Propozycja dot. doradców restrukturyzacyjnych

Projekt ustawy o zmianie ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego, ustawy Prawo upadłościowe oraz ustawy Prawo restrukturyzacyjne

Rada Ministrów przyjęła przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt ustawy, która określa wymogi stawiane doradcom restrukturyzacyjnym i wprowadza skuteczny nadzór Ministra Sprawiedliwości nad działalnością doradców. 

Czemu mają służyć proponowane zmiany?

Nowelizacja ma zapewnić wzmocnienie nadzoru nad działalnością doradców restrukturyzacyjnych, a także umożliwi zwiększenie przejrzystości systemu ich powoływania oraz powierzanie spraw o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa ekonomicznego i obronności państwa osobom o najwyższych kwalifikacjach i dużym doświadczeniu w prowadzeniu postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

Potrzeba rzetelności

Doradca restrukturyzacyjny to zawód ważny nie tylko dla bezpieczeństwa systemu gospodarczego, ale też ze względu na dobro pojedynczych obywateli. Jest to zawód zaufania publicznego. Aby go wykonywać, trzeba uzyskać licencję Ministra Sprawiedliwości. Licencja doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia do wykonywania funkcji nadzorcy lub zarządcy przedsiębiorstwa restrukturyzowanego oraz syndyka w postępowaniu upadłościowym. Spośród doradców restrukturyzacyjnych wyznaczani są przez sądy nadzorcy, zarządcy bądź syndycy przedsiębiorstw przechodzących skomplikowane procesy restrukturyzacji lub upadłości. Przedstawiciele tego zawodu zajmują się również sprawami związanymi z upadłością konsumencką, a więc dotyczącymi osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej. 

Jednak w obowiązującym do tej pory prawie brakuje regulacji, które w pełni gwarantowałyby wysoki standard pracy doradców restrukturyzacyjnych. Obecne przepisy dotyczące doradców restrukturyzacyjnych nie zapewniają kompleksowego i w pełni skutecznego kontrolowania sposobu wykonywania tego zawodu, gdyż ograniczają się do konkretnego postępowania sądowego, a zatem uniemożliwiają ocenę tej profesji w szerszej perspektywie. To zaś zawód ważny dla bezpieczeństwa systemu gospodarczego i pojedynczych obywateli.

Brakuje również skutecznego nadzoru nad profesjonalizmem, rzetelnością i uczciwością działań doradców. Obecny system licencjonowania oraz nadzoru nad doradcami restrukturyzacyjnymi nie gwarantuje sprawnego przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego w przedsiębiorstwie prowadzącym działalność skomplikowaną biznesowo. Chodzi o to, że umożliwia on pełnienie tych funkcji osobom bez odpowiedniego doświadczenia. Dziś nie ma na przykład wymogu, by postępowaniami prowadzonymi wobec dużych przedsiębiorstw, dysponujących majątkiem wartym dziesiątki lub setki milionów złotych, mogli zajmować się jedynie doradcy dysponujący odpowiednim doświadczeniem. Nie ma też podstaw do szybkiej administracyjnej reakcji na poważne uchybienia, gdy nadzór sądowy nad tą działalnością okazuje się niewystarczający. Dlatego resort sprawiedliwości przygotował regulacje, które prowadzą do rozwiązania tych problemów.

Dopełnienie nadzoru nad doradcami restrukturyzacyjnymi

Przewidziano rozwiązania dopełniające nadzór sądowy nad działalnością doradców restrukturyzacyjnych i pozwalające skutecznie eliminować przypadki, w których reakcja sądów na nieprawidłowe funkcjonowanie doradców jest niewystarczająca lub spóźniona, z czym mogą wiązać się nieodwracalne konsekwencje finansowe.

Zgodnie z przygotowanymi zmianami, Minister Sprawiedliwości uzyska zwierzchni nadzór nad działalnością doradców restrukturyzacyjnych, sprawowany niezależnie od nadzoru sądowego. Minister sprawiedliwości będzie więc nadzorował osoby mające licencje doradców restrukturyzacyjnych. Nadzór ten nie będzie się odnosił do oceny czynności wykonanych bezpośrednio na polecenie, za zezwoleniem lub zgodą sądu albo sędziego komisarza.

W ramach tego nadzoru minister sprawiedliwości będzie mógł zawiesić lub cofnąć licencję doradcy restrukturyzacyjnego, który uporczywie lub w sposób rażący naruszył prawo przy wykonywaniu swoich czynności. Będzie to jednak wymagało uprzedniego wysłuchania doradcy oraz – jeżeli zachodziłaby taka potrzeba lub na wniosek doradcy restrukturyzacyjnego –  przeprowadzenia wizytacji bądź lustracji jego działalności. W tym celu minister sprawiedliwości będzie mógł żądać wglądu do dokumentów źródłowych i porównać ich treść z dokumentacją składaną przez doradcę restrukturyzacyjnego do akt (zakończonych lub toczących się) postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Odmowa przedstawienia dokumentacji będzie zagrożona karą grzywny. 

W dłuższej perspektywie, Ministerstwo Sprawiedliwości będzie promowało wysokie standardy wykonywania czynności przed doradców restrukturyzacyjnych nie tylko przez korzystanie ze wzmocnionych funkcji nadzorczych, ale także przez opracowywanie, w porozumieniu ze środowiskiem doradców restrukturyzacyjnych, kodeksu dobrych praktyk.

Wyznaczanie doradców restrukturyzacyjnych do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego, zarządcy albo syndyka w konkretnych postępowaniach

Tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego

Założono, że z grupy licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych zostaną wyłonieni kwalifikowani doradcy restrukturyzacyjni (specjaliści), którzy poza licencją będą mieli największe doświadczenie zawodowe. Będą oni zajmować się skomplikowanymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi i upadłościowymi. Uzyskanie tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego będzie wymagało udokumentowania przeprowadzonych (w określonej liczbie) postępowań upadłościowych i postępowań o charakterze układowym. Tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego będzie przyznawał minister sprawiedliwości na podstawie kryteriów wskazanych w ustawie.

Informacja o uzyskaniu tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego zostanie udostępniona na liście osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego, dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości. Wyłącznie kwalifikowani doradcy restrukturyzacyjni będą mogli być nadzorcami, zarządcami i syndykami w większych przedsiębiorstwach, zdefiniowanych według kryteriów zawartych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwa takie, ze względu na wielkość majątku i liczbę zatrudnianych pracowników, funkcjonują według skomplikowanych reguł, a przy tym mają istotne znaczenie dla gospodarki i rynku pracy. Podobnie, tylko kwalifikowani doradcy restrukturyzacji będą mogli prowadzić sprawy podmiotów o istotnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli, gospodarki narodowej oraz rynku pracy (chodzi o podmioty, które są wymienione w obowiązujących już wykazach).

Rozwiązanie to ma ograniczyć przypadki niewłaściwego prowadzenia skomplikowanych czy istotnych dla interesów państwa postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych przez osoby, które z powodu braku wystarczającego doświadczenia mogłyby doprowadzić do poważnych komplikacji, w tym odpowiedzialności Skarbu Państwa za niewłaściwy nadzór sądowy nad toczącym się postępowaniem. Rozwiązanie to nie ogranicza dostępu do zawodu doradcy restrukturyzacyjnego, a jedynie wprowadza kryteria właściwego doboru osób do prowadzenia trudniejszych spraw tak, aby właściwie chronić interes publiczny oraz uczestników postępowania.

Zasadniczo nowe regulacje mają obowiązywać po 6 miesiącach od daty ich publikacji w Dzienniku Ustaw (część przepisów wejdzie w życie po 3 miesiącach od dnia ogłoszenia).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl