Opłaty za użytkowanie gruntów pokrytych wodami

Opłaty za grunty pokryte wodami są ponoszone raz w roku, a nowa najwyższa stawka za 1 m2 za grunty wykorzystywane dla działalności usługowej zadeklarowanej przez przedsiębiorcę uległa zmniejszeniu z 12,19 zł do 8,90 zł. Najniższa stawka wynosi natomiast 0,01 zł za 1 m2 na rok za użytkowanie gruntów pod nieodpłatne kąpieliska i tory wodne. 

Do kogo należą wody płynące i grunty pokryte wodami?

Wody płynące i grunty pokryte wodami stanowią własność Skarbu Państwa, są dobrem wszystkich mieszkańców naszego kraju. Każdy ma prawo do powszechnego korzystania z wód dla zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez stosowania specjalnych urządzeń technicznych, a także do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz amatorskiego połowu ryb. Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne, prawa właścicielskie w stosunku do wód należących do Skarbu Państwa wykonuje Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Poniżej informacje z jego strony.

Wody Polskie zobowiązane są zgodnie z prawem do kontrolowania użytkowania wód. Stąd ich apel o niezwłoczne zalegalizowanie urządzeń wodnych i przestrzeganie obowiązującego prawa. 

Opłaty za użytkowanie gruntów pokrytych wodami nie są nowym obciążeniem dla użytkowników wód. Do końca ubiegłego roku, tzn. do wejścia w życie nowego Prawa wodnego i nowych stawek (wprowadzonych rozporządzeniem Rady Ministrów), korzystający z wód wnosili te opłaty na konta innych podmiotów publicznych. Obecnie pobierają je Wody Polskie, które są głównym podmiotem odpowiedzialnym za gospodarkę wodną w Polsce.

Zwolnienia z opłat

Nowe Prawo wodne zwalnia z opłaty rocznej grunty pokryte wodami oddawane w użytkowanie jednostkom samorządu terytorialnego, klubom sportowym, w tym uczniowskim klubom sportowym, związkom sportowym oraz uprawnionym do rybactwa, na potrzeby uprawiania rekreacji, turystyki, sportów wodnych oraz amatorskiego połowu ryb, jeżeli podmioty te zapewniają powszechny dostęp do wód. Prawo wodne zwalnia więc z opłat za użytkowanie gruntów pokrytych wodami samorządy terytorialne, kluby sportowe, w tym uczniowskie kluby sportowe, związki sportowe oraz inne podmioty, które zapewniają powszechny dostęp do wód.

W nowym Prawie wodnym nie utrzymano zaś zwolnień z opłat, które nie pozwalały na skuteczną realizację ustawowego uprawnienia do powszechnego korzystania z wód. 

- "Te wszystkie koszmary – pomosty, z którymi nie ma siły, nie ma jak walczyć, nie ma jak rozmawiać, ja nic nie mogę zrobić, bo nie jestem właścicielem, a gospodarza nie ma, myślę, że to się skończy. To grodzenie rzek, zasypywanie jezior myślę, że to się skończy, taką mam nadzieję" – powiedział na temat nowych przepiów Andrzej Szymborski - burmistrz Pisza.

Stawki opłat

Wprowadzenie nowych stawek wynika z wdrożenia unijnej tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej. We wszystkich państwach Unii Europejskiej każdy, kto korzysta z wód, które są własnością Skarbu Państwa, powinien partycypować w kosztach ich utrzymywania w dobrej jakości.

Dyrektorzy regionalnych zarządów w Wodach Polskich nie ustalają samodzielnie żadnych stawek opłat. Wynikają one z ustawy Prawo wodne i rozporządzeń. 

Stawki za użytkowanie gruntów pokrytych wodami określa teraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości jednostkowych stawek opłaty rocznej za użytkowanie gruntów pokrytych wodami. Nowe i poprzednie rozporządzenie w tej sprawie dzieli 12 lat. Od 2006 r. jednostkowe stawki opłat nie były waloryzowane. Mimo to, w porównaniu do poprzedniego rozporządzenia z 2006 r., najwyższe jednostkowe stawki opłat uległy zmniejszeniu.

Nowe stawki zostały ustalone na minimalnym poziomie. Najniższa z nich, za nieodpłatne użytkowanie gruntów pod kąpieliska i tory wodne, wynosi 0,01 zł za 1 m² na rok. Pozostałe nowe stawki dla użytkowników to odpowiednio:

• 0,89 zł za 1 m² na rok – za porty, przystanie, nabrzeża, pomosty i wyciągi dla statków, wykorzystywane do przewozów pasażerskich;
• 5,00 zł za 1 m² na rok – za grunty wykorzystywane do gastronomii i hotelarstwa. Ta stawka została znacząco obniżona, gdyż w poprzednim rozporządzeniu wynosiła 12,19 zł;
• 8,90 zł za 1 m² na rok – za grunty wykorzystywane dla działalności usługowej zadeklarowanej przez przedsiębiorcę. Stawka jest niższa, gdyż w poprzednim rozporządzeniu wynosiła 12,19 zł.

Tak więc, w niektórych przypadkach stawki zostały ustanowione na minimalnym poziomie, np. jeśli dany grunt jest przeznaczony pod ogólnie dostępne darmowe kąpieliska i stałe tory wodne służące do uprawiania sportów wodnych, stawka za 1 m² tego gruntu wynosi 1 grosz. Najwyższa zaś stawka wskazana w rozporządzeniu wynosi 8,90 zł i dotyczy przypadku prowadzenia na danym terenie działalności usługowej, tzn. sytuacji, gdy przedsiębiorca czerpie zysk ze względu na prowadzenie działalności nad wodą, która jest własnością Skarbu Państwa.

Uiszczanie opłat

Opłaty za użytkowanie gruntów pokrytych wodami należącymi do Skarbu Państwa są ponoszone raz w roku i ich wysokość nie powinna stanowić realnego obciążenia dla przedsiębiorców i zwykłych użytkowników wód (przystani, pomostów, marin itd.). Opłatę ponosi się jedynie za realnie zajmowany akwen, obszar bezpośrednio powiązany z urządzeniem wodnym. Użytkownicy wód ponoszą opłaty jedynie za okres, w którym zajmują dany obszar pokryty wodami, np. w okresie od maja do września.

Użytkowanie gruntu pokrytego wodami odbywa się na podstawie umowy użytkownika wód z PGW Wody Polskie. Umowy zawierane są tylko na wniosek użytkowników wód, którzy sami decydują, jaki rodzaj działalności będą prowadzili.

Opłaty za użytkownie gruntów pokrytych wodami służą utrzymaniu wód w dobrej jakości. Utrzymanie naszych wód w dobrej jakości jest potrzebne całemu społeczeństwu i zobowiązują nas do tego przepisy Unii Europejskiej. Obowiązek ten spoczywa na sektorze publicznym.

Celem reformy gospodarki wodnej jest zapewnienie jej efektywnego finansowania, zgodnie z zasadą „kto czerpie zyski z wykorzystania własności wszystkich obywateli, czyli w tym przypadku wód, ten musi za to ponosić opłaty”. Użytkownicy wód powinni choćby symbolicznie uczestniczyć w kosztach utrzymania wód.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. poz. 1566 i 2180);
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie wysokości jednostkowych stawek opłaty rocznej za użytkowanie gruntów pokrytych wodami (Dz.U. z 2017 r., poz. 2496).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl