Posiadanie samoistne a dziedziczenie
Pytanie:
"Moi zmarli rodzice uczynili mnie jedynym spadkobiercą co potwierdził sąd w prawomocnym już postanowieniu o stwierdzenie nabycia spadku. Moja matka razem z moim wujkiem figurują w starostwie powiatowym jako posiadacze samoistni działki, każde po 1/2 udziału. Czy posiadanie samoistne podlega dziedziczeniu? Czy po śmierci moich rodziców stałem się posiadaczem samoistnym w/w działki w wymiarze 1/2 udziału? Zakładając, że stałem się posiadaczem samoistnym, czy moim braciom jestem winien zachowek z tego tytułu? Czy może dopiero wtedy jestem winien ten zachowek, gdy stanę się właścicielem (w wyniku mojego zasiedzenia, do czego zmierza aktualny rozwój sytuacji)?"
Odpowiedź prawnika: Posiadanie samoistne a dziedziczenie
Zgodnie z art. 922 § 1 kc prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób (spadkobierców). W związku z tym przepisem, w skład spadku wchodzą m.in. prawa rzeczowe. Jednakże odrębnym problemem jest problem dziedziczenia posiadania. Obecnie przyjmuje się, że posiadanie wchodzi w skład spadku. Stanowisko to zostało potwierdzone w Komentarzu do kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki. Skowrońska-Bocian Elżbieta (Warszawa 2006 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie VII) ss. 298), gdzie stwierdzono, że posiadanie, zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem, nie jest prawem podmiotowym, lecz jedynie chronionym przez prawo i rodzącym określone skutki prawne stanem faktycznym. W związku z takim charakterem posiadania powstał problem, wielokrotnie omawiany w orzecznictwie i doktrynie, czy posiadanie jest dziedziczne. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przeważa pogląd, zgodnie z którym każde posiadanie (oparte i nie oparte na prawie, samoistne i zależne) wchodzi w skład spadku. W związku z powyższym, skoro jest Pan jedynym spadkobiercą, z momentem otwarcia spadku, stał się Pan samoistnym posiadaczem 1/2 wspomnianej nieruchomości.
W związku z faktem, że stał się Pan jedynym spadkobiercą na podstawie testamentu (w skład spadku weszło m.in. posiadanie samoistne), inni spadkobiercy ustawowi mają prawo żądać od Pana zachowku. Prawa do zachowku można żądać od momentu otwarcia testamentu. W przedstawionym stanie faktycznym, spadkobiercy ustawowi mogą już w chwili obecnej żądać od Pana wypłaty należnego im zachowku (otwarcie testamentu już nastąpiło). Roszczenie to nie będzie więc uzależnione od nabycia przez Pana prawa własności przez zasiedzenie.
Czym jest spadek - czyli co możesz odziedziczyć?
Zachowek - kto jest uprawniony i w jaki sposób to uprawnienie jest realizowane?
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?