Przekazanie pieniędzy bez umowy

Odpowiedź prawnika: Przekazanie pieniędzy bez umowy

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego), np. pieniądze będące przedmiotem darowizny zostały przekazane obdarowanemu. Jak stanowi art. 893 Kodeksu cywilnego darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). Poleceniem może być dożywotnia opieka nad darczyńcą (w tym pokrywanie kosztów utrzymania) i korzystanie przez darczyńcę z mieszkania obdarowanego (w tym czynsz itp. opłaty).

Zatem przekazanie sumy pieniędzy przez stryja będzie darowizną. Darowizny zaś rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (np. pieniędzy) - zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - podlegają podatkowi od spadków i darowizn.

Nawet gdyby w momencie darowizny pieniądze były za granicą, ich darowizna będzie podlegała opodatkowaniu, gdyż zgodnie z art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (art. 5 ustawy). Przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy). Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy (np. kwota pieniędzy), przy czym jeżeli obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar darowizny, o ile polecenie zostało wykonane (art. 7 ust. 1-2 ustawy). Jeżeli polecenie nie zostało wykonane, lecz dopiero ma być wykonane nie pomniejsza podstawy o podatkowania.

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej: 7.276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej (art. 9 ust. 1 ustawy). Zatem opodatkowaniu będzie podlegała kwota darowizny ponad kwotę 7.276 zł.

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe (art. 14 ust. 1 ustawy). Do grupy II zalicza się m.in. rodzeństwo rodziców (art. 14 ust. 3 ustawy).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następującej skali:

Podatnicy (obdarowany) są obowiązani złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania (art. 17a ust. 1 ustawy). Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika (art. 17a ust. 2 ustawy), np. notariusza, gdyby umowa darowizny została zawarta w formie akt notarialnego – w takim przypadku notariusz obliczy podatek, pobierze go i odprowadzi do urzędu skarbowego.