21.12.2022
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Projekt Ministerstwa Sprawiedliwości przyjęty przez rząd
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra sprawiedliwości. Nowe przepisy skracają postępowania spadkowe i zwiększają bezpieczeństwo prawne spadkobierców.
Projekt dostosowuje prawo spadkowe do faktycznych relacji rodzinnych. Nie będzie już potrzeby długotrwałego poszukiwania dalekich krewnych osoby zmarłej, którzy często nawet nie zdawali sobie sprawy z jej śmierci. Efektem nowych przepisów będą więc znacznie szybsze postępowania spadkowe.
Nowe przepisy wprowadzają zmiany do prawa spadkowego. Chodzi o lepsze zabezpieczenie sytuacji prawnej spadkobierców, w szczególności osób małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych, poprzez ułatwienie im lub ich opiekunom złożenia oświadczenia dotyczącego przyjęcia czy odrzucenia spadku w przepisanym terminie. Wyłączeni od dziedziczenia zostaną dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia. Rozwiązanie to m.in. skróci czas trwania postępowań oraz ograniczy potrzebę poszukiwania przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy.
Najważniejsze rozwiązania
Nowe przepisy przewidują zmianę zasady dziedziczenia w tzw. trzeciej grupie spadkowej, w przypadku, gdy którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku. Udział spadkowy, który by mu przypadał, przypadał będzie jego dzieciom w częściach równych. Jeżeli dziecko którekolwiek dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, udział spadkowy przypadał będzie w częściach równych ich dzieciom, a jeśli brak jest dzieci i wnuków tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku – pozostałym dziadkom, w częściach równych.
Wyłączeni od dziedziczenia zostaną dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia. Dostosuje to prawo spadkowe do istniejących wzorców relacji rodzinnych w tej grupie spadkobierców. Skróci to także czas trwania postępowań i ograniczy potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy.
Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku zostanie zachowany, jeżeli przed jego upływem osoba uprawniona do spadku złoży w tej sprawie wniosek do sądu. Jeśli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku będzie wymagało zezwolenia sądu, bieg terminu na złożenie oświadczenia ulegnie zawieszeniu na czas trwania postępowania.
Za niegodne dziedziczenia będą mogły zostać uznane osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową. Dotyczy to także uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą.
Nowe przepisy przewidują, że w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, zezwolenia na odrzucenie lub proste przyjęcie spadku będzie udzielał sąd spadku – w miejsce dotychczasowego sądu opiekuńczego.
Zaproponowane rozwiązania mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych artykułów, które zaczną obowiązywać po 12 miesiącach od ogłoszenia.
Uporządkowanie i przyspieszenie procedur
Reforma obejmuje trzecią grupę spadkową - dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych, czyli potomków. Krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych. Projekt zakłada, że stryjeczne i cioteczne wnuki oraz dalsze pokolenia, często nieutrzymujące relacji ze spadkodawcą, zostaną wyłączone z dziedziczenia po nim.
Co więcej, jeśli któreś z dziadków spadkodawcy umrze przed spadkodawcą, udział spadku, który by mu przypadał, będzie równo podzielony między jego dzieci. Natomiast gdy taka sytuacja dotyczyć będzie dzieci dziadków spadkodawcy (jego stryjostwa lub wujostwa),udział spadkowy przypadał będzie w częściach równych ich dzieciom.
Ponadto osoby, które notorycznie uchylały się od uregulowania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, mogą zostać wyłączone z prawa do dziedziczenia. Dotyczyć to będzie również osób, które uchylały się od sprawowania nad nim pieczy.
Ułatwienia dla osób małoletnich i ubezwłasnowolnionych
Obecne przepisy zakładają, że spadkobiorca na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy. Termin ten zostanie zawieszony w sytuacji, w której złożenie wymaganego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego. Pomoże to osobom małoletnim oraz ubezwłasnowolnionym. Należny im spadek nie będzie im przepadał z powodu niedopilnowania formalności. Wymagane oświadczenie mogą złożyć w ich imieniu opiekunowie.
Potrzebujesz porady prawnej?
Jak szybko ustalić kto jest spadkobiercą?
Potrzeba zmian Rozwiązania przyjęte w nowelizacji ustawy prawo o notariacie, kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego mają osiągnąć dwa zasadnicze cele. Z jednej strony zamierzeniem ustawodawcy było odciążenie, i tak już nadmiernie obciążonych sądów, od spraw, (...)
Jak ustalić prawo do nieruchomości – opinia prawna
Stan faktyczny Ze względu na błąd w nazwisku mojego dziadka w zapisie hipotecznym dokonanym w 1926 r., musimy wystąpić o nabycie prawa własności naszej rodzinnej nieruchomości przez zasiedzenie. Po śmierci babci w 1967 r. tą nieruchomością władały moja mama i jej siostra. Obecnie (...)
Dziedziczenie długów? Jaka jest odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkodawcy?
Śmierć dłużnika nie musi oznaczać braku możliwości odzyskania naszego długu. Jest to podyktowane tym, że z chwilą śmierci niejako automatycznie przechodzą na określone osoby nie tylko prawa majątkowe zmarłego ale także jego obowiązki. Dlatego, co do zasady, śmierć naszego dłużnika (...)
Co to jest przyjęcie spadku wprost?
Zgodnie z przepisami dotyczącymi prawa spadkowego spadkobierca nabywa spadek" z mocy prawa z chwilą śmierci spadkodawcy. Nie jest to nabycie spadku uzależnione od złożenia jakiegoś wcześniejszego oświadczenia przez spadkobiercę. Jednakże z uwagi na poźniejsze następstwa prawne otwartego (...)
Szybkie i sprawniej działające sądy
Przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości zmiany procesu cywilnego weszły w życie 7 listopada br. Dzięki gruntownej reformie Kodeksu postępowania cywilnego znacznie uproszczone i przyspieszone zostały postępowania przed sądem. Nowe regulacje zapewnią Polakom szybkie i skuteczne dochodzenie (...)
Ignorantia iuris nocet (łac. nieznajomość prawa szkodzi) - ta rzymska paremia w najpełniejszy sposób wyraża zasadę obowiązującą w dotychczasowym prawie spadkowym, w szczególności w regulacji dotyczącej przyjęcia lub odrzucenia spadku. Przepisy, które nadal obowiązują (...)
Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)
Zmagań resortu sprawiedliwości z niesprawnością sądów ciąg dalszy
Szybsze i sprawniejsze sądy? Reforma procesu karnego Przewlekłość procesów jest przyczyną dramatów wielu Polaków, którzy nie mogą doczekać się sprawiedliwości przed sądem. Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało reformę Kodeksu postępowania karnego. (...)
Spadek dla małoletniej córki - opinia prawna
Stan faktycznyOjciec mojej córki zmarł 30 grudnia 2007 roku. Moja córka (ur. 1993 r.) jest jedyną spadkobierczynią. Spadek nie został odrzucony, więc córka, wg mojego rozeznania, dziedziczy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Proszę o opinię dotyczącą najlepszego dla córki (...)
Szykuje się reforma procesu cywilnego
Sądy mąją być szybsze i sprawniejsze Usprawnienie, uproszczenie i przyspieszenie postępowań przed sądem – to główny cel gruntownej reformy Kodeksu postępowania cywilnego, którą przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości. Propozycja kompleksowych zmian to odpowiedź (...)
Europejskie poświadczenie spadkowe
Unijne rozporządzenie i polskie przepisy wprowadziły 17 sierpnia 2015 roku nowy dokument ułatwiający wykazywanie praw do spadku w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej w postaci tzw. europejskiego poświadczenia spadkowego. ##baner## Europejskie poświadczenie spadkowe - (...)
Postępowania cywilne mają przyspieszyć
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego jest kompleksową reformą przepisów dotyczących postępowań w sprawach cywilnych. W założeniach ustawa powinna ograniczyć przewlekłość postępowań i orzekania na podstawie niewystarczającego materiału dowodowego, zwiększyć terminowość (...)
Jak wszczyna się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku i kto może je zainicjować? Postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez spadkobierców sąd wydaje tylko na wniosek. Właściwy będzie zatem tryb postępowania nieprocesowego. Wniosek może zgłosić każda osoba, która (...)
Postępowanie w sprawie o dział spadku
Z chwilą otwarcia spadku między współspadkobiercami powstaje wspólność majątku spadkowego. Ich sytuacja prawna regulowana jest wówczas przez przepisy dotyczące współwłasności w częściach ułamkowych, które stosuje się odpowiednio do wspólności majątku (...)
Upadłość konsumencka a interesy wierzycieli i innych osób
Upadłość konsumencka a interesy wierzycieli Upadłość konsumenta zazwyczaj powoduje, iż wierzyciele nie odzyskają części swych należności. Jednak nowe postępowanie przyspieszy wierzycielom dochodzenie ich należności. Dotąd, zależnie od tytułu wierzytelności i jej zabezpieczenia, (...)
Kary za włamania na e-lekcje, ochrona przedsiębiorców, mniej spraw w sądach i procesy on-line W uchwalonej Tarczy antykryzysowej 4.0 znalazły się przygotowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowe rozwiązania, które odpowiadają na problemy związane z epidemią koronawirusa. Przyjęte (...)
Dziedziczenie według nowych reguł w prawie krajowym i unijnym
O tym, że spadek nie zawsze związany jest ze wzbogaceniem, ma świadomość coraz więcej osób. Niestety wielu przekonało się na własnej skórze, że zaniedbanie tych kwestii tzw. milczące przyjęcie spadku, powodowało scalenie się odziedziczonych aktywów i pasywów (...)
Ruszyły specjalistyczne sądy chroniące własność intelektualną
Dziś (1 lipca 2020 r.) weszła w życie przygotowana w Ministerstwie Sprawiedliwości nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, która wprowadza wyspecjalizowane sądy ds. ochrony własności intelektualnej. ##baner## Nowe sądy Specjalne wydziały zostały utworzone w Sądach Okręgowych (...)
Mediacje między przedsiębiorcami
Mediacje jako alternatywna forma rozwiązywania sporów przez przedsiębiorców Sprawy sądowe z natury rzeczy są czasochłonne, drogie i w dodatku utrudniają codzienne prowadzenie biznesu. Atrakcyjną alternatywę stanowią dla nich mediacje, które gwarantują realną oszczędność (...)
Postępowanie mediacyjne w sprawach nieletnich
Mediacja, czyli co? Mediacja to dobrowolny i poufny sposób rozwiązywania sporów, powstałych w wyniku czynu karalnego, w drodze porozumiewania się pokrzywdzonego i nieletniego sprawcy, z pomocą bezstronnego i neutralnego mediatora. Mediacja może dotyczyć wszystkich czynów karalnych. Mediacja (...)
