Następca prawny naruszającego reguły konkurencji odpowie za niego

14.2.2008

Wszystkie aspekty działalności w zakresie produkcji i sprzedaży w sektorze tytoniowym do 1999 r. były powierzone autonomicznej administracji ds. monopoli państwowych (AAMS). Następnie działalność ta została przekazana innemu organowi publicznemu pod nazwą Ente tabacchi italiani (ETI), który początkowo należał w 100 % do ministerstwa gospodarki i finansów, a następnie został sprywatyzowany w drodze przetargu przeprowadzonego w 2003 r.

W 2003 r. włoski organ ochrony konkurencji po przeprowadzeniu dochodzenia stwierdził, że spółki z grupy Philip Morris wraz z AAMS, następnie ETI, zawarły i wprowadziły w życie kartel, którego skutkiem było spowodowanie zakłócenia konkurencji w zakresie cen sprzedaży papierosów na rynku krajowym w latach 1993-2001. Nałożył on grzywny w łącznej wysokości 50 mln euro na spółki z grupy Philip Morris oraz 20 mln euro na ETI.

W swojej decyzji organ ochrony konkurencji przypisał ETI odpowiedzialność za działania podjęte przez AAMS w okresie przed 1999 r. AAMS zaprzestała bowiem wykonywania działalności w zakresie produkcji i sprzedaży w sektorze tytoniowym, kiedy zaczął funkcjonować ETI. W tych okolicznościach, chociaż AAMS nie przestała istnieć, ETI jest jej następcą prawnym na podstawie kryterium ciągłości gospodarczej.

Decyzja ta została zaskarżona przez wszystkie zainteresowane przedsiębiorstwa do Trybunału Administracyjnego, który oddalił skargę spółek z grupy Philip Morris i częściowo uwzględnił skargę ETI. Sąd ten stwierdził więc nieważność tej decyzji w zakresie, w jakim obciążała ona ETI odpowiedzialnością za działania podjęte przez AAMS, opierając swą ocenę na kryterium odpowiedzialności osobistej. Sąd odwoławczy zaś uznał za konieczne skierowanie do Trybunału Sprawiedliwości pytań o kryteria, jakie należy zastosować w celu określenia przedsiębiorstwa, na które należy nałożyć sankcje w przypadku działania stanowiącego naruszenie reguł konkurencji, w trakcie którego doszło do sukcesji dwóch podmiotów gospodarczych, z których pierwszy nie przestał istnieć.

Trybunał (wielka izba) orzekł, co następuje:

Artykuł 81 TWE i nast. należy interpretować w ten sposób, że jeżeli w przypadku podmiotów podlegających temu samemu organowi władzy publicznej działanie stanowiące jednolite naruszenie reguł konkurencji zostało podjęte przez jeden podmiot, a następnie kontynuowane aż do jego zakończenia przez inny podmiot, będący następcą tego pierwszego podmiotu, który jednak nie przestał istnieć, na ten drugi podmiot można nałożyć sankcję za całe naruszenie, jeżeli zostanie ustalone, że te dwa podmioty znajdowały się pod nadzorem wspomnianego organu władzy publicznej.

Trybunał stwierdził, że jeżeli między dwoma podmiotami z gospodarczego punktu widzenia zachodzi tożsamość, zmiany prawne lub organizacyjne podmiotu popełniającego naruszenie reguł konkurencji niekoniecznie prowadzą do utworzenia nowego przedsiębiorstwa zwolnionego od odpowiedzialności za działania poprzedniego podmiotu. W niniejszym przypadku fakt, że AAMS jest pozbawiona osobowości prawnej nie jest czynnikiem uzasadniającym nałożenie sankcji na jej następcę prawnego. Jednakże sankcja nałożona na ETI za naruszenie popełnione przez AAMS mogłaby znaleźć swe uzasadnienie w tym, że te dwa podmioty podlegają temu samemu organowi władzy publicznej, czyli ministerstwu gospodarki i finansów, oraz że zasadniczo wykonywały one jednakowe polecenia gospodarcze, czego zbadanie należy jednak do sądu krajowego.

W konsekwencji Trybunał uznał, że jeżeli w przypadku podmiotów podlegających temu samemu organowi władzy publicznej, działanie stanowiące jednolite naruszenie reguł konkurencji zostało podjęte przez jeden podmiot, a następnie kontynuowane aż do jego zakończenia przez inny podmiot, będący następcą prawnym tego pierwszego podmiotu, który jednak nie przestał istnieć, na ten drugi podmiot można nałożyć sankcję za całe naruszenie, jeżeli zostanie ustalone, że te dwa podmioty znajdowały się pod nadzorem wspomnianego organu. Innymi słowy, odpowiedzialność za naruszenie reguł konkurencji może zostać przeniesiona z danego podmiotu gospodarczego na podmiot będący jego prawnym następcą, jeżeli oba podlegają temu samemu organowi władzy publicznej. Zdaniem ETS, zasada osobistej odpowiedzialności nie stoi na przeszkodzie temu, aby sankcja z tytułu naruszenia nałożona przez urząd ochrony konkurencji i rynku została w całości przeniesiona na podmiot będący następcą prawnym innego podmiotu, nawet jeżeli ten w dalszym ciągu istnieje.

WyrokEuropejskiego Trybunału Sprawiedliwości 11 grudnia 2007 r. w sprawie C-280/06 - Autorità Garante della Concorrenza e del Mercato i in. przeciwko Ente tabacchi italiani i in.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Komentarze