Umowa darowizny przenosząca własność gospodarstwa rolnego a zaliczenie jej na poczet zachowku

Odpowiedź prawnika: Umowa darowizny przenosząca własność gospodarstwa rolnego a zaliczenie jej na poczet zachowku

Aby umowa darowizny została uznana za umowę przekazania gospodarstwa rolnego, konieczne jest zawarcie
w niej uregulowań wskazanych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Zgodnie z art. 84 ustawy: Przez umowę z następcą rolnik będący właścicielem
(współwłaścicielem) gospodarstwa rolnego zobowiązuje się przenieść na osobę młodszą od niego
co najmniej o 15 lat (następcę) własność (udział we współwłasności) i posiadanie tego
gospodarstwa z chwilą nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, jeżeli następca do tego
czasu będzie pracować w tym gospodarstwie. Ponadto umowa z następcą może zawierać inne
postanowienia, w szczególności dotyczące wzajemnych świadczeń stron przed i po przeniesieniu
przez rolnika własności gospodarstwa rolnego na następcę.

Przy czym sam fakt zawarcia umowy jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego lub
fakt przeniesienia gospodarstwa w tym czasie nie dyskwalifikuje umowy jako umowy o
przekazanie gospodarstwa rolnego.

Jeśli po analizie postanowień aktu notarialnego będzie możliwe stwierdzenie, że umowa z 2001r.
jest umową przekazania gospodarstwa rolnego następcy, w niniejszej sprawie powołać się będzie
można na orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 lipca 2006 r., sygn akt VI ACa
99/2006, zgodnie z którym: „umowa o przekazanie gospodarstwa rolnego następcy w zamian za
świadczenie z ubezpieczenia społecznego wobec zawarcia w niej elementów z różnych dziedzin
prawa ma niejednorodny charakter, jednakże ze względu na zakres regulacji oraz cel, jakiemu
ma służyć, nie może być ona z punktu widzenia zachowku traktowana tak, jak umowa darowizny w rozumieniu przepisu art. 888 § 1 kc a tylko takie darowizny doliczane są do spadku przy obliczaniu zachowku po myśli przepisu art. 993 kc".
W niniejszej sprawie wypowiedział się również Sąd Najwyższy, co niewątpliwie będzie brane pod
uwagę przy rozpatrywaniu przez sąd sprawy o zachowek.

W orzeczeniu z dnia 19 lutego 1991r. (sygn. III CZP 4/91, OSNCP 1991/8-9 poz. 103) SN stwierdza, że:
Wartości gospodarstwa rolnego przekazanego następcy na podstawie art. 52 ust. 1 ustawy z dnia
27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich
rodzin (Dz. U. 1977 r. Nr 32 poz. 140) nie uwzględnia się przy ustalaniu zachowku.