14.4.2007
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Moi rodzice mają dwoje dzieci: mnie i brata. Brat w wieku 20 lat ożenił się i wyprowadził (26 lat temu), ja wyszłam za mąż i zostałam z rodzicami w domu. Rodzice 12 września 1996 r. notarialnie przepisali mi działkę z domem w formie darowizny. Zapłaciłam od tego podatek, założyłam księgę wieczystą. Dom remontowałam, trochę rozbudowałam. Czy brat lub jego dzieci będą mogli wnosić jakiekolwiek roszczenia względem domu i działki po śmierci rodziców np. złożyć wniosek w sądzie o zachowek lub spadek po rodzicach? Brat jest alkoholikiem, więc nigdy nie wiadomo co wymyśli, moi rodzice pomagają mu finansowo, spłacają długi, płacą za szkołę syna, drugiemu synowi brata dokładają do opłat za czynsz (trwa to już kilka lat). Uważają, że taka forma pomocy jest dla nich najlepsza. Brat pewnie uważa inaczej i wolałby jednorazową spłatę, aby zaszaleć. Rodzice wzięli ode mnie 5 lat temu pieniądze na spłatę brata, ale nigdy nie dali mi żadnego potwierdzenia na piśmie i nigdy takiego potwierdzenia nie otrzymam, ponieważ twierdzą, że jeżeli otrzymałam od nich dom w darowiźnie to brat ani jego dzieci sądownie niczego nie mogą dochodzić, że nic im się nie należy - ani spadek ani zachowek.
Opinia prawna
W razie śmierci rodziców, jeżeli nie zostanie sporządzony testament, majątek będzie dziedziczyć Pani i brat, jako jedyni zstępni, w częściach równych. Również gdyby Pani brat nie dożył otwarcia spadku, to nie Pani będzie jedyną spadkobierczynią, ale część spadku (½), która przypadłaby bratu, przypadnie jego synom w częściach równych. A zatem w takim przypadku Pani odziedziczyłaby ½ majątku rodziców, natomiast dwaj synowie brata po ¼. Co do zasady dom, który otrzymała Pani w drodze darowizny, jest już Pani własnością, ale zgodnie z art. 993 Kodeksu cywilnego przy obliczaniu zachowku do spadku dolicza się darowizny uczynione przez spadkodawcę.
Zachowek
Instytucję zachowku reguluje Kodeks cywilny w art. 991 – 1011.
Prawo spadkowe przewiduje instytucję tzw. zachowku, który ma zabezpieczyć interesy majątkowe najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Spadkodawca może w testamencie pominąć członków najbliższej rodziny lub dokonać za życia darowizn, które uszczuplą masę spadkową, pozbawiając w ten sposób potencjalnych spadkobierców korzyści ze spadku. Wówczas jednak określone osoby należące do kręgu spadkobierców ustawowych (tzn. osób, które dziedziczą w przypadku braku testamentu) mają w stosunku do osoby, która otrzymała korzyść majątkową od spadkodawcy (poprzez testament lub darowiznę) roszczenie o zachowek.
Zachowek jest określoną korzyścią majątkową odpowiadającą części udziału, jaki otrzymałaby w spadku osoba uprawniona, gdyby nie został sporządzony testament (w omawianym przypadku - gdyby nie została uczyniona darowizna). Uprawniony do zachowku nie może domagać się od spadkobiercy określonego przedmiotu majątkowego należącego do spadku, tylko zapłaty sumy pieniężnej.
Roszczenie do spadkobiercy o zapłatę sumy pieniężnej przysługuje jedynie ściśle określonym osobom, jeżeli nie otrzymały one równowartości należnego im zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny bądź w postaci powołania do spadku bądź też w postaci zapisu. W sytuacji, gdy udziału spadkowego jest mniejsza od wysokości zachowku, uprawniony może żądać sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku.
