Reklama wyrobów tytoniowych
Niemcy wniosły skargę do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, żądając stwierdzenia nieważności dwóch artykułów dyrektywy dotyczącej reklamy i sponsorowania na rzecz wyrobów tytoniowych w innych środkach masowego przekazu niż telewizja - artykułów 3 i 4 dyrektywy 2003/33/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych (Dz.U. L 152, str. 16). Przepisy te zakazują bowiem reklamy wyrobów tytoniowych w prasie i innych wydawnictwach, za pośrednictwem usług społeczeństwa informacyjnego oraz w programach radiowych, a także sponsorowania audycji radiowych przez przedsiębiorstwa sektora tytoniowego. Wyłączone są jedynie wydawnictwa przeznaczone dla podmiotów zawodowo zajmujących się obrotem handlowym wyrobami tytoniowymi oraz wydawnictwa pochodzące z państw trzecich, nieprzeznaczone co do zasady na rynek wspólnotowy.
Zdaniem Niemiec, zakazy te nie mogły zostać wprowadzone na podstawie art. 95 Traktatu WE. Upoważnia on Wspólnotę do podejmowania działań służących zbliżaniu przepisów krajowych dotyczących ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego. Niemcy twierdziły zaś, iż przesłanki uzasadniające zastosowanie tego artykułu nie zostały spełnione, gdyż żaden z zakazów nie służy jego zdaniem usunięciu przeszkód w swobodnym przepływie towarów ani eliminacji istotnych zakłóceń konkurencji.
Trybunał (wielka izba) orzekł, co następuje:
- Skarga zostaje oddalona.
- Republika Federalna Niemiec zostaje obciążona kosztami postępowania.
- Królestwo Hiszpanii, Republika Francuska, Republika Finlandii oraz Komisja Wspólnot Europejskich pokrywają własne koszty.
Z tego orzeczenia wynika, że zakaz reklamy i sponsorowania spełnia wymogi jego wprowadzenia w związku z ustanowieniem i funkcjonowaniem rynku wewnętrznego.
Zasada proporcjonalności, jedna z zasad ogólnych prawa wspólnotowego, wymaga, by rozwiązania przyjęte w przepisach prawa wspólnotowego były właściwe z punktu widzenia celu, jakiemu mają służyć i nie wykraczały poza zakres niezbędny do jego osiągnięcia.
Trybunał stwierdził jednak, iż przesłanki uzasadniające wskazanie art. 95 TWE jako podstawy prawnej zostały w rzeczywistości spełnione. W momencie wydawania dyrektywy istniały bowiem rozbieżności w uregulowaniach krajowych w dziedzinie reklamy i sponsorowania na rzecz wyrobów tytoniowych uzasadniające podjęcie działań przez prawodawcę wspólnotowego. Rozbieżności te mogły stanowić przeszkodę w swobodzie przepływu towarów oraz świadczenia usług. Powodowały też istotne niebezpieczeństwo zakłócenia konkurencji.
ETSł uznał też, że zaskarżone przepisy dyrektywy mają rzeczywiście na celu poprawę warunków funkcjonowania rynku wewnętrznego.
Zaznaczył on, że wyrażenie „media drukowane” obejmuje jedynie wydawnictwa tego rodzaju, jak gazety i czasopisma. Wyklucza to biuletyny stowarzyszeń lokalnych, programy imprez kulturalnych, plakaty, książki telefoniczne oraz różnorodne ulotki i prospekty.
Ponieważ przesłanki zastosowania art. 95 TWE zostały spełnione, wyboru tego postanowienia jako podstawy prawnej nie można kwestionować z tego powodu, że na rozstrzygnięcia dokonane przez prawodawcę wspólnotowego przy wydawaniu dyrektywy mogły mieć wpływ względy ochrony zdrowia publicznego. Trybunał przypomniał przy tym, iż Traktat zobowiązuje Wspólnotę do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego. Wykluczenie wprost wszelkiej harmonizacji przepisów prawa państw członkowskich w tej dziedzinie nie stoi na przeszkodzie temu, aby przepis harmonizacyjny wydany na innej podstawie miał wpływ na ochronę zdrowia ludzkiego.
Trybunał nie uwzględnił też zarzutów Niemiec, jakoby kwestionowane zakazy były nieproporcjonalne do celu. Stwierdził przy tym, że prawodawca wspólnotowy nie mógł wyłączyć wydawnictw lokalnych i regionalnych z zakresu zastosowania zakazów, gdyż uczyniłoby to ich zakres zastosowania niepewnym i względnym.
W odniesieniu do zarzucanego naruszenia podstawowego prawa do wolności prasy i słowa Trybunał zauważył, że zakazy nie naruszają wolności słowa dziennikarzy i nie wykraczają poza przysługujący prawodawcy wspólnotowemu zakres swobodnego uznania. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zasada wolności słowa podlega wprawdzie ochronie na mocy art. 10 EKPCz i stanowi jedną z podstaw społeczeństwa demokratycznego, jednak z ust.
2 tego artykułu wynika, iż wolność ta może podlegać określonym ograniczeniom uzasadnionym względami interesu ogólnego, o ile są one wprowadzone w przepisach prawa, w celu osiągnięcia jednego lub kilku celów uzasadnionych z punktu widzenia tego postanowienia i są niezbędne w społeczeństwie demokratycznym, to jest uzasadnione wyższymi względami społecznymi oraz w szczególności proporcjonalne do zamierzonego uzasadnionego celu. W niniejszym przypadku, nawet gdyby przypuścić, że zakaz reklamy lub sponsorowania wprowadzony w art. 3 i 4 dyrektywy powoduje pośrednio ograniczenie wolności słowa, bez uszczerbku pozostaje, jak uznał ETS, wolność słowa dziennikarzy, w związku z czym ograniczenie nie dotyczy publikacji dziennikarskich.
Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 12 grudnia 2006 r. w sprawie C-380/03 - Republika Federalna Niemiec przeciwko Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej; http://curia.europa.eu
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?