyjnych i nalepką kontrolną organ rejestrujący pobiera opłatę w wysokości 85 zł na którą składa się opłata za:

1. dowód rejestracyjny - 54,00 zł;
2. komplet nalepek legalizacyjnych - 12,50 zł;
3. nalepkę kontrolną - 18,50 zł.

Kosztuje także wydanie tablic rejestracyjnych, za co organ rejestrujący pobiera opłaty, w przypadku:
1) wydania tablic samochodowych - 80,00 zł;
2) wydania tablic motocyklowych - 40,00 zł;
3) wydania tablic motorowerowych - 30,00 zł;
4) wydania tablic indywidualnych - 1 000,00 zł; 

Czy ubezpieczenie OC samochodu przechodzi na nabywcę?

O tym, że każdy posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu nie trzeba przypominać. Umowa ta zawierana jest na 12 miesięcy.

I tu zaczynają się bardzo istotne przepisy dla tych, którzy nabyli samochód czy to w drodze sprzedaży, czy też w drodze darowizny. Tak czy inaczej każdy z nich to nabywca. Wraz z nabyciem pojazdu przechodzą na niego prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy OC.

W praktyce nabywca nie musi więc zawierać ponownie umowy OC, gdyż obowiązuje go ta zawarta przez poprzednika.

Jeżeli natomiast Ty jako nabywca (czy to obdarowany, czy tez kupujący) nie dokonasz wypowiedzenia tej umowy ubezpieczenia OC, zakład ubezpieczeń dokonuje ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia zbycia pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących nabywcy oraz zwyżek go obciążających, w ramach obowiązującej taryfy składek. Ubezpieczyciel nazywa to zazwyczaj rekalkulacją składek. Gdybyś jednak zdecydował się wypowiedzieć umowę ubezpieczenia, to pamiętaj, że masz obowiązek zawarcia nowej umowy ubezpieczenia OC pojazdu w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej.

Posiadacz pojazdu mechanicznego, który przeniósł prawo własności tego pojazdu, jest obowiązany do przekazania posiadaczowi, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz do powiadomienia na piśmie zakładu ubezpieczeń, w terminie 14 dni od dnia przeniesienia prawa własności pojazdu, o fakcie przeniesienia prawa własności tego pojazdu i o danych posiadacza, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu. 

Pamiętaj, że:

• W przypadku zagubienia dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu, zamiast tych dokumentów należy przedstawić zaświadczenie wystawione przez organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji, potwierdzające dane zawarte w zagubionym dokumencie, niezbędne do rejestracji.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 108 poz. 908 ze zmianami),
• Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jednolity: Dz. U. 2010 r. Nr 101 poz. 649 ze zmianami),
• Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 93 poz. 768 ze zmianami),
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i tablic (tablicy) rejestracyjnych pojazdów,
• Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.