Przepis art. 991 Kodeksu cywilnego określa krąg osób uprawnionych do zachowku oraz jego wysokość. Uprawnionymi do zachowku są zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), małżonek i rodzice spadkodawcy, przy czym uprawnienie to przysługuje im o tyle, o ile byliby powołani do spadku z ustawy. Uprawnienie do zachowku przysługuje zatem przede wszystkim dzieciom i małżonkowi spadkodawcy. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku (zmarło przed spadkodawcą), do zachowku są uprawnione jego dzieci (wnuki spadkodawcy).
Uprawnienie do zachowku nie przysługuje jednak osobom, które z mocy przepisów prawa spadkowego traktowane są tak, jakby nie dożyły otwarcia spadku (tj. śmierci spadkodawcy), to znaczy:
-
osobie, która została uznana za niegodną (na mocy orzeczenia sądowego),
-
osobie, która zrzekła się dziedziczenia ustawowego (w drodze umowy zawartej ze spadkodawcą w formie aktu notarialnego) lub na którą rozciągają się skutki zrzeczenia (zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje potomstwo zrzekającego się, chyba że umowa przewiduje inaczej),
-
osobie, która odrzuciła spadek z ustawy (czyli nie chciała dziedziczyć i dostać spadku),
-
osobie, która została wydziedziczona (gdy spadkobierca w testamencie pozbawił osobę uprawnioną prawa do zachowku).
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zachowku osobę uprawnioną, jeśli osoba ta:
-
wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (tego rodzaju postępowaniem jest na przykład alkoholizm, narkomania, czerpanie środków utrzymania z nielegalnych źródeł, zaniedbywanie własnej rodziny i obarczanie spadkodawcy ciężarem jej utrzymania),
-
dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
-
uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Potrzebujesz porady prawnej?
Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.
Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. W oparciu o nią spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę także spoza kręgu najbliższych krewnych. Pojawia się więc niebezpieczeństwo, że spadkodawca sporządzi testament, na podstawie którego (...)
Podatek od spadku - Co jest opodatkowane? Jak ustalić wysokość opodatkowania?
Fakt dziedziczenia bądź otrzymania zachowku przynosi ze sobą nie tylko potencjalne korzyści w postaci przedmiotów spadkowych, ale także szereg obowiązków. Wśród nich oczywiście jednymi z ważniejszych są obowiązki podatkowe. Czy każdy z nas pamięta, iż w przypadku, gdy (...)
Rodzaj roszczeniaTermin przedawnieniaPodstawa prawnaRoszczenie o odszkodowanie za a) niesłuszne skazanie, b) tymczasowe aresztowanie lub c) zatrzymaniea) Rok od daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia b) rok od daty uprawomocnienia się orzeczenia (...)
Kto dokonuje pisemnej interpretacji przepisów na wniosek przedsiębiorcy? Zgodnie z art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, (...)
Czy najbliższa rodzina nie będzie już płaciła podatku od spadków i darowizn?
Dnia 27 czerwca 2006 r. wpłynął do sejmu rządowy projekt o zmianie ustawy o podatku od spadku i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Projekt przewiduje ochronę interesów majątkowych członków najbliższej rodziny, zgodność przepisów z prawem UE, realizację zasady (...)
Uznanie spadkobiercy za osobę niegodną dziedziczenia
Kto może być uznany za spadkobiercę niegodnego dziedziczenia? Niegodnym może być uznany każdy spadkobierca - czy to powołany na mocy testamentu, czy ustawy. Często bowiem zdarza się, że sam spadkodawca nie zdaje sobie sprawy z określonych zdarzeń, które powinny eliminować daną (...)
Cel gwarancji Gwarancja bankowa udzielana jest w celu zabezpieczenia wierzytelności beneficjenta gwarancji, jakie przysługują mu przeciwko dłużnikowi na podstawie tzw. stosunku podstawowego. Zabezpieczenie to wzmacnia pozycję beneficjenta gwarancji, gdyż czyni jego wierzytelność wykonalną (...)
Czym jest spadek - czyli co możesz odziedziczyć?
