Kiedy można a kiedy należy zawiesić postępowanie administracyjne?

Obligatoryjne zawieszenie postępowania

Organ administracji publicznej z urzędu zawiesi postępowanie administracyjne:

• w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie występuje w ich imieniu kurator masy spadkowej, wyznaczony przez sąd, a postępowanie nie zostało umorzone jako bezprzedmiotowe,

Postępowanie staje się w tym przypadku bezprzedmiotowe, jeżeli decyzja, która miała zostać wydana w tym postępowaniu miała charakter ściśle osobisty (np. decyzja o zameldowaniu).

• w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony.

Postępowanie musi zostać wstrzymane, gdy nastąpi śmierć osoby, która z mocy ustawy reprezentuje stronę w postępowaniu. Reprezentacja ustawowa ustanowiona jest wówczas, gdy strona nie ma zdolności występowania przed organem administracyjnym z powodu wieku czy upośledzenia. Śmierć przedstawiciela takiej osoby uniemożliwia jej właściwą reprezentację.

• w razie utraty przez stronę lub przez jej przedstawiciela ustawowego zdolności do czynności prawnych,

W tym przypadku przyczyny zawieszenia postępowania są analogiczne jak w punkcie poprzedzającym.

• gdy rozstrzygnięcie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Ta przyczyna zawieszenia postępowania związana jest z koniecznością wstępnego rozstrzygnięcia pewnych kwestii. Nie można bowiem wydać np. decyzji o odszkodowaniu na podstawie ustawy prawo wodne, kiedy nie wiadomo kto jest właścicielem nieruchomości, na której doszło do powstania szkody (tak w wyroku NSA z 19 lutego 2002r. sygn. IV SA 846/2000).

Czynności w zawieszonym postępowaniu

W razie zawieszenia postępowania administracyjnego z przyczyn innych, niż konieczność rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, organ administracji publicznej zobowiązany jest dopełnić wszelkich niezbędnych kroków w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania, jeżeli postępowanie to zostało wszczęte z urzędu. Jeżeli natomiast postępowanie administracyjne zostało wszczęte na wniosek strony, organ zobowiązany jest do takich czynności wówczas, gdy interes społeczny przemawia za załatwieniem sprawy.

Poprzez niezbędne środki należy rozumieć, w zależności od okoliczności, wystąpienie do sądu o ustanowienie przedstawiciela dla danej strony albo powiadomienie odpowiedniego organu - np. syndyka masy upadłościowej, który wszedł na miejsce przedsiębiorcy.

W czasie zawieszenia postępowania organ administracyjny zobowiązany jest także do podjęcia niezbędnych czynności w celu zapobieżenia niebezpieczeństwom dla zdrowia lub życia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego. Należy zaznaczyć, że w trakcie zawieszenia postępowania organ może dokonywać tylko i wyłącznie tych czynności zabezpieczających.

W przypadku zawieszenia postępowania z powodu konieczności rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, organ administracyjny sam wystąpi do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie tego zagadnienia albo wezwie stronę do wystąpienia o to rozstrzygnięcie w oznaczonym terminie.

Jeżeli ustąpią przyczyny uzasadniające obligatoryjne zawieszenie postępowania, organ administracji publicznej podejmuje zawieszone postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

Rozstrzygnięcie zagadnienia przez organ

W określonych sytuacjach, organ prowadzący postępowanie może rozstrzygnąć zagadnienie wstępne we własnym zakresie. Stanie się tak wówczas, gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego. W tej sytuacji następuje celowe złamanie zasady kompetencyjności w postępowaniu administracyjnym - z uwagi na ważny interes organ może rozstrzygnąć zagadnienie pomimo tego, iż nie jest do tego uprawniony.

Uprawnienie takie przysługuje organowi także wówczas, gdy pomimo wezwania strony do wystąpienia do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia, strona nie dokona w oznaczonym terminie tych czynności. Podobnie sytuacja przedstawia się wówczas, gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. Jednakże w tym ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę zabezpieczenia w odpowiedniej wysokości.

W przedstawionych powyżej sytuacjach nie zawiesza się postępowania - chyba że rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego przez organ nastąpiło z powodu nie wystąpienia przez stronę do właściwego organu lub sądu, pomimo wezwania strony do takiego wystąpienia. Uzasadnione jest to żywotnymi interesami strony lub interesem społecznym. Należy zaznaczyć, że błędne rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego przez organ w tym trybie stanowi przesłankę do wznowienia postępowania administracyjnego.

Fakultatywne zawieszenie postępowania

Organ administracyjny może zawiesić postępowanie wówczas, gdy wystąpi o to strona, na wniosek której postępowanie zostało wszczęte, a inne strony tego postępowania nie sprzeciwią się zawieszeniu i zawieszenie postępowania nie zagrozi interesowi społecznemu. Wynika z tego fakt, iż fakultatywnie może zostać zawieszone tylko postępowanie wszczęte na wniosek strony, a niezbędnymi przesłankami zawieszenia są:

• wniosek strony
• brak wyraźnego sprzeciwu pozostałych stron postępowania
• brak zagrożenia dla interesu społecznego.

Zawieszenie fakultatywne w każdym przypadku uzależnione jest od organu, przed którym postępowanie się toczy.

Fakultatywnie zawieszone postępowanie może zostać w każdym czasie podjęte na wniosek każdej ze stron. Jeżeli jednak taki wniosek nie zostanie złożony w terminie 3 lat od dnia zawieszenia postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za cofnięte i organ administracyjny umorzy postępowanie z uwagi na jego bezprzedmiotowość. Nie ma bowiem celu w prowadzeniu postępowania bez zainteresowania strony, na wniosek której postępowanie to zostało wszczęte.

W okresie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej upoważniony jest do podejmowania tylko takich czynności, które mają na celu zapobieżenie niebezpieczeństwom dla zdrowia lub życia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego.

Procedura zawieszenia postępowania

Zarówno zawieszenie postępowania (obligatoryjnego jak i fakultatywnego) jak i podjecie postępowania po okresie zawieszenia następuje w formie postanowienia. Na postanowienie to, a także na postanowienie o odmowie zawieszenia lub podjęcia postępowania, przysługuje każdej ze stron zażalenie. Zażalenie należy wnieść w terminie 7 dni od daty wydania postanowienia.

O wydaniu postanowienia o zawieszeniu postępowania organ administracyjny zobowiązany jest powiadomić strony. Dodatkowo, jeżeli organ administracyjny zawiesza postępowanie na żądanie strony, zobowiązany jest pouczyć je o konsekwencjach braku żądania podjęcia zawieszonego postępowania w ciągu 3 lat od jego zawieszenia (jeżeli żadna ze stron nie dokona tego w tym terminie, żądanie wszczęcia całego postępowania uważa się za wycofane).

Konsekwencją zawieszenia postępowania jest wstrzymanie biegu wszelkich terminów przewidzianych w k.p.a. Dotyczy to w szczególności terminu na załatwienie sprawy. Nie ulega natomiast wstrzymaniu termin do wniesienia zażalenia na postanowienie o zawieszeniu postępowania.

Pamiętaj, że:

• zawieszenie postępowania następuje zawsze w wyniku postanowienia organu - k.p.a. nie przewiduje zawieszenia postępowania z mocy prawa,
• fakultatywne zawieszenie postępowania możliwe jest tylko w w odniesieniu do postępowania wszczętego na wniosek strony
• w zawieszonym postępowaniu organ upoważniony jest tylko do dokonywania czynności zabezpieczających,
• w określonych sytuacjach organ sam może rozstrzygnąć zagadnienie wstępne, nie czekając na rozstrzygnięcie organu lub sądu kompetentnego,
• zawieszone postępowanie na wniosek strony, które nie zostanie podjęte w okresie 3 lat od daty zawieszenia ulega umorzeniu.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl