29.11.2017

Zespół
e-prawnik.pl

Kiedy spotykamy się z czynem nieuczciwej konkurencji?

Jeżeli mówimy o nieuczciwej konkurencji, to bierzemy pod uwagę kilka podstawowych zagadnień; a mianowicie: pojęcie przedsiębiorcy, działalności gospodarczej oraz czynu nieuczciwej konkurencji. Jeśli mamy do czynienia z czynem nieuczciwej konkurencji, który co najmniej zagraża naszym interesom jako przedsiębiorców czy klientów, to z reguły możemy dochodzić odpowiedzialności odszkodowawczej, a w pewnych wypadkach podmiot postępujący nieuczciwie naraża się również na sankcje karne.

Kto może dopuścić się czynu nieuczciwej konkurencji?

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji określa przedsiębiorcę w najszerszym rozumieniu tego słowa – może nim być zarówno osoba fizyczna, prawna, jak i jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, przy czym podmioty te muszą, prowadząc działalność zarobkową lub zawodową, uczestniczyć w działalności gospodarczej.

Szerszy zakres pojęcia przedsiębiorcy w stosunku do innych ustaw (szczególnie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) przejawia się w tym, że dla uznania za przedsiębiorcę wystarczy, aby podmiot prowadził działalność zarobkową lub zawodową tylko ubocznie.

O jaką działalność gospodarczą chodzi?

Należy zauważyć, że definicji działalności gospodarczej należy poszukiwać w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, ponieważ ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji takiej nie zawiera. Zatem należy taką działalność zdefiniować jako działalność zarobkową (czyli nastawioną na zysk) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz nastawioną na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, jak też i działalność zawodową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.

Co stanowi czyn nieuczciwej konkurencji?

Ustawa uznaje za czyn nieuczciwej konkurencji działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli takie zachowanie miałoby zagrażać lub naruszać interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Jest to tzw. klauzula generalna. Pełni ona różne funkcje, zarówno definiuje czyny nieuczciwe, jak i uzupełnia czyny wyszczegółowione w dalszej części ustawy.

Aby natomiast dany czyn uznać za nieuczciwy, wskazane powyżej przesłanki powinny zostać spełnione kumulatywnie (tj. łącznie). A więc dane zachowanie uznać za czyn nieuczciwej konkurencji:

• działanie to musi zostać podjęte w związku z działalnością gospodarczą i 
• musi ono być sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami i 
• musi ono zagrażać lub naruszać interes innego przedsiębiorcy lub klienta.  

Z kolei oceny danych działań powinno się dokonywać z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy, w świetle zwykłego obrotu gospodarczego. Przykładowo Sąd Apelacyjny zdefiniował działanie konkurencyjne jako „działanie podejmowane w związku z uczestnictwem w grze rynkowej, polegającej na osiągnięciu największych korzyści ze sprzedaży towarów” (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 maja 1999 r., I ACa 147/99, OSA 2000/3 poz. 11 str. 38).

Często jest tak, że bada się, w jakich okolicznościach dane działanie zostało podjęte oraz czy może ono w rzeczywistości wywołać zagrożenie lub naruszenie interesów podmiotów wskazanych w przepisach ustawy.

W świetle wcześniejszych, nieobowiązujących już, przepisów warunkiem, bez którego w ogóle nie można było rozważać kwestii zaistnienia nieuczciwej konkurencji było to, żeby dwa przedsiębiorstwa były konkurencyjne (stąd w orzecznictwie i doktrynie spierano się o to, jakie są w ogóle cechy konkurencji). Natomiast w obecnej ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji mowa jest tylko o przedsiębiorstwach, z których jedno swoim działaniem sprzecznym z prawem lub dobrymi obyczajami narusza interes innego przedsiębiorstwa.

Katalog czynów niedozwolonych znajduje się w samej ustawie. Są  nimi:

• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa;
• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług;
• wprowadzające w błąd oznaczenie towarów i usług;        
• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa;
•  nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy;
• naśladownictwo produktów;
• pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie;
• utrudnianie dostępu do rynku;
• przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną;
• nieuczciwa lub zakazana reklama; 
• organizowanie systemu sprzedaży lawinowej;
• prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.

Katalog ten wskazuje czyny nieuczciwej konkurencji jedynie przykładowo, dlatego też możliwe jest uznanie za taki czyn i innych, których wprawdzie nie można znaleźć w tym wyliczeniu, jednak ze stanu faktycznego można wywnioskować charakter czynu nieuczciwej konkurencji i za taki też uznać dane działanie.

Większość czynów nieuczciwej konkurencji wskazanych jest w samej ustawie o zwalzczaniu nieuczciwej konkurencji, jednak wyjątek stanowi art. 10 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, który za taki czyn uznaje przesyłanie bez zgody użytkownika tzw. spamu.

Jeżeli określone działanie nie mieści się w ww. katalogu czynów wyraźnie zakazanych przez ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, to należy na podstawie wskazanej wcześniej klauzuli generalnej, jako uniwersalnego zakazu nieuczciwej konkurencji, ocenić charakter tego działania, z uwzględnieniem przesłanek przewidzianych w tym przepisie.

Jako przykłady czynów nieuczciwej konkurencji można podać:

• wprowadzanie na rynek podróbek towarów renomowanych firm, bezprawnie opatrzonych ich logo, nawet wówczas, gdy firma sprzedająca taki towar nie ponosi za to winy;

• używanie w obrocie gospodarczym zarejestrowanego znaku towarowego podobnego do wcześniej zarejestrowanego i używanego znaku renomowanego dla oznaczenia towarów identycznych lub podobnych do oznaczanych tym znakiem renomowanym, lecz o niskiej jakości.

Pamiętaj, że:

• aby mieć do czynienia z nieuczciwą konkurencją, działania muszą być zawsze związane z działalnością gospodarczą;

• działanie w celu osiągnięcia zysku (zarobkowe) nie jest konieczną przesłanką zakwalifikowania określonego podmiotu jako przedsiębiorcy w rozumieniu  art. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst pierwotny: Dz.U. 1993 r., Nr 47, poz. 211; tekst jednolity: Dz.U. 2003 r., Nr 153, poz. 1503, ze zm.).