Odpowiedź na pozew jest pismem procesowym, w związku z tym powinno ono posiadać wszystkie elementy wskazane w art. 126 kpc:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2. oznaczenie rodzaju pisma,
3. osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności,
4. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
5. wymienienie załączników.

Odpowiedz na pozew, podobnie jak pozew jest szczególnym rodzajem pisma procesowego, które oprócz powyższych warunków winno spełniać jeszcze inne dodatkowe kryteria wskazane w ustawie:

1. dokładnie określone żądanie – np. wnosimy o oddalenie powództwa w całości lub w części,
2. przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie.
3. informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.

Odpowiedź na pozew może zawierać wnioski o przeprowadzenie rozprawy w nieobecności pozwanego oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:

1. wezwanie na rozprawę wskazanych przez pozwanego świadków i biegłych,
2. dokonanie oględzin,
3. polecenie powodowi dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin,
4. zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.

Jeżeli zdaniem pozwanego powództwo jest w całości bezzasadne, wówczas powinien wnosić o oddalenie powództwa w całości. Jeżeli roszczenie powoda jest tylko w części nieuzasadnione, należy  zaznaczyć, że uznaje się powództwo w części dotyczącej np. podwyższenia raty alimentacyjnej do kwoty 300zł miesięcznie i wnieść o oddalenie powództwa w pozostałej części.

Na poparcie swoich twierdzeń uzasadniających oddalenie powództwa w całości lub części wskazanym jest powołanie dowodów. Odpowiedź na pozew jest pismem przygotowawczym, dlatego należy w niej (w uzasadnieniu) podać zwięźle stan sprawy, wypowiedzieć się co do twierdzeń strony przeciwnej i dowodów przez nią powołanych.  

Należy pamiętać, iż jeżeli pozwany nie wypowie się w ogóle co do twierdzeń powódki o faktach, sąd, biorąc pod uwagę wyniki całej rozprawy może te fakty uznać za przyznane. Dlatego należy w odpowiedzi na pozew ( i dalszych pismach procesowych) zaprzeczyć wyraźnie nie przyznanym twierdzeniom powoda.