Gospodarstwa rolne a grunty orne, leśne etc

Pytanie:

"Mój ojciec nie był rolnikiem i nie prowadził tego typu działalności. Prowadził działalność budowlaną. Zajmował się kupowaniem parcel w Warszawie i jej okolicach, posiadał cegielnie w której produkował materiał budowlany, z którego z kolei budował obiekty. Zakupił bardzo wiele parcel m/innymi rolniczych na terenie Warszawy i okolic, przewidując, ze dynamicznie rozwijająca się Warszawa wcześniej czy później przekształci te tereny, na działki budowlane, co właśnie ma miejsce. Grunty zakupione przez ojca noszą nazwy: grunty zadrzewione, grunty orne, pastwiska trwałe nieużytki, łąki trwale, drogi. Czy tereny zwane: grunty zadrzewione, grunty orne, pastwiska trwałe nieużytki, łąki trwałe, drogi to, to samo co gospodarstwa rolne, do których odnosi się ustawa z 2001 roku regulująca dziedziczenie gospodarstw rolnych? "

Odpowiedź prawnika: Gospodarstwa rolne a grunty orne, leśne etc

Zgodnie z przepisem art. 55[3] k.c. za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Gruntami rolnymi są natomiast nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

Szczególne zasady dotyczące dziedziczenia gospodarstw rolnych obejmują nie tylko istniejące już gospodarstwa rolne rozumiane w świetle przepisu art. 55[3] k.c. ale także dotyczą składników gospodarstwa rolnego, wymienionych w przepisie art. 55[3] k.c. Jeżeli w chwili otwarcia spadku potencjalnie mogą stanowić zorganizowaną całość. Tak też uznał Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia z dnia 7 maja 1997 r. (II CKN 137/97). W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał:

Określenie gospodarstwa rolnego, podane w art. 55[3] kc wprowadzono (poza przepisami podatkowymi) m.in. w celu wyeliminowania wątpliwości co do tego, jakie składniki majątku stanowią część składową gospodarstwa rolnego i podlegają szczególnej reglamentacji przy dziedziczeniu. Według tego przepisu, wymienione w nim przedmioty (grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem) wraz z prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwo rolnego, są gospodarstwem rolnym, nie tylko wtedy, gdy aktualnie (np. w dacie otwarcia spadku) stanowią zorganizowaną całość gospodarczą, ale również wówczas, gdy potencjalnie mogą ją stanowić. Najistotniejszym składnikiem gospodarstwa rolnego - w sensie przedmiotowym - jest grunt rolny. Bez niego nie może istnieć gospodarstwo rolne. Występowanie pozostałych składników tego gospodarstwa, wymienionych w art. 55[3] kc, nie jest konieczne dla bytu samego gospodarstwa. W konsekwencji tego same grunty rolne (ewentualnie wraz z gruntami leśnymi), gdy brak pozostałych wymienionych składników (np. inwentarza żywego, narzędzi), mogą stanowić gospodarstwo rolne. Pogląd taki przyjęty jest również w orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego (zob. np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 20 września 1991 r. II SA 669/91 ONSA 1992/2 poz. 26; z dnia 25 maja 1995 r. Sa/Wr 2099/94 ONSA 1996/3 poz. 117)".

Jak więc wynika z powyższego, do nieruchomości zakupionych przez ojca będzie się stosować przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, jeśli nieruchomości zakupione przez ojca mogły (mogą) stanowić choćby potencjalnie gospodarstwo rolne.

Nieruchomościami rolnymi są natomiast, zgodnie z przepisami o ewidencji gruntów i budynków, a w szczególności rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454) grunty użytkowane rolniczo, zwane użytkami rolnymi, przez które rozumie się:

  1. grunty orne,

  2. sady,

  3. łąki trwałe,

  4. pastwiska trwałe,

  5. grunty rolne zabudowane,

  6. grunty pod stawami,

  7. rowy.

Nie są natomiast gruntami rolnymi nieużytki, grunty zadrzewione nie będące sadami i drogi.


Grzegorz Pawelec

Adwokat

Wpisany na listę adwokatów Krakowskiej Izby Adwokackiej.


Przez wiele lat szef redakcji serwisu e-prawnik.pl, aktualnie prowadzi własną Kancelarię Adwokacką w Krakowie, w ramach której świadczy pomoc prawną na rzecz przedsiębiorców.


Specjalizuje się w szeroko pojętej cywilistyce oraz prawie nowych technologii (e-commerce, prawo internetu). Reprezentuje także klientów indywidualnych w sprawach ubezpieczeniowych i karnych.


Autor licznych artykułów o tematyce prawniczej, publikowanych nie tylko na stronach serwisu e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika