Akt o usługach cyfrowych

Pierwsze wspólne przepisy dotyczące obowiązków i odpowiedzialności pośredników na jednolitym rynku otworzą nowe możliwości świadczenia usług cyfrowych ponad granicami przy równoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony użytkowników bez względu na ich miejsce zamieszkania w UE.

Jakie są najważniejsze cele aktu o usługach cyfrowych? Bezpieczeństwo i odpowiedzialność uczestników interakcji w internecie

Nowe przepisy są zgodne z zasadą proporcjonalności, sprzyjają innowacjom, konkurencyjności i wzrostowi gospodarczemu oraz ułatwiają mniejszym platformom, MŚP i przedsiębiorstwom typu start-up działalność na większą skalę. Przepisy te przywracają równowagę pod względem odpowiedzialności poszczególnych uczestników interakcji online: użytkowników, platform i organów publicznych.

Podstawą zmian są wartości europejskie, zgodnie z którymi dobro obywateli stoi na pierwszym miejscu. Przepisy te:

  • lepiej chronią konsumentów oraz ich prawa podstawowe w internecie;
  • ustanawiają precyzyjne ramy regulujące przejrzystość i zakres odpowiedzialności platform internetowych;
  • sprzyjają innowacjom, wzrostowi gospodarczemu i konkurencyjności na jednolitym rynku.

Co to oznacza dla obywateli?

  • Lepsza ochrona praw podstawowych.
  • Większy wybór, niższe ceny.
  • Mniejsze ryzyko trafienia na nielegalne treści.

Co to oznacza dla dostawców usług cyfrowych?

  • Pewność prawa, harmonizacja przepisów.
  • Prostsze podejmowanie i rozwijanie działalności w Europie.

Co to oznacza dla firm korzystających z usług cyfrowych?

  • Większy wybór, niższe ceny.
  • Dostęp do ogólnounijnych rynków za pośrednictwem platform.
  • Równe szanse w starciu z dostawcami nielegalnych treści.

Co to oznacza dla społeczeństwa?

  • Większa demokratyczna kontrola i nadzór nad platformami systemowymi.
  • Mniejsze ryzyko systemowe pod względem manipulacji lub dezinformacji.

Jakich usług dotyczą nowe przepisy?

Akt o usługach cyfrowych dotyczy usług pośrednictwa internetowego, z których każdego dnia korzystają miliony Europejczyków. Obowiązki różnych podmiotów internetowych zostały określone stosownie do ich roli, udziału w rynku i siły oddziaływania na internetowy ekosystem.

  • Usługi pośrednictwa oferujące infrastrukturę sieciową: dostawcy dostępu do internetu, rejestry nazw domen, w tym:
  • Usługi hostingowe takie jak usługi w chmurze i webhosting, w tym:
  • Platformy internetowe, na których sprzedawcy wchodzą w interakcje z konsumentami, czyli internetowe platformy handlowe, sklepy z aplikacjami, społecznościowe platformy współpracy i wymiany oraz platformy serwisów społecznościowych.  
  • Bardzo duże platformy internetowe stwarzają szczególne zagrożenie, jeśli chodzi o upowszechnianie treści nielegalnych i szkodliwych społecznie. Szczegółowe przepisy dotyczą platform, które docierają do ponad 10 proc. Europejczyków, czyli 450 mln konsumentów.

Nowych unijnych przepisów będą musieli przestrzegać wszyscy pośrednicy internetowi oferujący swoje usługi na jednolitym rynku, bez względu na to, czy mają siedzibę w UE, czy poza jej terytorium. Obowiązki mikro- i małych przedsiębiorstw będą proporcjonalne do ich wyników i udziału w rynku, co nie oznacza, że będą zwolnione z odpowiedzialności. Dodatkowo nawet te mikro- i małe przedsiębiorstwa, które znacząco rozszerzą swoją działalność, będą mogły korzystać ze specjalnego zwolnienia z szeregu wymogów w okresie przejściowym trwającym 12 miesięcy.

Nowe obowiązki

 

Usługi pośrednictwa (obowiązki podlegające łączeniu)

Usługi

hostingowe (obowiązki podlegające łączeniu)

Platformy

internetowe  (obowiązki podlegające łączeniu)

Bardzo duże

platformy (obowiązki podlegające łączeniu)

Sprawozdawczość do celów przejrzystości

Wymogi uwzględniania praw podstawowych w warunkach świadczenia usług

Współpraca z organami krajowymi w zakresie wykonywania poleceń

Punkty kontaktowe i w razie potrzeby przedstawiciel prawny

Obowiązki w zakresie powiadamiania i podejmowania działań oraz informowania użytkowników

 

Zgłaszanie przestępstw

 

Mechanizm składania skarg i dochodzenia roszczeń oraz pozasądowego rozstrzygania sporów

   

Zaufane podmioty sygnalizujące

   

Środki przeciwko nieuczciwym zawiadomieniom i zgłoszeniom sprzeciwu

   

Specjalne obowiązki platform handlowych, np. w zakresie sprawdzania tożsamości osób trzecich („Know Your Business Customer” – KYBC), zgodność w fazie projektowania, kontrole wyrywkowe

   

Zakaz reklamy skierowanej do dzieci oraz do użytkowników o szczególnych cechach

   

Przejrzystość systemów rekomendacji

   

Zapewnienie użytkownikom przejrzystości reklam internetowych

   

Obowiązki w zakresie zarządzania ryzykiem i reagowanie w sytuacjach kryzysowych

     

Niezależny audyt zewnętrzny, wewnętrzna komórka ds. nadzoru zgodności z prawem oraz rozliczalność publiczna

     

Pozostawienie użytkownikom możliwości niekorzystania z rekomendacji generowanych w oparciu o profilowanie

     

Wymiana danych z władzami i naukowcami

     

Kodeksy postępowania

     

Współpraca w zakresie reagowania kryzysowego

     

 

Jakie skutki pociągają za sobą nowe obowiązki?

Akt o usługach cyfrowych znacznie usprawnia mechanizmy usuwania nielegalnych treści oraz skutecznej ochrony praw podstawowych użytkowników w internecie, w tym swobody wypowiedzi. Zwiększa też poziom kontroli publicznej nad działalnością platform internetowych, zwłaszcza tych, z których korzysta ponad 10 proc. ludności UE.

Konkretne propozycje:

  • środki służące zwalczaniu nielegalnych towarów, usług lub treści w internecie, takie jak mechanizm sygnalizowania takich treści przez użytkowników, a w przypadku platform – mechanizm współpracy z „zaufanymi podmiotami sygnalizującymi”;
  • nowe obowiązki dotyczące identyfikowalności użytkowników biznesowych na internetowych platformach handlowych, aby pomóc w identyfikowaniu sprzedawców nielegalnych towarów, lub podejmowanie przez internetowe platformy handlowe rozsądnych wysiłków w celu wyrywkowego kontrolowania, czy produkty lub usługi zostały zidentyfikowane jako nielegalne w jakichkolwiek bazach danych;
  • skuteczne zabezpieczenia dla użytkowników, w tym możliwość zakwestionowania decyzji platform w zakresie moderowania treści;
  • zakaz stosowania na platformach internetowych niektórych rodzajów reklam skierowanych do konkretnych grup użytkowników (w tym reklam skierowanych do dzieci oraz reklam skierowanych do użytkowników w oparciu o specjalne kategorie ich danych osobowych, takich jak pochodzenie etniczne, poglądy polityczne lub orientacja seksualna);
  • szeroko zakrojone środki na rzecz przejrzystości funkcjonowania platform internetowych, w tym w sprawie algorytmów stosowanych w podpowiedziach;
  • obowiązki bardzo dużych platform i wyszukiwarek internetowych w zakresie zapobiegania niewłaściwemu wykorzystywaniu ich systemów poprzez podejmowanie działań opartych na ocenie ryzyka oraz poprzez przeprowadzanie niezależnych kontroli zarządzania ryzykiem związanym z tymi systemami;
  • udostępnianie naukowcom najważniejszych danych pochodzących z największych platform i przeglądarek, aby mogli oni badać, jak ewoluują zagrożenia w sieci;
  • struktura nadzorcza odpowiadająca złożoności przestrzeni internetowej: kraje UE będą odgrywać główną rolę, przy wsparciu nowej Europejskiej Rady ds. Usług Cyfrowych, w przypadku bardzo dużych platform – nadzór i egzekwowanie przepisów przez Komisję.

Co oznaczają nowe przepisy z punktu widzenia użytkownika?

Bezpieczniejsze środowisko internetowe

Platformy internetowe można obecnie wykorzystać w złych celach – do rozpowszechniania nielegalnych treści, takich jak nawoływanie do nienawiści, treści terrorystyczne lub materiały przedstawiające seksualne wykorzystywanie dzieci, a także do sprzedaży towarów niebezpiecznych i podrobionych lub oferowania nielegalnych usług, narażając obywateli na szkody.

61 proc. ankietowanych obywateli UE twierdzi, że natknęli się w internecie na nielegalne treści, a 65 proc. uważa, że korzystanie z internetu nie jest bezpieczne (badanie Eurobarometr z 2018 r.).

Co zmienia nowy akt o usługach cyfrowych:

  • łatwe i jasne sposoby zgłaszania nielegalnych treści, towarów lub usług na platformach internetowych;
  • obowiązki platform w zakresie należytej staranności i surowsze przepisy dla bardzo dużych platform, gdzie odnotowywane są najpoważniejsze szkody;
  • organy publiczne lepiej przygotowane do ochrony obywateli przez nadzór nad platformami i wspólne egzekwowanie przepisów w całej Unii.

Lepsza ochrona konsumentów

Prawa podstawowe obywateli europejskich nie są obecnie odpowiednio chronione w internecie. Platformy mogą na przykład podjąć decyzję o usunięciu treści użytkowników bez informowania ich i bez zapewnienia im możliwości odwołania się od takiej decyzji. Ma to poważne konsekwencje, jeżeli chodzi o wolność wypowiedzi użytkowników.

92 proc. respondentów uważa, że przejrzystość ze strony usługodawców internetowych jest ważnym czynnikiem ochrony wolności wypowiedzi użytkowników (na podstawie: otwarte konsultacje publiczne na temat aktu o usługach cyfrowych).

Co zmienia nowy akt o usługach cyfrowych:

  • użytkownicy są informowani o usunięciu treści przez platformy i mogą to zakwestionować;
  • użytkownicy będą mieli dostęp do mechanizmów rozstrzygania sporów we własnym kraju;
  • przejrzyste warunki dla platform;
  • większe bezpieczeństwo i więcej informacji, jeśli chodzi o faktycznych sprzedawców produktów kupowanych przez użytkowników;
  • surowsze obowiązki dla bardzo dużych platform na poziomie ogólnej organizacji serwisu, jeśli chodzi o ocenę i ograniczanie ryzyka dla praw użytkowników – ograniczenie praw oraz szybkie rozpowszechnianie się bezprawnych i szkodliwych treści ma największy wpływ na użytkowników właśnie tych platform;
  • szybkie mechanizmy reagowania kryzysowego wraz z dodatkowymi środkami zarządzania ryzykiem w przypadku kryzysów w dziedzinie zdrowia publicznego i bezpieczeństwa;
  • nowe środki ochrony małoletnich;
  • zakaz targetowania reklam na małoletnich na platformach internetowych oraz zakaz reklam wykorzystujących wrażliwe dane osobowe;
  • dostęp do danych z platform dla naukowców na potrzeby zbadania zagrożeń dla społeczeństwa i dla praw podstawowych.

Silna pozycja obywateli i użytkowników

Platformy optymalizują obecnie sposób prezentacji informacji, aby przyciągać uwagę i generować zyski. Użytkownicy są jednak często nieświadomi tego, jak system dobiera treści i w jaki sposób są profilowani. Manipulowanie rekomendacjami i nadużywanie systemów reklamowych może prowadzić do niebezpiecznej dezinformacji i rozpowszechniania nielegalnych treści.

70 proc. respondentów uważa, że dezinformacja upowszechnia się przez manipulowanie algorytmami na platformach internetowych (źródło: otwarte konsultacje publiczne na temat aktu o usługach cyfrowych).

Co zmienia nowy akt o usługach cyfrowych:

  • bardzo duże platformy internetowe i bardzo duże wyszukiwarki będą musiały opracować swoje systemy przeciwdziałania ryzyku dezinformacji;
  • niezależny audyt ich systemu zarządzania ryzykiem, w tym systemów algorytmicznych;
  • przejrzystość zasad moderowania treści;
  • zrozumiałe informacje na temat reklam i ukierunkowanych reklam: kto zamawia reklamę oraz w jaki sposób i dlaczego jest ona ukierunkowana na danego użytkownika; zakaz stosowania niektórych ukierunkowanych reklam;
  • przejrzyste informacje na temat tego, dlaczego dane treści są polecane użytkownikom;
  • prawo użytkowników do rezygnacji z rekomendacji treści w oparciu o profilowanie;
  • lepszy dostęp do danych dla organów publicznych i naukowców w celu lepszego zrozumienia zjawiska wiralności w internecie z myślą o ograniczeniu związanych z tym zagrożeń społecznych;
  • przestrzeganie przez platformy kodeksów postępowania jako środek ograniczania ryzyka.

Wysokiej jakości usługi cyfrowe po niższej cenie

Systemowa rola kilku platform internetowych ma wpływ na życie miliardów użytkowników i milionów przedsiębiorstw w Europie. Niektóre firmy mają duży wpływ na rynki cyfrowe, kontrolują dostęp do nich i mają na nich ugruntowaną pozycję. Mogą one narzucać użytkownikom biznesowym i konsumentom niesprawiedliwe, twarde warunki.

60 proc. respondentów twierdzi, że konsumenci nie mają wystarczających możliwości wyboru ani alternatywnych rozwiązań, jeśli chodzi o korzystanie z platform internetowych (źródło: otwarte konsultacje publiczne na temat nowego narzędzia konkurencji).

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • zakaz nieuczciwych praktyk, otwarcie dla użytkowników biznesowych możliwości oferowania konsumentom większego wyboru innowacyjnych usług;
  • lepsza interoperacyjność z usługami stanowiącymi alternatywę dla usług świadczonych przez strażników dostępu;
  • ułatwienie możliwości zmiany platformy przez konsumentów, którzy chcą dokonać takiego wyboru;
  • lepsze usługi i niższe ceny dla konsumentów.

Co oznaczają nowe przepisy z punktu widzenia przedsiębiorcy?

Rozwój innowacyjnych platform internetowych w UE

W UE działa ponad 10 tys. platform internetowych. 90 proc.spośród nich to małe i średnie przedsiębiorstwa.

Sektor usług cyfrowych w UE ma obecnie do czynienia z 27 różnymi zbiorami przepisów krajowych. Jedynie największe przedsiębiorstwa są w stanie poradzić sobie ze związanymi z tym kosztami przestrzegania przepisów.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • W całej Unii będą obowiązywały te same przepisy, na bazie których duży wewnętrzny rynek usług cyfrowych będzie się rozwijał i prosperował. Transgraniczny handel cyfrowy na jednolitym rynku ma zgodnie z przewidywaniami wzrosnąć nawet o 2 proc.
  • Małe firmy będą miały pewność prawa, która pozwoli im rozwijać usługi i chronić użytkowników przed nielegalnymi działaniami, a także uzyskają wsparcie w postaci norm, kodeksów postępowania i wytycznych.
  • Małe przedsiębiorstwa i mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z najbardziej kosztownych obowiązków, ale mają swobodę stosowania sprawdzonych rozwiązań, co pozwoli im uzyskać przewagę konkurencyjną.
  • Wsparcie na rzecz rozwoju: zwolnienia dla małych przedsiębiorstw są przedłużone do 12 miesięcy od momentu przekroczenia – z racji rozwoju – progów pod względem obrotów i liczby pracowników, po których przekroczeniu nie są już uznawane za małe przedsiębiorstwa.

Dobrze prosperujące legalne firmy

61 proc. respondentów badania Eurobarometru stwierdziło, że w internecie natknęło się na nielegalne treści, a 66,5 proc. zadeklarowało, że nie uważa, że internet jest bezpieczny dla użytkowników.

Skuteczne zwalczanie nielegalnych działań i produktów w sieci zapewni możliwość rozwoju legalnym firmom.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Unieważni przepisy zniechęcające firmy do podejmowania dobrowolnych działań służących ochronie swoich użytkowników przed nielegalnymi treściami, towarami lub usługami.
  • Przedsiębiorstwa będą korzystać z nowych, prostych i skutecznych mechanizmów służących do sygnalizowania nielegalnych treści i towarów, które naruszają ich prawa, w tym prawa własności intelektualnej, lub które stanowią nieuczciwą konkurencję.
  • Przedsiębiorstwa mogą również występować w roli „zaufanych podmiotów sygnalizujących” treści lub towary niezgodne z prawem, poprzez specjalne, priorytetowe procedury i w ścisłej współpracy z platformami.
  • Rozszerzono spoczywające na platformach handlowych obowiązki w zakresie stosowania środków odstraszających, co obejmuje przestrzeganie zasady „znaj swojego klienta biznesowego”, podejmowanie rozsądnych wysiłków w celu przeprowadzenia wyrywkowych kontroli produktów sprzedawanych za ich pośrednictwem czy też zastosowanie nowych technologii służących zapewnieniu identyfikowalności produktów.

Silniejsza pozycja MŚP i start-upów

40 proc.firm, które sprzedają produkty przez internet, korzysta z pośrednictwa internetowych platform handlowych, według Eurostatu (2019 r.).

MŚP i przedsiębiorstwa typu start-up są zależne od narzucanych przez duże platformy warunków dotyczących sposobu plasowania i reklamowania ich treści oraz sposobu moderowania ich kanałów komunikacji za pośrednictwem platform. Firmy nie mają dostępu do danych dotyczących ich konsumentów i ich aktywności na platformie pełniącej rolę tzw. strażnika dostępu (kontrolującej dostęp do kluczowych usług i informacji, ang. gatekeeper), a tymczasem takie dane umożliwiłyby im dostosowanie swojej strategii rynkowej. Jest to źródłem problemów dla przedsiębiorstw konkurujących bezpośrednio z pełniącą taką rolę platformą, która może wykorzystywać tego rodzaju dane we własnym interesie.

Co zmieniają nowe przepisy:

  • Akt o usługach cyfrowych doprowadzi do tego, że wewnętrzne procedury platform internetowych staną się bardziej przejrzyste, oraz umożliwi firmom podejmowanie decyzji biznesowych w oparciu o odpowiednie informacje.
  • Akt o rynkach cyfrowych zapewni przedsiębiorstwom dostęp do niektórych danych przechowywanych przez platformy pełniące rolę strażników dostępu. Firmy będą również mogły wybrać spośród różnych platform tę, na której będą oferować swoje produkty lub usługi. Będą również mieć większe możliwości zmiany usługi na inną i łączenia usług w zależności od swoich potrzeb.

Sprawiedliwy rynek wewnętrzny funkcjonujący z zachowaniem równowagi

Tego rodzaju strażnicy dostępu występują czasami w podwójnej roli i faworyzują swoje własne usługi, co prowadzi do wykluczenia użytkowników biznesowych, którzy są od nich zależni pod względem dostępu do konsumentów. Skutkuje to ograniczeniem wyboru dla przedsiębiorstw, a także potencjalnie obniżeniem jakości usług i wzrostem ceny, jaką płacą konsumenci.

Zgodnie z wynikami otwartych konsultacji publicznych w sprawie nowego narzędzia w obszarze konkurencji 88 proc. firm i użytkowników biznesowych doświadczyło nieuczciwych warunków handlowych na dużych platformach.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Stworzy nowe możliwości dla firm, dzięki czemu będą one mogły wprowadzać innowacje i konkurować na równych warunkach z usługami własnymi platform pełniących rolę strażników dostępu.
  • Konsumenci będą mogli porównać ze sobą najlepsze dostępne opcje, a nie tylko te, które podsuwają im takie platformy.

Większa pewność prawa dla przedsiębiorstw

Platformy będące strażnikami dostępu mają pozycję, która umożliwia im działanie w charakterze prywatnych prawodawców, którzy mogą jednostronnie narzucać warunki użytkownikom biznesowym.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Użytkownicy biznesowi będą wiedzieć, czego można oczekiwać w kontaktach z tego rodzaju platformami.
  • Platformy te będą znać obowiązki, które będą miały do nich zastosowanie i które będą jasno sformułowane.
  • Jednoznaczne przepisy proceduralne zapewnią szybkie podejmowanie decyzji, co przełoży się na natychmiastowe korzyści zarówno dla użytkowników biznesowych, jak i konsumentów.

Rynki sporne

Poziom koncentracji siły gospodarczej na rynkach cyfrowych jest bezprecedensowy: 7 spośród dziesięciu największych firm świata to gracze na rynku cyfrowym.

Duże platformy internetowe pośredniczące między przedsiębiorstwami a konsumentami rozwijają się w zawrotnym tempie. Mają kilkaset milionów użytkowników (zarówno przedsiębiorstw, jak i osób prywatnych / konsumentów). Nowym podmiotom rynkowym, które chciałyby wejść na rynki cyfrowe, gdzie obecna jest platforma będąca strażnikiem dostępu, lub rozwijać na takich rynkach swoją działalność może być niezwykle trudno pokonać niektóre nieodłączne bariery utrudniające wejście na rynek lub rozwój, jeśli nie będą mieć dostępu do wystarczająco dużej bazy użytkowników.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Umożliwi przedsiębiorstwom dostęp do większej ilości informacji na temat tego, jak ich produkty lub usługi radzą sobie na platformach osób trzecich.
  • Zakończy nieuczciwe plasowanie własnych usług i produktów oferowanych przez platformy pełniące rolę strażników dostępu względem usług i produktów oferowanych przez inne przedsiębiorstwa na tej samej platformie.
  • Przedsiębiorstwa będą mogły łatwiej przyciągnąć konsumentów, którzy nie będą już zmuszeni do korzystania z takich platform.
  • Nowe przepisy ułatwią mniejszym przedsiębiorstwom i nowym podmiotom rozwój i rozszerzanie działalności oraz konkurowanie z tego rodzaju platformami.
  • Można oczekiwać, że zwiększona konkurencja doprowadzi do wzrostu potencjału innowacyjnego mniejszych przedsiębiorstw, a także poprawy jakości usług, co z kolei będzie miało pozytywny wpływ na sytuację konsumentów.
Oczekuje się, że akt o rynkach cyfrowych będzie skutkować nadwyżką konsumenta w wysokości około 13 mld euro. Większe możliwości dla różnych podmiotów rynkowych skłonią ich do zwiększenia inwestycji. Można się spodziewać, że będzie to miało wpływ nawzrost gospodarczy w wysokości od 12 do 23 mld euro.

Więcej miejsc pracy

Platformy będące strażnikami dostępu do informacji i usług strzegą wejścia na europejski rynek wewnętrzny. Platformy te mają znaczący wpływ na rynek wewnętrzny, stanowią dla użytkowników biznesowych ważny kanał umożliwiający dotarcie do klientów oraz cieszą się – lub zgodnie z przewidywaniami będą cieszyć się – ugruntowaną i trwałą pozycją.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Będą się pojawiać i rozwijać start-upy i nowe firmy, które dzięki równym warunkom działania będą tworzyć nowe miejsca pracy.

Co oznaczają nowe przepisy dla platform internetowych?

Akt o usługach cyfrowych i akt o rynkach cyfrowych wyznaczają wysoki globalny standard w zakresie regulacji usług cyfrowych, jasno określający obowiązki w zależności od znaczenia platformy internetowej.

Jasne obowiązki platform w całej UE

Obecnie sposób, w jaki prowadzą działalność platformy internetowe pełniące rolę tzw. strażników dostępu (kontrolujące dostęp do informacji i usług, ang. gatekeepers), jest w dużej mierze nieuregulowany lub oparty na zbiorach przepisów, spośród których wiele wywodzi się sprzed ery gospodarki cyfrowej. Dotyczy to całej UE.

Problemów związanych z praktykami tego rodzaju platform nie rozwiązują obecnie skutecznie ani przepisy obowiązujące w państwach członkowskich, ani na szczeblu Unii Europejskiej.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • „Strażnicy dostępu” zostaną zidentyfikowani jako tacy na jasno określonych zasadach. Przedsiębiorstwa uznane za „strażników dostępu” na mocy aktu o rynkach cyfrowych będą musiały przestrzegać jasno określonego zbioru zakazów i obowiązków, co pozwoli uniknąć szeregu nieuczciwych praktyk.
  • Zbiór ten będzie obejmować na przykład zakaz dyskryminacji na korzyść własnych usług, obowiązek zapewnienia interoperacyjności z platformą oraz obowiązek udostępniania, zgodnie z zasadami ochrony prywatności, danych podawanych lub generowanych na platformie w ramach interakcji użytkowników biznesowych i ich klientów. Oprócz tego platformy pełniące rolę strażników dostępu będą nadal oferować nowe i innowacyjne usługi, tak jak to miało miejsce dotychczas, ale nie będą już mogły zapewniać sobie przewagi poprzez nieuczciwe praktyki.

Pewność prawa dla platform

Krajowe inicjatywy ustawodawcze w państwach członkowskich UE mogłyby obecnie częściowo rozwiązać dostrzeżone problemy, ale doprowadziłyby też do jeszcze większego rozdrobnienia przepisów w UE. Mogłoby to skutkować wzrostem kosztów przestrzegania przepisów, jakie spoczywają na platformach prowadzących działalność transgraniczną.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Platformy pełniące rolę strażników dostępu będą zaznajomione z obowiązkami, których muszą przestrzegać.
  • Inne platformy nie będą podlegać tym przepisom, ale będą mogły w kontaktach biznesowych ze strażnikami dostępu korzystać z bardziej sprawiedliwych praktyk.
  • Spadną koszty przestrzegania przepisów ponoszone przez strażników dostępu i korzystających z ich platform użytkowników biznesowych.
  • Wprowadza jeden zbiór przepisów mających zastosowanie w całej UE.
  • W nowych przepisach przewiduje się mechanizmy, które pozwolą Komisji i państwom członkowskim koordynować swoje działania i zapewniać właściwe wdrażanie tych ram prawnych w całej UE.

Dostosowane do podmiotów asymetryczne obowiązki

Obecnie użytkownicy miewają do czynienia z nielegalnymi towarami, treściami lub usługami, a wszystkie decyzje zależą głównie od woli platform. Największy wpływ wywierają te platformy, które stały się praktycznie publicznymi przestrzeniami komunikacji i handlu.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Wprowadza środki służące zwalczaniu nielegalnych towarów, usług i treści w internecie, takie jak mechanizm sygnalizowania takich treści przez użytkowników, a w przypadku platform – mechanizm współpracy z „zaufanymi podmiotami sygnalizującymi”.
  • Ustanawia nowe obowiązki dotyczące identyfikowalności użytkowników biznesowych na internetowych platformach handlowych, aby pomóc w wykrywaniu sprzedawców nielegalnych towarów.
  • Obejmuje skuteczne zabezpieczenia dla użytkowników, w tym możliwość zakwestionowania decyzji platform w zakresie moderowania treści.
  • Wprowadza szeroko zakrojone środki na rzecz przejrzystości funkcjonowania platform internetowych, w tym w zakresie algorytmów stosowanych do rekomendowania produktów.
  • Nakłada obowiązki na bardzo duże platformy, z których korzysta ponad 10 proc. ludności UE, w zakresie zapobiegania nadużywaniu ich systemów poprzez podejmowanie działań opartych na ocenie ryzyka oraz poprzez przeprowadzanie niezależnych kontroli ich systemów zarządzania ryzykiem.
  • Zapewnia analitykom dostęp do danych przechowywanych przez główne platformy, aby umożliwić im analizę działalności platform.
  • Kodeksy postępowania i normy techniczne wesprą platformy i inne podmioty w przestrzeganiu nowych przepisów. Inne kodeksy pozwolą zintensyfikować działania podejmowane w celu zapewnienia dostępności platform dla osób z niepełnosprawnością lub wesprzeć dalsze środki dotyczące reklam.
  • Nowych unijnych przepisów będą musieli przestrzegać wszyscy pośrednicy internetowi oferujący swoje usługi na jednolitym rynku, bez względu na to, czy mają siedzibę w UE, czy poza jej terytorium.
  • Struktura nadzorcza będzie odpowiadać złożoności przestrzeni internetowej: główną rolę będą odgrywać kraje UE, przy wsparciu nowej Europejskiej Rady ds. Usług Cyfrowych; w przypadku bardzo dużych platform – nadzór i egzekwowanie przepisów przez Komisję.

Nowe obowiązki zostały wskazane wcześniej.

Doprecyzowana odpowiedzialność i skuteczny mechanizm kontroli przestrzegania przepisów

Zwolnienie pośredników internetowych od odpowiedzialności jest fundamentem regulacji dotyczących internetu, gdyż umożliwia sprawne zwalczanie nielegalnych treści, towarów lub usług, przy czym platformy nie są zachęcane do usuwania legalnych treści ani zobowiązane do monitorowania użytkowników. Obecnie niektóre przepisy doprowadziły do fragmentacji jednolitego rynku, a postępujące sumiennie platformy, które chcą podjąć działania, aby chronić swoich użytkowników przed nielegalnymi treściami, są narażone na niepewność.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Wzmacnia i doprecyzowuje warunki zwolnienia od odpowiedzialności: platformy i inni pośrednicy nie ponoszą odpowiedzialności za niezgodne z prawem zachowanie użytkowników, chyba że są świadomi nielegalnych działań i nie usuwają nielegalnych treści.
  • Dzięki bezpośrednio stosowanemu rozporządzeniu przepisy dotyczące zwolnienia od odpowiedzialności zostaną zharmonizowane i będą jednolicie obowiązywać w całej UE.
  • Na nowo zostanie wyjaśnione, jak należy stosować te warunki do odpowiedzialności z tytułu ochrony konsumentów.
  • Rozwiązany zostanie paradoks dobrowolnych środków podejmowanych przez małe platformy: platformy działające z należytą starannością nie ponoszą odpowiedzialności za nielegalne treści, które same wykryją.
  • Zwiększona zostanie pewność prawa pod względem interakcji z organami administracji: platformy będą musiały współpracować z organami, które wydają nakazy prawne spełniające minimalne kryteria wspólne.

Rozwój małych platform internetowych w UE

Według szacunków Komisji w UE istnieje ponad 10 tys. platform, spośród których ponad 90 proc. stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. Sektor usług cyfrowych w UE ma obecnie do czynienia z 27 różnymi zbiorami przepisów krajowych. Jedynie największe przedsiębiorstwa są w stanie poradzić sobie ze związanymi z tym kosztami przestrzegania przepisów.

Co zmienia nowy akt o rynkach cyfrowych:

  • Gwarantuje, że małe platformy internetowe nie będą postawione w nieproporcjonalnie gorszej pozycji, a jednocześnie nadal będą ponosiły odpowiedzialność.
  • Małe przedsiębiorstwa i mikroprzedsiębiorstwa są zwolnione z najpoważniejszych obciążeń finansowych, ale mają swobodę stosowania sprawdzonych rozwiązań, co pozwoli im uzyskać przewagę konkurencyjną.
  • Jednolity zbiór przepisów dla całej UE stworzy odpowiednie warunki do rozwoju transgranicznych usług cyfrowych. Może to doprowadzić do zwiększenia udziału transgranicznego handlu cyfrowego w jednolitym rynku nawet o 2 proc. 
  • Małe firmy będą miały pewność prawną, która pozwoli im rozwijać usługi i chronić użytkowników przed nielegalnymi działaniami, gdyż uzyskają wsparcie w postaci norm i wytycznych.

Jakie będą kolejne działania?

Po wejściu w życie aktu o usługach cyfrowych 16 listopada 2022 r. platformy internetowe będą miały trzy miesiące (17 lutego 2023 r.) na opublikowanie liczby aktywnych użytkowników końcowych na swoich stronach internetowych. Komisja zachęca również wszystkie platformy internetowe do zgłaszania jej opublikowanych liczb. Na podstawie podanej liczby użytkowników Komisja stwierdzi, czy dana platforma powinna zostać uznana za bardzo dużą platformę internetową lub bardzo dużą wyszukiwarkę. Od chwili, gdy Komisja podejmie decyzję o włączeniu danego podmiotu do tej kategorii, będzie on miał cztery miesiące na wypełnienie obowiązków wynikających z aktu o usługach cyfrowych, w tym na przeprowadzenie i przekazanie Komisji pierwszej rocznej oceny ryzyka. Państwa członkowskie UE będą musiały wyznaczyć swoich koordynatorów ds. usług cyfrowych do 17 lutego 2024 r., czyli ogólnej daty rozpoczęcia stosowania aktu o usługach cyfrowych, kiedy akt o usługach cyfrowych zacznie w pełni obowiązywać wszystkie podmioty objęte jego zakresem.

Ogólne informacje na temat aktu o usługach cyfrowych

Czym jest akt o usługach cyfrowych?

Akt o usługach cyfrowych reguluje obowiązki dostawców usług cyfrowych działających jako pośrednicy, którzy są łącznikami między konsumentem a towarami, usługami oraz treściami. Obejmuje on między innymi internetowe platformy handlowe.

Akt ten zapewni lepszą ochronę użytkowników oraz wzmocni przestrzeganie praw podstawowych w internecie, ustanowi precyzyjne ramy regulujące przejrzystość i odpowiedzialności platform internetowych oraz zapewni wspólne jednolite ramy w całej Unii.

23 kwietnia 2022 r. Parlament Europejski i Rada osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie nowych przepisów, a akt o usługach cyfrowych wszedł w życie 16 listopada 2022 r., po jego publikacji 27 października 2022 r. w Dzienniku Urzędowym UE.

Akt o usługach cyfrowych jest rozporządzeniem, które będzie bezpośrednio stosowane w całej UE. Oto niektóre z przewidzianych w nim obowiązków:

  • środki służące zwalczeniu nielegalnych treści w internecie, w tym nielegalnych towarów i usług. Akt o usługach cyfrowych wprowadza nowe mechanizmy umożliwiające użytkownikom sygnalizowanie nielegalnych treści w internecie oraz współpracę platform z wyspecjalizowanymi zaufanymi podmiotami sygnalizującymi, aby zidentyfikować i usuwać nielegalne treści;
  • nowe przepisy mające na celu identyfikowanie sprzedawcówna internetowych platformach handlowych, aby łatwiej budować zaufanie i ścigać oszustów; nowy obowiązek internetowych platform handlowych polegający na losowym sprawdzaniu w istniejących bazach danych, czy produkty lub usługi oferowane na stronach tych platform są zgodne z przepisami; stałe działania na rzecz poprawy identyfikowalności produktów za pomocą zaawansowanych rozwiązań technologicznych;
  • skuteczne zabezpieczenia dla użytkowników, w tym możliwości zaskarżenia podjętych przez platformy decyzji dotyczących moderowania treści w oparciu o nowe obowiązkowe informacje skierowane do użytkowników po usunięciu lub ograniczeniu ich treści;
  • szeroko zakrojone środki na rzecz przejrzystości funkcjonowania platform internetowych, w tym lepsze informowanie o warunkach korzystania z usług, a także przejrzystość algorytmów stosowanych na potrzeby rekomendacji użytkownikom treści lub produktów;
  • nowe obowiązki w zakresie ochrony małoletnich na każdej platformie w UE;
  • obowiązki dotyczące bardzo dużych platform internetowych i wyszukiwarek internetowych służące zapobieganiu nadużyciom systemów tych platform i wyszukiwarek poprzez podejmowanie działań opartych na ocenie ryzyka, w tym sprawowanie nadzoru, w drodze niezależnych audytów, nad środkami zarządzania ryzykiem w obrębie tych platform; platformy muszą ograniczać zagrożenia związane np. z dezinformacją lub manipulacją wyborczą,cyberprzemocą wobec kobiet lub wyrządzaniem szkody małoletnim w internecie; Środki te muszą być starannie wyważone w stosunku do ograniczeń wolności wypowiedzi i podlegać niezależnym audytom;
  • nowy mechanizm reagowania kryzysowego w przypadkach poważnego zagrożenia dla zdrowia publicznego i kryzysów bezpieczeństwa, takich jak pandemia lub wojna;
  • zakaz ukierunkowania reklam na platformach internetowychpoprzez profilowanie dzieci lub ukierunkowania opartego na konkretnych kategoriach danych osobowych, takich jak pochodzenie etniczne, poglądy polityczne lub orientacja seksualna. Większa przejrzystość wszystkich reklam umieszczanych na platformach internetowych oraz informacji handlowych influencerów;
  • zakaz stosowania na interfejsie platform internetowych tzw.„zwodniczego interfejsu”, korzystającego z elementów wprowadzających w błąd, aby za sprawą manipulacji nakłonić użytkowników do dokonania niezamierzonych wyborów;
  • nowe przepisy zapewniające badaczom dostęp do danychkluczowych platform w celu sprawdzenia, jak działają platformy i jak zmieniają się zagrożenia w internecie;
  • użytkownicy uzyskają nowe prawa, w tym prawo do składania skarg do platformy, prawo do pozasądowego rozstrzygania sporów, składania skarg do organu krajowego w ich języku ojczystym lub do dochodzenia odszkodowania za naruszenie przepisów. Organizacje przedstawicielskie będą również mogły bronić praw użytkowników w przypadku naruszeń prawa na dużą skalę;
  • jedyna w swoim rodzaju struktura nadzorcza. Komisja będzie głównym organem regulacyjnym w przypadku bardzo dużych platform internetowych (osiągających 45 mln użytkowników), natomiast inne platformy będą podlegały nadzorowi państw członkowskich, w których mają siedzibę. Komisja będzie miała uprawnienia egzekucyjne podobne do uprawnień przysługujących jej w ramach postępowań antymonopolowych. Utworzony zostanie ogólnounijny mechanizm współpracy między krajowymi organami regulacyjnymi a Komisją;
  • zasady odpowiedzialności pośredników zostały ponownie potwierdzone i zaktualizowane przez współprawodawcę, z uwzględnieniem ogólnounijnego zakazu nakładania ogólnych obowiązków nadzoru.

Czy akt o usługach cyfrowych określa, co jest nielegalne w internecie?

Nie. W nowych przepisach określono ogólnounijne normy dotyczące wykrywania, sygnalizowania i usuwania nielegalnych treści, a także nowe ramy oceny ryzyka w odniesieniu do bardzo dużych platform internetowych i wyszukiwarek internetowych dotyczące tego, w jaki sposób nielegalne treści rozpowszechniają się w ramach świadczonych przez te podmioty usług.

To, co stanowi nielegalne treści, jest zdefiniowane w innych przepisach zarówno na szczeblu UE, jak i na poziomie krajowym – np. na szczeblu UE zostały zdefiniowane pojęcia dotyczące treści o charakterze terrorystycznym lub materiału przedstawiającego niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych lub nielegalnego nawoływania do nienawiści. Jeżeli treści są nielegalne wyłącznie w danym państwie członkowskim, co do zasady powinny być usuwane wyłącznie na terytorium, na którym są nielegalne.

Czy akt o usługach cyfrowych zastąpi przepisy sektorowe?

Nie. Akt o usługach cyfrowych ustanawia przepisy horyzontalne dotyczące ogółu usług oraz wszelkich rodzajów nielegalnych treści i obejmuje towary lub usługi. Nie zastępuje on ani nie zmienia przepisów sektorowych, lecz uzupełnia przepisy sektorowe, takie jak dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnychdyrektywa w sprawie prawa autorskiego na jednolitym rynku cyfrowymdorobek prawny w dziedzinie ochrony konsumentów, czy wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie zapobiegania rozpowszechnianiu w internecie treści o charakterze terrorystycznym.

Jakie przepisy obowiązują obecnie i dlaczego należało je zaktualizować?

Dyrektywa o handlu elektronicznym, przyjęta w 2000 r., określa główne ramy prawne świadczenia usług cyfrowych w UE. Są to horyzontalne ramy prawne stanowiące podstawę regulacji dotyczących usług cyfrowych na rynku wewnętrznym.

Wiele się zmieniło w ciągu 20 lat i należy dokonać aktualizacji tych przepisów. Platformy internetowe są źródłem znacznych korzyści dla konsumentów i innowacji, ułatwiają handel transgraniczny w Unii i poza nią, a także tworzą nowe możliwości dla różnych europejskich przedsiębiorstw i handlowców. Działalności platform towarzyszą jednocześnie nadużycia polegające na rozpowszechnianiu nielegalnych treści w internecie lub sprzedaży nielegalnych towarów lub usług przez internet. Za pomocą niektórych bardzo dużych podmiotów powstały quasi-publiczne przestrzenie wymiany informacji i handlu w internecie. Stwarza ta szczególne zagrożenie dla praw użytkowników, przepływu informacji i debaty publicznej. Ponadto w dyrektywie o handlu elektronicznym nie określono żadnego mechanizmu współpracy między organami. Zasada kraju pochodzenia oznaczała, że nadzór został powierzony państwu prowadzenia działalności.

Akt o usługach cyfrowych opiera się na przepisach dyrektywy o handlu elektronicznym i odnosi się do konkretnych kwestii pojawiających się w związku z działalnością pośredników internetowych. Państwa członkowskie regulowały dotychczas wspomniane usługi odmiennie, co skutkowało powstaniem barier dla mniejszych przedsiębiorstw chcących rozwijać się i działać na większą skalę w całej UE oraz różnym poziomem ochrony oferowanym obywatelom europejskim.

Dzięki aktowi o usługach cyfrowych zniesione zostaną zbędne obciążenia prawne wynikające z rozbieżnego ustawodawstwa, co przyczyni się do stworzenia lepszych warunków dla innowacji, wzrostu i konkurencyjności oraz ułatwi mniejszym platformom, MŚP i przedsiębiorstwom typu start-up działalność na większą skalę. Jednocześnie akt ten będzie w równym stopniu chronić wszystkich użytkowników w UE, zarówno pod względem bezpieczeństwa w związku z nielegalnymi towarami, treściami lub usługami, jak i w odniesieniu do praw podstawowych tych użytkowników.

Jakie znaczenie ma objęcie pośredników regulacją na szczeblu globalnym?

Nowe przepisy stanowią ważny krok w obronie europejskich wartości w przestrzeni internetowej. Szanują one międzynarodowe normy dotyczące praw człowieka i pomagają lepiej chronić demokrację, równość i praworządność.

Akt o usługach cyfrowych ustanawia wysokie standardy skutecznej interwencji, sprawiedliwości proceduralnej i ochrony praw podstawowych w internecie. Zachowano w nim zrównoważone podejście do odpowiedzialności pośredników i ustanowiono skuteczne środki zwalczania nielegalnych treści i zagrożeń społecznych w internecie. Proponowany akt zmierza tym samym do ustanowienia punktu odniesienia dla podejścia regulacyjnego w przypadku pośredników internetowych również na poziomie globalnym. 

Czy omawiane przepisy będą miały zastosowanie do przedsiębiorstw spoza UE?

Mają one zastosowanie na rynku wewnętrznym UE, bez dyskryminacji, w tym do pośredników internetowych mających siedzibę poza Unią Europejską, którzy oferują swoje usługi na rynku wewnętrznym. Jeżeli pośrednicy ci nie mają siedziby w UE, będą musieli wyznaczyć pełnomocnika, co wiele przedsiębiorstw już czyni na podstawie spoczywających na nich obowiązków wynikających z innych instrumentów prawnych. Jednocześnie pośrednicy internetowi skorzystają również z jasności prawa co do zwolnień od odpowiedzialności oraz z jednolitego zbioru przepisów w przypadku świadczenia usług w UE.

Czy akt o usługach cyfrowych zawiera przepisy dotyczące opodatkowania działalności cyfrowej?

Nie, wniosek Komisji dotyczący tymczasowego podatku od usług cyfrowych pobieranego od przychodów wynikających ze świadczenia usług cyfrowych jest oddzielną inicjatywą w stosunku do aktu o usługach cyfrowych. Akt o usługach cyfrowych nie zawiera żadnych przepisów w dziedzinie opodatkowania.

Wpływ na użytkowników

Jaką korzyść odniosą obywatele z nowych przepisów?

Platformy internetowe odgrywają coraz ważniejszą rolę w codziennym życiu Europejczyków. Dzięki nowym przepisom obywatele będą mogli w sposób bardziej bezpieczny swobodnie wyrażać swoje poglądy, komunikować się i robić zakupy w internecie, gdyż będą w mniejszym stopniu narażeni na nielegalną działalność i towary niebezpieczne, a ochrona ich praw podstawowych będzie zagwarantowana. Korzyści to między innymi:

  • Lepsze usługi dla konsumentów: Internetowe platformy handlowe będą musiały identyfikować swoich użytkownikach biznesowych i wyjaśniać, kto sprzedaje produkt lub oferuje usługę; pomoże to wskazać nieuczciwych handlowców i ochronić klientów internetowych przed nielegalnymi produktami, takimi jak produkty podrobione i niebezpieczne. Internetowa platforma handlowa będzie zobowiązana do informowania konsumentów, którzy zakupili produkt lub usługę, gdy dowie się o niezgodności takich produktów lub usług z prawem, o a) niezgodności z prawem, b) tożsamości przedsiębiorcy oraz c) wszelkich odpowiednich środkach dochodzenia roszczeń. Internetowe platformy handlowe będą losowo sprawdzać dokumentację produktów sprzedawanych na ich platformie i powinny w coraz większym stopniu opierać się na udoskonalonych rozwiązaniach w zakresie identyfikowalności produktów, aby zagwarantować, że coraz mniej towarów niezgodnych z wymogami trafia do konsumentów europejskich.
  • Nowe prawa dla użytkowników: Jednocześnie obywatele będą mogli zgłaszać nielegalne treści, w tym produkty, z którymi się stykają, i zaskarżać decyzje platform internetowych w przypadku usunięcia przez nie treści: platformy są zobowiązane do powiadamiania obywateli o wszelkich podjętych decyzjach, o powodach ich podjęcia oraz do zapewnienia mechanizmu zaskarżenia decyzji.
  • Większa przejrzystość w zakresie reklamy: Obywatele otrzymają również więcej informacji na temat reklam widocznych na platformach internetowych – na przykład informację czy i dlaczego reklama jest skierowana konkretnie do nich. Platformy nie będą już przedstawiać małoletnim reklam behawioralnych ani użytkownikom reklam w oparciu o profilowanie oparte na szczególnych kategoriach danych osobowych, takich jak pochodzenie etniczne, poglądy polityczne lub orientacja seksualna.
  • Większa odpowiedzialność bardzo dużych platform: Wprowadzone zostaną szczegółowe przepisy dotyczące bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych, które docierają do ponad 45 mln użytkowników, biorąc pod uwagę ich systemowy wpływ na ułatwianie debaty publicznej, transakcji gospodarczych i rozpowszechnianie informacji, opinii i pomysłów. W przypadku, gdy takie platformy rekomendują treść, użytkownicy będą mogli zmienić stosowane kryteria i zdecydować się na nieotrzymywanie indywidualnych rekomendacji. Obywatele nie będą musieli wierzyć wspomnianym przedsiębiorstwom na słowo: będą mogli kontrolować ich działania za pośrednictwem sprawozdań niezależnych audytorów i zweryfikowanych analityków.
  • Wyraźniejsze konsekwencje: Użytkownicy będą mogli ubiegać się o odszkodowanie od dostawców usług pośrednich za wszelkie szkody lub straty poniesione w wyniku naruszenia przez takiego dostawcę aktu o usługach cyfrowych.

Jakie środki przewiduje się w tych przepisach w celu zwalczania nielegalnych treści?

Akt o usługach cyfrowych określi skuteczne środki odnoszące się do wszystkich podmiotów objętych ekosystemem cyfrowym w celu zwalczania nielegalnych treści, ale również nielegalnych towarów i usług.

  • Użytkownicy będą uprawnieni do zgłaszania nielegalnych treści w prosty i skuteczny sposób.
  • Utworzony zostanie uprzywilejowany kanał dla zaufanych podmiotów sygnalizujących – podmiotów, które wykazały się szczególną wiedzą fachową i kompetencjami – do zgłaszania nielegalnych treści, a platformy będą musiały reagować na takie zgłoszenia w trybie priorytetowym.
  • Jeżeli pozwalają na to przepisy krajowe, organy państw członkowskich będą mogły nakazać każdej platformie działającej w UE, niezależnie od miejsca jej siedziby, usunięcie nielegalnych treści. Bardzo duże platformy internetowe będą musiały wprowadzić środki ograniczające ryzyko na poziomie ogólnej organizacji ich usługi, aby chronić użytkowników przed nielegalnymi treściami, towarami i usługami.

W jaki sposób akt o usługach cyfrowych będzie chronić ludzi przed niebezpiecznymi lub podrobionymi towarami?

Akt o usługach cyfrowych określi skuteczne środki odnoszące się do wszystkich podmiotów objętych ekosystemem cyfrowym w celu zwalczania nielegalnych towarów.

  • Platformy wprowadzą obowiązkowe procedury usuwania nielegalnych towarów.
  • Internetowe platformy handlowe będą również zobowiązane do śledzenia swoich handlowców (zasada „znaj swojego klienta biznesowego”). Zapewni to konsumentom bezpieczne, przejrzyste i godne zaufania środowisko oraz zniechęci handlowców, którzy nadużywają platform, do sprzedaży towarów niebezpiecznych lub podrobionych.
  • Ponadto platformy internetowe będą musiały organizować swoje interfejsy internetowe w taki sposób, aby handlowcy mogli wywiązać się ze swoich obowiązków informacyjnych wobec konsumentów.
  • Dostępny będzie również nowy system zaufanych podmiotów sygnalizujących, np. na potrzeby właścicieli marek zwalczających podrabiane towary oraz w celu szybszego i łatwiejszego sygnalizowania i usuwania podrobionych towarów.
  • Organy publiczne będą dysponowały nowymi narzędziami w celu nakazania bezpośredniego usunięcia niebezpiecznych produktów.
  • Platformy handlowe będą również zobowiązane do podjęcia rozsądnych wysiłków w celu wyrywkowego sprawdzenia, czy produkty lub usługi zostały zidentyfikowane jako nielegalne w jakiejkolwiek oficjalnej bazie danych, oraz do podjęcia odpowiednich działań.
  • Bardzo duże platformy internetowe będą podlegały ocenie ryzyka objętej audytem, która będzie dotyczyć analizy ich podatności na dostępność nielegalnych towarów, a środki ograniczające ryzyko stosowane przez platformy na tym poziomie organizacyjnym będą również przedmiotem corocznych audytów.

W jaki sposób akt o usługach cyfrowych będzie chronić małoletnich?

Zgodnie z nowymi przepisami dostawcy platform internetowych, które są dostępne dla małoletnich, będą zobowiązani do wprowadzenia odpowiednich środków w celu zapewnienia wysokiego poziomu prywatności, bezpieczeństwa i ochrony małoletnich w ramach świadczonych przez siebie usług.

Ponadto nowe przepisy zabronią ukierunkowania reklam na małoletnich w oparciu o profilowanie z wykorzystaniem danych osobowych użytkowników usług, jeżeli można wykazać z wystarczającą pewnością, że odbiorca usługi jest małoletni.

W jaki sposób można skutecznie rozwiązać problem szkodliwych, ale nie nielegalnych treści?

Jako że treści szkodliwe nie są nielegalne, nie należy ich traktować w taki sam sposób jak treści nielegalnych. Nowe przepisy zobowiążą do stosowania jedynie środków służących usuwaniu nielegalnych treści lub zachęcaniu do ich usuwania, przy pełnym poszanowaniu wolności wypowiedzi.

Jednocześnie akt o usługach cyfrowych reguluje obowiązki bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych w odniesieniu do kwestii systemowych, takich jak dezinformacja, mistyfikacje i manipulacje podczas pandemii, szkody wobec słabszych grup i inne pojawiające się szkody społeczne. Platformy i wyszukiwarki uznane przez Komisję za bardzo duże platformy internetowe i bardzo duże wyszukiwarki internetowe, które docierają do 45 mln użytkowników, będą musiały przeprowadzać roczną ocenę ryzyka i wprowadzić odpowiednie środki zmniejszające ryzyko związane ze strukturą i korzystaniem z ich usług. Wszelkie takie środki będą musiały być starannie wyważone w stosunku do ograniczeń wolności wypowiedzi. Będą one również musiały zostać poddane niezależnemu audytowi.

Ponadto w proponowanym akcie określono ramy współregulacji, w oparciu o które usługodawcy mogą pracować na podstawie kodeksów postępowania w celu zaradzenia negatywnym skutkom gwałtownego rozprzestrzeniania się nielegalnych treści, a także działań manipulacyjnych i nadużyć, które są szczególnie szkodliwe dla narażonych na zagrożenia usługobiorców, takich jak dzieci i małoletni.

Akt o usługach cyfrowych będzie wspierać ramy współregulacyjne dotyczące szkód w internecie, w tym kodeksy postępowania, takie jak zmieniony kodeks postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji, oraz protokoły kryzysowe.

W jaki sposób zachowana zostanie sprawiedliwa równowaga w stosunku do praw podstawowych, takich jak wolność wypowiedzi?

Ochrona wolności wypowiedzi zajmuje w tekście aktu o usługach cyfrowych zasadnicze miejsce. Obejmuje ona ochronę przed ingerencją państwa w wolność wypowiedzi i informacji przysługującą ogółowi ludności. Przepisy horyzontalne dotyczące zwalczania nielegalnych treści są starannie wyważone i towarzyszą im solidne zabezpieczenia wolności wypowiedzi oraz skuteczne prawo dochodzenia roszczeń – aby uniknąć zarówno niewystarczającego usuwania, jak i nadmiernego usuwania treści ze względu na niezgodność z prawem.

Akt o usługach cyfrowych umożliwia użytkownikom zaskarżanie decyzji platform internetowych w sprawie usunięcia przez nie treści użytkowników, również w przypadkach, gdy decyzje te opierają się na stosowanych przez platformy warunkach korzystania z usług. Użytkownicy mogą złożyć skargę bezpośrednio do platformy, zwrócić się do pozasądowego organu rozstrzygania sporów lub ubiegać się o odszkodowanie przed sądem.

W akcie o usługach cyfrowych zaproponowano przepisy dotyczące przejrzystości praktyk moderacji treści. W przypadku bardzo dużych platform użytkownicy i konsumenci będą mogli lepiej zrozumieć, w jaki sposób platformy te wpływają na nasze społeczeństwa i w jaki sposób będą zobowiązane do ograniczania ryzyka, również w odniesieniu do wolności wypowiedzi. Platformy te będą rozliczane w drodze niezależnych sprawozdań z audytów oraz wyspecjalizowanej kontroli i kontroli publicznej.

Wszystkie obowiązki zawarte w akcie o usługach cyfrowych, w tym mechanizm reagowania kryzysowego, są starannie dobrane, aby promować poszanowanie praw podstawowych, takich jak wolność wypowiedzi.

W jaki sposób akt o usługach cyfrowych zwalcza dezinformację?

Celem proponowanych przepisów aktu o usługach cyfrowych dotyczących sposobu, w jaki platformy moderują treści, reklamy, procesy algorytmiczne i ograniczanie ryzyka, będzie zapewnienie większej odpowiedzialności platform – w szczególności tych bardzo dużych – za podejmowane przez nie działania i stwarzane przez nie ryzyko systemowe, w tym w odniesieniu do dezinformacji i manipulacji procesem wyborczym, oraz ponoszenie przez wspomniane platformy konsekwencji wyżej wspomnianych działań i stworzonego ryzyka.

Akt o usługach cyfrowych będzie wspierał ramy współregulacyjne oraz zaktualizowany kodeks postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji i nowe wytyczne Komisji zapowiedziane w europejskim planie działania na rzecz demokracji. 

W jaki sposób akt o usługach cyfrowych reguluje reklamę internetową?

Akt o usługach cyfrowych dotyczy wszelkich rodzajów reklamy, od marketingu cyfrowego po reklamy tematyczne i reklamy polityczne oraz uzupełnia obowiązujące przepisy, takie jak ogólne rozporządzenie o ochronie danych, które już ustanawia na przykład przepisy dotyczące zgody użytkowników lub ich prawa do sprzeciwu wobec ukierunkowanego marketingu cyfrowego.

Akt o usługach cyfrowych wprowadza dwa nowe ograniczenia dotyczące ukierunkowania reklam na platformach internetowych. Po pierwsze, zakazuje on opartego na profilowaniu ukierunkowania reklam na małoletnich. Po drugie, zakazuje on ukierunkowania reklam opartego na profilowaniu z wykorzystaniem szczególnych kategorii danych osobowych, takich jak dane dotyczące orientacji seksualnej lub przekonań religijnych.

Te nowe przepisy umożliwią użytkownikom zrozumienie wyświetlanych reklam i w konsekwencji podejmowanie świadomych decyzji. Użytkownicy będą musieli być wyraźnie poinformowani, czy i dlaczego dana reklama jest skierowana do nich i kto zapłacił za reklamę. Powinni oni również wyraźnie widzieć, kiedy treści są sponsorowane, a kiedy pochodzą z platformy, a także powinny widzieć, kiedy influencerzy promują przekazy handlowe. Obowiązki w zakresie powiadamiania i podejmowania działań mają również zastosowanie do potencjalnie nielegalnych reklam, tak jak ma to miejsce w przypadku wszelkich innych rodzajów treści. 

W przypadku bardzo dużych platform internetowych stawka związana z interesem społecznym jest wyższa, a przepisy obejmują dodatkowe środki mające na celu ograniczenie ryzyka i umożliwienie nadzoru. Platformy te będą musiały utrzymywać i zapewniać dostęp do repozytoriów reklam, umożliwiając analitykom, społeczeństwu obywatelskiemu i organom kontrolę sposobu wyświetlania reklam i ich ukierunkowania. Będą one również musiały ocenić, czy i w jaki sposób ich systemy reklamowe są manipulowane lub inaczej przyczyniają się do zagrożeń społecznych oraz podjąć działania w celu ograniczenia tego ryzyka.

Uzupełnieniem tych przepisów są środki przewidziane w akcie o rynkach cyfrowych, które to środki odnoszą się do obaw na tle gospodarczym związanych z modelami reklamowymi strażników dostępu.

W jaki sposób akt o usługach cyfrowych chroni dane osobowe?

Akt o usługach cyfrowych został zaprojektowany w pełnej zgodności z obowiązującymi przepisami o ochronie danych, w tym z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych (RODO) i dyrektywą o e-prywatności, i nie zmienia zasad i zabezpieczeń określonych w tych przepisach.

W jaki sposób akt o usługach cyfrowych reguluje zwodnicze interfejsy?

Zgodnie z nowymi przepisami zwodnicze interfejsy są zakazane. Dostawcom platform internetowych nie będzie wolno projektować, organizować ani obsługiwać interfejsów internetowych w sposób, który wprowadza w błąd, skutkuje manipulacją lub inaczej istotnie zakłóca lub ogranicza zdolność użytkowników usług tych dostawców do swobodnego i świadomego podejmowania decyzji.

Zakaz ten uzupełnia zakazy ustanowione już na mocy przepisów dotyczących ochrony konsumentów i ochrony danych, ale nie zastępuje tych zakazów. Na podstawie wspomnianych przepisów wiele zwodniczych interfejsów, które wprowadzają konsumentów w błąd, jest już zakazanych w UE.

Wpływ na firmy

Jakich usług cyfrowych dotyczy proponowany akt?

Akt o usługach cyfrowych stosuje się do szerokiego grona pośredników internetowych, do których zaliczają się zwłaszcza podmioty świadczące usługi internetowe, usługi w chmurze, usługi przesyłania wiadomości, usługi platformy handlowej lub sieci społecznościowych. Szczególne obowiązki w zakresie należytej staranności mają zastosowanie do usług hostingu, a w szczególności do platform internetowych, takich jak sieci społecznościowe, platformy udostępniania treści, sklepy z aplikacjami, internetowe platformy handlowe oraz internetowe platformy usług turystycznych i zakwaterowania. Najdalej idące przepisy zawarte w akcie o usługach cyfrowych koncentrują się na bardzo dużych platformach, które powodują znaczące skutki społeczne i ekonomiczne i docierają do co najmniej 45 mln użytkowników w UE (stanowiących 10 proc. ludności). również bardzo duże wyszukiwarki internetowe, które obsługują ponad 10 proc. spośród 450 mln konsumentów w UE, poniosą większą odpowiedzialność za ograniczanie nielegalnych treści w internecie;

Jaki wpływ będzie miał akt o usługach cyfrowych na firmy?

Akt o usługach cyfrowych uaktualnia i doprecyzowuje przepisy z 2000 r. Przepisy tego aktu stanowią punkt odniesienia w skali światowej, a na ich podstawie firmy internetowe będą korzystać z nowoczesnych, jasnych i przejrzystych ram zapewniających przestrzeganie praw i egzekwowanie obowiązków.

W przypadku pośredników internetowych, w szczególności w odniesieniu do usług hostingowych i platform internetowych, nowe przepisy wyeliminują koszty przestrzegania 27 różnych systemów istniejących na rynku wewnętrznym. Będzie to miało szczególne znaczenie dla innowacyjnych MŚP, przedsiębiorstw typu start-up i przedsiębiorstw scale-up, które będą w stanie rozwijać działalność na rynku wewnętrznym i konkurować z bardzo dużymi podmiotami. Małe przedsiębiorstwa i mikroprzedsiębiorstwa zostaną zwolnione ze stosowania niektórych przepisów, które mogą być dla nich bardziej uciążliwe, a Komisja będzie uważnie monitorować wpływ nowego rozporządzenia na MŚP.

Z nowego zbioru przepisów skorzystają również inne firmy. Będą one miały dostęp do prostych i skutecznych narzędzi zawiadamiana o bezprawnych działaniach, które szkodzą ich działalności handlowej, a także do wewnętrznych i zewnętrznych mechanizmów dochodzenia roszczeń, zapewniających im lepszą ochronę przed błędnym usunięciem, co ograniczy straty firm i przedsiębiorców działających zgodnie z prawem.

Ponadto usługodawcy, którzy dobrowolnie podejmują działania w celu dodatkowego ograniczenia rozpowszechniania nielegalnych treści, będą pewni, że działania te nie pociągną za sobą negatywnych konsekwencji w postaci braku ochrony przed odpowiedzialnością prawną.

Jaki będzie wpływ aktu o usługach cyfrowych na przedsiębiorstwa typu start-up i innowacje ogółem?

Akt ten ułatwi funkcjonowanie na całym rynku wewnętrznym, obniży koszty przestrzegania przepisów i stworzy równe warunki działania. Z powodu fragmentacji rynku wewnętrznego MŚP i przedsiębiorstwa typu start-up, które chcą się rozwijać, stoją na nieproporcjonalnie gorszej pozycji, ze względu na brak wystarczająco dużego rynku krajowego i koszty przestrzegania wielu różnych przepisów. Koszty rozdrobnienia znacznie łatwiej ponieść firmom, które już teraz są duże.

Wspólny, horyzontalny, zharmonizowany jednolity zbiór przepisów mający zastosowanie na całym jednolitym rynku cyfrowym zapewni MŚP, mniejszym platformom i przedsiębiorstwom typu start-up dostęp do klientów transgranicznych w krytycznej fazie rozwoju. Przepisom towarzyszą działania normalizacyjne i kodeksy postępowania, za sprawą których mniejsze przedsiębiorstwa powinny móc sprawniej wdrożyć przepisy.

W jaki sposób w proponowanym akcie o usługach cyfrowych dokonane zostanie rozróżnienie między małymi i dużymi podmiotami?

Proponowany akt nakłada na różne rodzaje pośredników – w zależności od charakteru świadczonych przez nich usług, a także ich wielkości i wywieranego przez nich wpływu – asymetryczne obowiązki zachowania należytej staranności, aby zagwarantować, że ich usługi nie prowadzą do nadużyć, a usługodawcy działają odpowiedzialnie. Niektóre istotne obowiązki ograniczają się jedynie do bardzo dużych platform internetowych, które odgrywają kluczową rolę w ułatwianiu debaty publicznej i transakcji gospodarczych. Bardzo małe platformy są zwolnione z większości obowiązków.

Dzięki zmianie rozkładu obowiązków w ekosystemie cyfrowym stosownie do wielkości podmiotów proponowany akt zapewnia proporcjonalność kosztów regulacyjnych związanych z nowymi przepisami.

Jaki będzie wpływ proponowanego aktu o usługach cyfrowych na platformy i bardzo duże platformy?

Wszystkie platformy, z wyjątkiem najmniejszych (zatrudniających mniej niż 50 osób i których roczny obrót lub roczna suma bilansowa nie przekracza 10 mln euro), będą zobowiązane do ustanowienia mechanizmów składania skarg i dochodzenia roszczeń oraz mechanizmów pozasądowego rozstrzygania sporów, współpracy z zaufanymi podmiotami sygnalizującymi, wprowadzania środków przeciwko zgłoszeniom stanowiącym nadużycie, rozpatrywania skarg, weryfikacji danych uwierzytelniających dostawców będących osobami trzecimi oraz zapewnienia użytkownikom przejrzystości reklam internetowych.

Ponadto bardzo duże platformy internetowe i bardzo duże wyszukiwarki internetowe, które docierają do co najmniej 45 mln użytkowników (tj. do 10 proc. ludności Europy), podlegają szczegółowym przepisom ze względu na szczególne zagrożenia, jakie stwarzają jeśli chodzi o upowszechnianie nielegalnych treści i szerzenie szkód społecznych.

Bardzo duże platformy internetowe będą musiały wypełniać obowiązki związane z zarządzaniem ryzykiem, zewnętrzną kontrolą ryzyka i publiczną odpowiedzialnością, zapewnić przejrzystość swoich systemów rekomendacji i oferować użytkownikom wybór w zakresie dostępu do informacji, a także dzielić się danymi z organami i analitykami. 

Jakie kary poniosą firmy, które nie będą przestrzegać nowych przepisów? 

W ramach nowego mechanizmu egzekwowania, obejmującego współpracę na szczeblu krajowym i unijnym, prowadzony będzie nadzór nad tym, w jaki sposób pośrednicy internetowi dostosowują swoje systemy do nowych wymogów. Każde państwo członkowskie będzie musiało wyznaczyć Koordynatora ds. Usług Cyfrowych – niezależny organ odpowiedzialny za nadzorowanie usług pośredników mających siedzibę w danym państwie członkowskim lub za koordynację z wyspecjalizowanymi organami sektorowymi. Komisja będzie w związku z tym nakładać kary, w tym grzywny finansowe. Każde państwo członkowskie jasno określi kary w swoim prawie krajowym zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu, zapewniając, by były one proporcjonalne do charakteru i wagi naruszenia, a jednocześnie odstraszające, aby zapewnić przestrzeganie przepisów.

Jeśli chodzi o bardzo duże platformy internetowe i bardzo duże wyszukiwarki internetowe, Komisji będą przysługiwały bezpośrednie uprawnienia nadzorcze i egzekucyjne, a instytucja ta może w najpoważniejszych przypadkach nałożyć grzywny w wysokości do 6 proc. całkowitego obrotu usługodawcy.

Mechanizm egzekwowania nie ogranicza się wyłącznie do grzywien: Koordynator ds. Usług Cyfrowych i Komisja będą mieli w stosownych przypadkach prawo wymagać podjęcia natychmiastowych działań w celu zaradzenia bardzo poważnym szkodom, a platformy mogą przedstawić propozycje, w jaki sposób te szkody naprawią.

W przypadku nieuczciwych platform, które odmawiają przestrzegania istotnych zobowiązań, a tym samym stwarzają zagrożenie dla życia i bezpieczeństwa ludzi, w ostateczności będzie można zwrócić się do sądu o tymczasowe zawieszenie świadczonej przez nie usługi, po zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych stron.

Wpływ na państwa członkowskie

W jaki sposób można wypełnić lukę między przepisami państw członkowskich?

Doświadczenie i próby z ostatnich kilku lat pokazują, że indywidualne działania krajowe mające na celu ograniczenie problemów związanych z rozpowszechnianiem nielegalnych treści w internecie, w szczególności w przypadku bardzo dużych platform internetowych, nie są w stanie skutecznie sprostać obecnym wyzwaniom i chronić wszystkich Europejczyków przed szkodami w internecie. Ponadto nieskoordynowane działania krajowe skutkują dodatkowymi przeszkodami dla mniejszych firm internetowych i przedsiębiorstw typu start-up, które muszą sprostać znacznym kosztom przestrzegania przepisów, aby działać zgodnie z różnymi przepisami obowiązującymi w poszczególnych państwach. Zaktualizowane i zharmonizowane przepisy zapewnią lepszą ochronę wszystkim Europejczykom – zarówno osobom fizycznym jak i firmom – oraz wzmocnią ich pozycję.

W akcie o usługach cyfrowych zaproponowano jeden zbiór przepisów dla całej UE. Wszyscy obywatele UE będą korzystać z takich samych praw, wspólny system egzekwowania przepisów zapewni im taką samą ochronę, a przepisy dotyczące platform internetowych będą takie same w całej Unii. Oznacza to ujednolicenie procedur powiadamiania o nielegalnych treściach, jednakowy dostęp do mechanizmów składania skarg i dochodzenia roszczeń na całym rynku wewnętrznym, jednakowe standardy przejrzystości systemów moderowania treści lub systemów reklamowych oraz jednakową nadzorowaną strategię ograniczania ryzyka w przypadku bardzo dużych platform internetowych. 

Jednocześnie, jako rozporządzenie, akt o usługach cyfrowych będzie miał bezpośrednie zastosowanie; nie tylko zastąpi przepisy krajowe o takim samym zakresie i przedmiocie, ale uniemożliwi również państwom członkowskim stosowanie ustawodawstwa wykraczającego poza unormowania zawarte w akcie o usługach cyfrowych, gdyż jest to instrument pełnej harmonizacji.

Które instytucje będą nadzorować przestrzeganie przepisów i kto je wybierze?

Nadzór nad przestrzeganiem przepisów zostanie podzielony między Komisję – odpowiedzialną przede wszystkim za platformy i wyszukiwarki internetowe liczące ponad 45 mln użytkowników w UE – oraz państwa członkowskie odpowiedzialne za wszelkie mniejsze platformy stosownie do miejsca ich siedziby.

Komisja będzie miała takie same uprawnienia nadzorcze, jakie posiada na mocy obowiązujących przepisów antymonopolowych, w tym uprawnienia dochodzeniowe i możliwość nakładania grzywien w wysokości do 6 proc. całkowitych dochodów.

Państwa członkowskie będą zobowiązane do wyznaczenia do 17 lutego 2024 r. właściwych organów – koordynatorów ds. usług cyfrowych – aby nadzorowały przestrzeganie tych nowych przepisów przez usługodawców mających siedzibę na terytorium danego państwa oraz uczestniczyły w unijnym mechanizmie współpracy przewidzianym w proponowanym akcie o usługach cyfrowych. Koordynator ds. usług cyfrowych będzie niezależnym organem który, zgodnie z rygorystycznymi wymogami, ma wykonywać powierzone mu zadania w sposób bezstronny i przejrzysty. Nowy Koordynator ds. Usług Cyfrowych w każdym państwie członkowskim będzie ważnym ośrodkiem regulacyjnym gwarantującym spójność i kompetencje cyfrowe.

Koordynatorzy ds. usług cyfrowych będą współpracować w ramach niezależnej grupy doradczej, zwanej Europejską Radą ds. Usług Cyfrowych, która może służyć analizami, sprawozdaniami i zaleceniami, a także koordynować stosowanie przez koordynatorów ds. usług cyfrowych nowego narzędzia, jakim są wspólne dochodzenia.

Jaką rolę będzie odgrywać Komisja w nadzorowaniu platform?

Egzekwowanie przepisów aktu o usługach cyfrowych w odniesieniu do dostawców usług pośrednich mających siedzibę na terytorium krajowym jest przede wszystkim zadaniem właściwych organów krajowych, w szczególności koordynatorów ds. usług cyfrowych.

Jeżeli chodzi jednak o nadzór nad bardzo dużymi platformami internetowymi i wyszukiwarkami internetowymi, Komisja będzie jedynym organem nadzorczym i egzekwującym w zakresie szczególnych obowiązków wynikających z aktu o usługach cyfrowych, które mają zastosowanie wyłącznie do tych dostawców. Ponadto Komisja, wraz z koordynatorami ds. usług cyfrowych, będzie również odpowiedzialna za nadzór i egzekwowanie w zakresie przepisów dotyczących wszelkich innych kwestii systemowych dotyczących bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych.

Ważną częścią ram nadzorczych i wykonawczych na mocy aktu o usługach cyfrowych będzie również Rada ds. Kontroli Regulacyjnej, której członkami będą niezależni koordynatorzy ds. usług cyfrowych.

W jaki sposób Komisja będzie finansować koszty związane z nowymi kompetencjami w zakresie nadzoru i egzekwowania prawa?

Aby zapewnić skuteczne przestrzeganie aktu o usługach cyfrowych, ważne jest, aby Komisja dysponowała niezbędnymi zasobami w postaci personelu, wiedzy fachowej i środków finansowych do wykonywania swoich zadań na mocy omawianego rozporządzenia. W tym celu Komisja będzie pobierać od takich dostawców opłaty nadzorcze, których wysokość będzie ustalana corocznie. Całkowita kwota pobieranych rocznych opłat nadzorczych zostanie ustalona na podstawie ogólnej kwoty kosztów poniesionych przez Komisję w związku z wykonywaniem jej zadań nadzorczych na mocy niniejszego rozporządzenia, zgodnie z rozsądnymi wcześniejszymi szacunkami.

Roczna opłata nadzorcza pobierana od dostawców bardzo dużych platform internetowych i wyszukiwarek internetowych powinna być proporcjonalna do wielkości świadczonej usługi odzwierciedlonej liczbą jej odbiorców w Unii. W tym celu indywidualna roczna opłata nadzorcza nie powinna przekraczać ogólnego pułapu dla każdego dostawcy bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych, z uwzględnieniem zdolności ekonomicznej dostawcy wyznaczonej usługi lub usług. Pułap ten ustala się na poziomie 0,05 proc. rocznego światowego dochodu netto danego dostawcy.

Kiedy akt o usługach cyfrowych zaczyna obowiązywać?

Przepisy zacznynają obowiązywać w dwóch etapach:

Akt o usługach cyfrowych będzie bezpośrednio stosowany w całej UE od 17 lutego 2024 r., piętnaście miesięcy po wejściu w życie.  Do tego czasu państwa członkowskie muszą upoważnić swoje organy krajowe do egzekwowania nowych przepisów dotyczących mniejszych platform oraz przepisów dotyczących kwestii niesystemowych dotyczących bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych.

W przypadku bardzo dużych platform internetowych i bardzo dużych wyszukiwarek internetowych, które są bezpośrednio nadzorowane przez Komisję w odniesieniu do obowiązków systemowych, nowe przepisy zaczną obowiązywać wcześniej. Przede wszystkim platformy internetowe, z wyjątkiem platform będących mikroprzedsiębiorstwami i małymi przedsiębiorstwami, będą miały obowiązek publikacji, od 17 lutego 2023 r., danych dotyczących liczby aktywnych użytkowników w skali miesiąca. Zachęca się również wspomniane platformy do przekazywania tych liczb Komisji, która oceni, czy osiągnięto próg 45 mln użytkowników i w związku z tym należy uznać te platformy za bardzo duże platformy internetowe lub bardzo duże wyszukiwarki internetowe. Po uznaniu przez Komisję platformy lub wyszukiwarki za bardzo dużą platformę internetową lub bardzo dużą wyszukiwarkę internetową dostawcy tych platform lub wyszukiwarek mają cztery miesiące na zastosowanie się do aktu o usługach cyfrowych, w tym na przeprowadzenie i przedstawienie Komisji pierwszej oceny ryzyka na podstawie aktu o usługach cyfrowych.

Europejskie Centrum ds. Przejrzystości Algorytmicznej

Jaką wiedzę techniczną ma Komisja, aby nadzorować największych pośredników internetowych?

Komisja przygotowuje się do przejęcia odpowiedzialności za nadzór nad bardzo dużymi platformami internetowymi i wyszukiwarkami na mocy aktu o usługach cyfrowych. Przygotowania te obejmują działania na rzecz zwiększenia personelu i wiedzy fachowej m.in. w dziedzinie nauki o danych i algorytmów.

Rola nadzorcza Komisji zostanie wzmocniona przez Europejskie Centrum ds. Przejrzystości Algorytmicznej, które mieści się we Wspólnym Centrum Badawczym Komisji (JRC). Centrum wniesie wkład, w postaci wiedzy technicznej, badań naukowych i prognozowania, w wyłączne sprawowanie przez Komisję roli w zakresie nadzoru nad wykonywaniem przewidzianych w akcie o usługach cyfrowych obowiązków systemowych przez bardzo duże platformy internetowe i wyszukiwarki i egzekwowanie tych obowiązków. Komisja będzie miała do dyspozycji zespół wyspecjalizowanych ekspertów, którzy będą również pracować nad identyfikacją i pomiarem ryzyka systemowego.

Jaka będzie rola Europejskiego Centrum ds. Przejrzystości Algorytmicznej?

Centrum zapewni wewnętrzną pomoc techniczną w dziedzinie systemów algorytmicznych związanych z celem aktu o usługach cyfrowych, jakim jest zapewnienie bezpiecznego, przewidywalnego i budzącego zaufanie środowiska internetowego, korzystając z wiedzy fachowej z różnych dyscyplin w celu uwzględnienia perspektyw technicznych, etycznych, gospodarczych, prawnych i środowiskowych.

Centrum będzie centralnym punktem przeprowadzania badań koncentrujących się na przejrzystości algorytmów i zapewni, aby podejmowane przez algorytmy decyzje wspierające świadczenie usług cyfrowych były przejrzyste, możliwe do wyjaśnienia i zgodne z obowiązkami w zakresie zarządzania ryzykiem spoczywającymi na bardzo dużych platformach internetowych i wyszukiwarkach.

Kiedy Europejskie ds. Centrum Przejrzystości Algorytmicznej rozpocznie działalność?

Oczekuje się, że Centrum będzie w pełni operacyjny w pierwszym kwartale 2023 r. Chociaż większość personelu Centrum będzie zlokalizowana w siedzibie JRC w Sewilli w Hiszpanii, będzie również ściśle współpracować z kolegami z JRC z siedzibą w Isprze (Włochy) i Brukseli (Belgia).

Źródło: ec.europa.eu


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika