Testament najprostszym sposobem przekazania majątku - opinia prawna

Opinia prawna

1. Darowizna

Instytucja darowizny uregulowana jest w kodeksie cywilnym w art. 888 - 902. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Zobowiązanie darczyńcy musi być nieodpłatne.. Umowa darowizny, która jest umową zobowiązującą do przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości (czyli konkretnej, określonej rzeczy jaką w tym wypadku jest mieszkanie Pana ciotki, a precyzyjniej własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu) wywołuje również skutek rozporządzający w postaci przeniesienia własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego bez konieczności dokonania faktycznego przeniesienia posiadania rzeczy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej lub strony inaczej postanowiły. Do przeniesienia własnościowego prawa do lokalu ustawa przewiduje formę aktu notarialnego (art. 223 §5 Prawa spółdzielczego).
Jeżeli chodzi o darowiznę własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu jako ograniczonego prawa rzeczowego, ustawa nie wprowadza tu bezpośrednio zakazu dokonania jej z zastrzeżeniem warunku lub terminu. W Pana przypadku wydaje się zatem iż mogłoby wchodzić zastrzeżenie warunku (wywołanie skutku czynności prawnej po śmierci darczyńcy) Przepisy prawa spółdzielczego wprowadzają jednak dodatkowe warunki skutecznego nabycia własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu.

Mianowicie skuteczność zbycia własnościowego prawa do lokalu zależy od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni. Jest to warunek konieczny. Nie można też zbyć prawa do części lokalu mieszkalnego. Co do formy czynności prawnej ustawa jak to było zaznaczane wcześniej nakazuje by umowa zbycia własnościowego prawa do lokalu została zawarta w formie aktu notarialnego. Co do samego przyjęcia w poczet członków to należy zaznaczyć, iż spółdzielnia nie może odmówić nabywcy własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu przyjęcia w poczet członków. Jednak w Pana przypadku skonstruowanie umowy darowizny w taki sposób, iż własność spółdzielczego prawa do lokalu przechodziłaby na Pana syna w momencie śmierci darczyńcy powodowałoby dodatkowe komplikacje co generalnie zdaniem opiniującego pozwala na rozważenia jej w sferze teoretycznej (notariusze zapewne z rezerwą przystawaliby na taką jej konstrukcję) Tym bardziej, że istnieją inne instytucje pozwalające osiągnąć przez Pana zamierzony skutek w dużo prostszy sposób o czym mowa będzie dalej. Komplikacje jakie się pojawiają to na przykład fakt, iż w taki sposób skonstruowana umowa powodowałaby, iż możliwość przyjęcia nabywcy w poczet członków następowałoby w jakieś dalekiej perspektywie. Obecnie zaś ustawodawca poprzez regulacje prawne zmierza do wyeliminowania z obrotu prawnego takiego prawa jakim jest własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu (prawa te na wniosek uprawnionego ulegają przekształceniu we własność) zatem w sytuacji gdyby przed śmiercią darczyńcy nastąpiło przekształcenia tego prawa we własność pod dużym znakiem zapytania znalazła by się ważność umowy przenoszącej własność spółdzielczego prawa do lokalu skoro skutek rozporządzający w postaci przeniesienia własności spółdzielczego prawa do lokalu miałby nastąpić z chwilą śmierci ciotki, a wtedy przysługiwałoby jej prawo własności lokalu. W odróżnieniu bowiem od ograniczonych praw rzeczowych własność nie może być przenoszona pod warunkiem lub zastrzeżeniem terminu (art. 157 kc ) Zresztą może się Pan spotkać ze stanowiskiem, którego to opiniujący nie podziela, iż przywołany przepis należy stosować również odpowiednio do spółdzielczego prawa do lokalu.

Wydaje się jednak w postawionym przez Pana pytaniu, iż warunek powiązania śmierci ciotki z możliwością zamieszkania w jej mieszkaniu pańskiego syna można by skonstruować inaczej.