Kolejowe przewozy towarów wrażliwych mają być objęte systemem monitorowania?

Czemu mają służyć zmiany w systemie monitorowania drogowego przewozu towarów?

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra rozwoju i finansów. Teraz zajmie się nim Sejm. 

Podstawowym celem projektowanej regulacji jest objęcie systemem monitorowania kolejowych przewozów towarów tzw. wrażliwych (chodzi o paliwa silnikowe i ich pochodne, w tym biodiesel; dodatki do paliw; oleje smarowe; odmrażacze na bazie alkoholu etylowego; rozcieńczalniki i rozpuszczalniki; alkohol etylowy częściowo i całkowicie skażony oraz susz tytoniowy), a także produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych, zagrożonych brakiem dostępności w Polsce w związku z ich wywozem za granicę.

Jakie zmiany przewidziano?

Od 18 kwietnia 2017 r. obowiązuje ustawa o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, jednak poszerzenie jej o nadzór nad przewozami kolejowymi i produktami leczniczymi, oznacza kolejne uszczelnienie systemu podatkowego, a tym samym zwiększenie wpływów budżetowych. Po zmianach będzie to ustawa o systemie monitorowania przewozu towarów (konieczne zmiany zostaną również wprowadzone w innych ustawach).

Projekt zakłada, że ze względu na specyfikę przewozów kolejowych nie będzie kontroli na całej trasie przewozu – będzie ona wykonywana np. na bocznicach kolejowych w miejscu dostarczenia towarów lub w kolejowych oddziałach celnych (tzw. oddziałach granicznych). Przewoźnicy kolejowi będą musieli uzupełnić zgłoszenia przewozu, np. o numery: wagonu i pociągu.

Do ustawy wprowadzono także nowy rozdział dotyczący monitorowania przewozu produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych, zagrożonych brakiem dostępności w Polsce w związku z ich wywozem za granicę.

Z powodu zmiany przepisów Prawa farmaceutycznego, każdy przedsiębiorca będzie musiał zgłosić Głównemu Inspektorowi Farmaceutycznemu (GIF) zamiar wywozu tych towarów z Polski lub ich zbycia podmiotowi prowadzącemu działalność poza naszym krajem.

Przedsiębiorcy prowadzący obrót hurtowy oraz zajmujący się wytwarzaniem i importem produktów leczniczych – w ciągu 30 dni od daty wejścia w życie tej ustawy będą musieli przekazać GIF aktualne listy środków transportu wraz z ich numerami rejestracyjnymi, wykorzystywane w zakresie działalności objętej zezwoleniem. To bardzo ważna regulacja zmierzająca do zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego Polaków. Powinna ograniczyć wywóz tych towarów za granicę, którego efektem jest brak specjalistycznych i nowoczesnych leków (głównie ratujących życie) w polskich aptekach. W 2016 r. wywóz leków z naszego kraju za granicę osiągnął wartość 2 mld zł, a na liście leków zagrożonych brakiem dostępności jest obecnie wymienionych ok. 200 pozycji. Systemowi monitorowania drogowego nie będą podlegały przewozy realizowane przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe.

Zaproponowano też nowy wzór zgłoszenia przewozu przesyłanego do rejestru zgłoszeń, co powinno zmniejszyć obciążenia administracyjne przedsiębiorców. Zgłoszenie w nowym kształcie będzie pozwalało na dokonanie jednego zgłoszenia do rejestru w przypadku przewozu różnych towarów (różne pozycje wg Nomenklatury Scalonej) – do jednego odbiorcy i do jednego miejsca ich dostarczenia jednym środkiem transportu.  Ponownie zdefiniowano też miejsce kontroli określając je jako „miejsce dostarczenia towaru” lub „oddział celny urzędu celno-skarbowego zlokalizowany najbliżej miejsca zakończenia przewozu po terytorium kraju”.

Na podstawie nowych przepisów będzie można też informować przewoźnika o konieczności przedstawienia środka transportu do kontroli w miejscu dostarczenia towaru.

Jeśli zaś nie dojdzie do przedstawienia środka transportu wraz z towarem do wskazanego miejsca w określonym czasie, spowoduje to nałożenie na przewoźnika kary 20.000 zł (powinno to zabezpieczyć wykonanie obowiązku zawiadomienia o dostarczeniu towaru). W innej sytuacji przyjęto, że 100 tys. zł wyniesie kara za niedostarczenie środka transportu wraz z towarem do wskazanego miejsca w określonym czasie (chodzi o tzw. zniknięcie transportu zarejestrowanego w ramach tranzytu przez Polskę).

Jednocześnie, gdy podmiot wysyłający towar (przedsiębiorca) naruszy przepisy ustawy, co zostanie ujawnione w trakcie postępowania podatkowego, kontroli podatkowej albo kontroli celno-skarbowej – to kara nie będzie wymierzana, gdy zostanie ustalone, że nie doszło do uszczuplenia należności pieniężnych budżetu państwa. Przepisy te będą stosowane do naruszeń powstałych od 1 maja 2017 r., tj. z mocą wsteczną.

Ponadto, nowe przepisy zapewniają Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) prawo do przetwarzania danych osobowych w związku z funkcjonowaniem systemów transportowych na drogach krajowych, a także umożliwiają odpowiednim służbom państwowym dostęp do tych danych na potrzeby realizacji ich obowiązków ustawowych (chodzi np. o Krajową Administrację Skarbową, Policję, Inspekcję Transportu Drogowego).

Wprowadzone przepisy umożliwiają gromadzenie i przetwarzanie danych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad pozyskanych z funkcjonującego systemu poboru opłat oraz inteligentnych systemów transportowych, a także zapewnią zinformatyzowanie wymiany informacji między systemami transportowymi GDDKiA a organami państwa. Dostęp do danych gromadzonych przed GDDKiA, połączony z rozszerzeniem możliwości ich przetwarzania, pozwoli na zwiększenie czynności kontrolnych i analitycznych, m.in. Krajowej Administracji Skarbowej.

Odstąpiono od grupowania towarów zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU), pozostawiono określanie rodzaju towaru na podstawie Nomenklatury Scalonej (CN). Oznacza to, że system uproszczono, bo według dotychczasowych przepisów towar jest grupowany według jednej podkategorii PKWiU albo jednej pozycji CN, a przedsiębiorcy mają wątpliwości kiedy stosować klasyfikację zgodną z PKWiU, a kiedy z CN.

Kiedy proponowane rozwiązania mają zacząć obowiązywać?

Nowe regulacje zaczną obowiązywać po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw (jeden artkuł ma wejść w życie 1 czerwca 2018 r.). Jednocześnie przez 2 miesiące od daty wejścia nowych przepisów w życie nie będą nakładane kary na przewoźników kolejowych za naruszenia przepisów ustawy – to okres, jaki ustawodawca przewidział na dostosowanie się do nowych regulacji. 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl