Jak owoce i warzywa powinny być oznakowane?

Nowe przepisy dla handlowców

Wystawiając świeże owoce oraz warzywa na sprzedaż, należy stosować obowiązujące unijne oraz krajowe akty prawne dotyczące znakowania żywności. Od 1 stycznia 2025 roku wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące owoców i warzyw oraz niektórych przetworów owocowych i warzywnych, a także bananów.

Nowe przepisy to:

• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2429 z dnia 17 sierpnia 2023 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 1666/1999 oraz rozporządzenia wykonawcze Komisji (UE) nr 543/2011 i (UE) nr 1333/2011;
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/2430 z dnia 17 sierpnia 2023 r. ustanawiające przepisy dotyczące kontroli zgodności norm handlowych w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów.

Obowiązywać będą więc restrykcyjne przepisy dotyczące znakowania na etapie sprzedaży detalicznej konsumentowi końcowemu.

Co przewidują nowe przepisy?

W preambule rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2429 wskazano, iż:

• Szczegółowe informacje wymagane zgodnie z normami handlowymi powinny być wyraźnie widoczne na opakowaniu bądź etykiecie. Żeby zapobiec oszustwom i wprowadzaniu konsumentów w błąd, należy zapewnić konsumentom dostęp do szczegółowych informacji wymaganych zgodnie z normami handlowymi zanim dokonają zakupu; dotyczy to także sprzedaży na odległość, która – jak pokazuje doświadczenie – stwarza ryzyko oszustw i pozbawienia konsumentów ochrony zapewnianej przez normy (pkt 15).
• Żeby uniknąć wprowadzania konsumentów w błąd w odniesieniu do klasy, szczegółowe informacje wymagane na etapie sprzedaży detalicznej nie powinny zawierać takich określeń jak „najwyższa jakość”, „premium” lub podobnych sformułowań, które nie są uregulowane jako określenia rzeczywistej jakości produktu; nie wyklucza to możliwości podania innych informacji, takich jak „transport lotniczy” lub podobnych informacji faktycznych, które nie wprowadzają konsumenta w błąd (pkt 16).
• Żeby uniknąć wprowadzania konsumentów w błąd co do pochodzenia produktów, oznaczenie państwa pochodzenia powinno być lepiej widoczne niż oznaczenie państwa, w którym produkt zapakowano (pkt 17).

Jak stanowi art. 7 ust. 1 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2429 dotyczący przekazywania szczegółowych informacji na etapie sprzedaży detalicznej: „Na etapie sprzedaży detalicznej szczegółowe informacje wymagane na mocy niniejszego rozporządzenia są czytelne i dobrze widoczne. Produkty mogą być wystawione na sprzedaż, pod warunkiem, że detalista umieści w widocznym miejscu w pobliżu produktu czytelne, szczegółowe informacje dotyczące państwa pochodzenia oraz, w stosownych przypadkach, klasy produktu, jego wielkości, odmiany lub typu handlowego w sposób pozwalający uniknąć wprowadzenia konsumenta w błąd.

Uwzględnianie dodatkowych określeń sugerujących lepszą/wyższą jakość jest zabronione. W szczególności etykieta nie może zawierać żadnego określenia jakości, z wyjątkiem informacji określonych w wymogu dotyczącym oznakowania określonym w załączniku I.

W przypadku wskazania państwa, w którym znajduje się pakujący lub wysyłający, lub gdy wskazana odmiana przywołuje miejsce, litery, którymi zapisuje się państwo pochodzenia, są większe i bardziej widoczne niż litery, którymi zapisuje się państwo, w którym znajduje się pakujący i/lub wysyłający oraz odmianę, jeżeli są różne”.

Według wymagań norm handlowych znajdujących się w załączniku I rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2023/2429, w oznakowaniu produktów objętych ogólną oraz szczegółową normą handlową, na każdym opakowaniu, w tym na opakowaniu detalicznym, muszą być umieszone następujące informacje:

• nazwa i adres pakującego bądź wysyłającego (np. ulica, miasto, region, kod pocztowy i państwo, jeżeli są różne od państwa pochodzenia),
• pełna nazwa państwa pochodzenia.

Z kolei w przypadku produktów objętych szczegółową normą handlową, należy dodatkowo również umieścić informacje dotyczące:

• nazwy produktu jeśli produkt nie jest widoczny z zewnątrz,
• klasy jakości,
• nazwy odmiany (zależnie od wymagań danej normy szczegółowej),
• wielkości bądź - w przypadku owoców pakowanych w rzędach i warstwach - liczby sztuk (zależnie od wymagań danej normy szczegółowej).

​​​​​​​Wystawiając świeże owoce oraz warzywa na sprzedaż od 1 stycznia 2025 r. trzeba stosować obowiązujące unijne i krajowe akty prawne dotyczące znakowania żywności.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 lit. i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 „etykieta” oznacza jakąkolwiek metkę, znak firmowy, znak handlowy, ilustrację bądź inny opis pisany, drukowany, tłoczony, odbity lub w inny sposób naniesiony na opakowanie lub pojemnik z żywnością bądź załączony do opakowania lub pojemnika z żywnością.

Według powyższej definicji, etykieta nie dotyczy wyłącznie szczegółowych informacji wymaganych na etapie sprzedaży detalicznej owoców i warzyw, lecz odnosi się również do znaków handlowych oraz firmowych.

Jak wskazano we wskazanych wyżej przepisach, „w szczególności etykieta nie może zawierać żadnego określenia jakości, z wyjątkiem informacji określonych w wymogu dotyczącym oznakowania określonym w załączniku I”. Dopuszczalnym określeniem jakości ustalonym w wymogu dotyczącym znakowania jest klasa jakości dla produktów objętych szczegółowymi normami handlowymi (np. klasa ekstra, klasa I, klasa II).

Warto też pamiętać, iż zapewnienie zgodności oznakowania środka spożywczego w sposób rzetelny oraz nie budzący wątpliwości konsumentów, zgodnie z wymaganiami prawa leży w gestii przedsiębiorców ponoszących odpowiedzialność za wprowadzoną do obrotu żywność.

Podstawa prawna:

• rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 roku w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. L 304 z 22.11.2011, str. 18 ze zm.);
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2429 z dnia 17 sierpnia 2023 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do norm handlowych dotyczących sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 1666/1999 oraz rozporządzenia wykonawcze Komisji (UE) nr 543/2011 i (UE) nr 1333/2011;
• rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/2430 z dnia 17 sierpnia 2023 r. ustanawiające przepisy dotyczące kontroli zgodności norm handlowych w odniesieniu do sektora owoców i warzyw, niektórych przetworów owocowych i warzywnych oraz sektora bananów.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl