Nabycie przedsiębiorstwa a amortyzacja

Odpowiedź prawnika: Nabycie przedsiębiorstwa a amortyzacja

Nabywca przedsiębiorstwa musi prawidłowo określić wartości firmy oraz wartości początkowe poszczególnych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Wartość firmy, która powstała w wyniku zakupu przedsiębiorstwa podlega amortyzacji podatkowej (zgodnie z art. 22b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej „ustawą”). Okres amortyzacji nie może być krótszy niż 60 miesięcy, zatem maksymalna roczna stawka amortyzacyjna wynosi 20%. Natomiast wystąpienie ujemnej wartości firmy ma wpływ na ustalenie wartości początkowej nabytych wraz z przedsiębiorstwem środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Wartością początkową firmy jest dodatnia różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa a wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa z dnia kupna (art. 22g ust. 2 ustawy). Cenę nabycia stanowi kwota należna zbywcy, skorygowana o (art. 22g ust. 3 i 5 ustawy):

• koszty związane z zakupem, które zwiększają cenę nabycia (w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji),

• podatek od towarów i usług, który pomniejsza cenę nabycia, chyba że nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje jego odliczenie lub zwrot różnicy podatku,

• różnice kursowe naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Po określeniu ceny nabycia, w celu obliczenia wartości firmy, należy odjąć od niej wartość rynkową składników majątkowych nabytego przedsiębiorstwa z dnia nabycia. Zgodnie z art. 5a pkt 2 ustawy, składniki majątkowe to aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości, pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia.

Sposób ustalenia wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych jest różny w zależności od tego, czy wystąpiła dodatnia, czy ujemna wartość firmy (art. 22g ust. 14 pkt 1 i 2 ustawy):

• gdy wartość firmy jest dodatnia - łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi suma ich wartości rynkowych (tym samym poszczególne środki trwałe można wycenić według ich wartości rynkowej);

• gdy wartość jest ujemna - łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi różnica pomiędzy ceną nabycia przedsiębiorstwa a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi (zatem wartość poszczególnych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych należy odpowiednio pomniejszyć w stosunku do ich wartości rynkowej).

Wchodzące w skład nabytego przedsiębiorstwa składniki majątkowe amortyzuje się oddzielnie. Należy ustalić wartość początkową poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Zgodnie z art. 22g ust. 16 ustawy stosuje się przy tym odpowiednio art. 19 ustawy, a zatem wartość początkowa powinna odpowiadać wartości rynkowej. Nie będzie tak w razie wystąpienia ujemnej wartości firmy, gdyż w takiej sytuacji wartość składników majątku powinna być odpowiednio pomniejszona.