Pod pojęciem spadku kryje się ogół praw i obowiązków zmarłego, które przechodzą na spadkobierców w drodze spadkobrania. Nie należą jednak do spadku praw i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego, jak również prawa, które z chwilą śmierci spadkodawcy (...)
Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.
Co to jest intercyza i dlaczego decydujemy się na jej zawarcie? Intercyza jest to majątkowa umowa małżeńska, na mocy której małżonkowie dokonują wyboru ustroju majątkowego jaki będzie regulował ich stosunki majątkowe w trakcie trwania małżeństwa. Panujący między małżonkami (...)
Krewni żony, czyli prawne skutki powinowactwa
Co to jest powinowactwo? Powinowactwo jest to stosunek prawnorodzinny istniejący pomiędzy małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Powinowactwo podobnie jak pokrewieństwo opisuje się za pomocą stopni i linii. Charakterystyka taka służy opisaniu stopnia bliskości jaki istnieje między małżonkiem (...)
Kto może być niegodny dziedziczenia?
Niegodność dziedziczenia jest instytucją prawa spadkowego unormowaną w art. 928 Kodeksu cywilnego. Jej celem jest pozbawienie prawa do dziedziczenia spadkobierców, którzy dopuścili się względem spadkodawcy czynów niegodziwych, powszechnie uznawanych za naganne i zawinionych. (...)
Jak wszczyna się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku i kto może je zainicjować? Postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez spadkobierców sąd wydaje tylko na wniosek. Właściwy będzie zatem tryb postępowania nieprocesowego. Wniosek może zgłosić każda osoba, która (...)
Separacja - Kiedy możesz żądać separacji i jakie są jej skutki?
Z chwilą zawarcia małżeństwa małżonkowie są zobowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności, oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą założyli. Zdarza się jednak, że powyższe staje się niewykonalne. Do 1999 r. prawo polskie przewidywało (...)
Sądowe stwierdzenie nabycia spadku - początek drogi prawnej w postępowaniu spadkowym
W jakim celu przeprowadza się stwierdzenie nabycia spadku przez sąd? Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ma bardzo duże znaczenie. Śmierć spadkodawcy oznacza, że nastąpiło przejście praw i obowiązków na jakieś inne osoby, czyli tzw. otwarcie spadku. Może się jednak okazać, (...)
Zachowek przy dziedziczeniu gospodarstwa rolnego - opinia prawna
Stan faktyczny Na początku lat 90-tych moi rodzice darowali mi nieruchomości stanowiącą gospodarstwo rolne. W kacie notarialnym darowizny nie ma żadnych zapisów co do zachowku ani innych rozliczeń spadkowych dla dwóch moich młodszych braci. Moja matka zmarła w 1999 r., a (...)
Ostrożnie z optymalizacją podatkową w ramach podatkowych grup kapitałowych
Ostrzeżenie Ministerstwa Finansów przed optymalizacją podatkową w ramach podatkowych grup kapitałowych 26 czerwca 2017 r. na stronie Ministerstwa Finansów pojawiło się ostrzeżenie przed optymalizacją podatkową w ramach podatkowych grup kapitałowych (Nr 004/17). Resort (...)
Jak odliczyć darowizny w zeznaniu rocznym za 2020 r.?
Podatnik, który w roku podatkowym 2020 przekazywał pewne darowizny na określone w ustawie cele, może część z nich lub całość odliczyć od dochodu lub przychodu w rozliczeniu PIT. ##baner## Jakie darowizny można odliczyć? Podatnik, który w roku podatkowym 2020 przekazywał (...)
Umowa dożywocia a kwestia dziedziczenia
Stan Faktyczny Jestem właścicielką lokalu mieszkalnego. Obecnie jestem wdową, ale planuję wkrótce zawrzeć związek małżeński również z wdowcem. Chciałabym, aby mieszkanie którego jestem właścicielką i w którym obecnie mieszkam, stało się po mojej śmierci (...)
Jak najmniejszym kosztem znieść współwłasność mieszkania - opinia prawna
Stan faktyczny Mój problem dotyczy mieszkania własnościowego. Owo mieszkanie kupiłem z moją dziewczyną 1,5 roku temu. Mieszkanie jest kupione w równych częściach (50/50 %), przy czym ja dałem wszystkie pieniądze. Po zakupie mieszkania rozstaliśmy się w ciągu 4 miesięcy, a ona wyjechała (...)
Darowizna - czyli jak coś komuś podarować...
Na czym polega umowa darowizny? Poprzez zawarcie umowy darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy (...)
Zachowek przy dziedziczeniu gospodarstwa rolnego - opinia prawna
Stan faktyczny Na początku lat 90-tych moi rodzice darowali mi nieruchomości stanowiącą gospodarstwo rolne. W kacie notarialnym darowizny nie ma żadnych zapisów co do zachowku ani innych rozliczeń spadkowych dla dwóch moich młodszych braci. Moja matka zmarła w 1999 r., a (...)
Ostrożnie z optymalizacją podatkową w ramach podatkowych grup kapitałowych
Ostrzeżenie Ministerstwa Finansów przed optymalizacją podatkową w ramach podatkowych grup kapitałowych 26 czerwca 2017 r. na stronie Ministerstwa Finansów pojawiło się ostrzeżenie przed optymalizacją podatkową w ramach podatkowych grup kapitałowych (Nr 004/17). Resort (...)
Jak odliczyć darowizny w zeznaniu rocznym za 2020 r.?
Podatnik, który w roku podatkowym 2020 przekazywał pewne darowizny na określone w ustawie cele, może część z nich lub całość odliczyć od dochodu lub przychodu w rozliczeniu PIT. ##baner## Jakie darowizny można odliczyć? Podatnik, który w roku podatkowym 2020 przekazywał (...)
Umowa dożywocia a kwestia dziedziczenia
Stan Faktyczny Jestem właścicielką lokalu mieszkalnego. Obecnie jestem wdową, ale planuję wkrótce zawrzeć związek małżeński również z wdowcem. Chciałabym, aby mieszkanie którego jestem właścicielką i w którym obecnie mieszkam, stało się po mojej śmierci (...)
Jak najmniejszym kosztem znieść współwłasność mieszkania - opinia prawna
Stan faktyczny Mój problem dotyczy mieszkania własnościowego. Owo mieszkanie kupiłem z moją dziewczyną 1,5 roku temu. Mieszkanie jest kupione w równych częściach (50/50 %), przy czym ja dałem wszystkie pieniądze. Po zakupie mieszkania rozstaliśmy się w ciągu 4 miesięcy, a ona wyjechała (...)
Darowizna - czyli jak coś komuś podarować...
Na czym polega umowa darowizny? Poprzez zawarcie umowy darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy (...)
Darowizna samochodu - formalności jakich musisz dopełnić?
Darowizna to chyba najczęściej stosowana umowa w stosunkach rodzinnych. Obowiązki z nią związane mogą nieco się różnić w zależności od przedmiotu darowizny. W niniejszej poradzie zajmiemy się wszystkimi niezbędnymi formalnościami związanymi z darowizną samochodu. Porada zajmuje (...)
Druk SD-Z2 - zgłoszenie darowizny lub spadku bez podatku
Dostajesz darowiznę albo dziedziczysz spadek po kimś z bliskiej rodziny? Jeżeli chcesz skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, złóż formularz podatkowy SD-Z2. Sprawdź, jak to zrobić. Kto może złożyć formularz SD-Z2, aby skorzystać z całkowitego (...)
Jak rozporządzić majątkiem wspólnym po ustaniu wspólności małżeńskiej?
Majątek wspólny małżonków rządzi się swoimi prawami. Wspólność majątkowa może jednak ustać - czy to na skutek umowy notarialnej, orzeczenia sądu, czy wreszcie rozwodu lub separacji. Powstaje wtedy pytanie: czy można tym majątkiem rozporządzać - coś (...)
Co się bardziej opłaca darowizna czy pożyczka? - opinia prawna
Stan faktyczny Rodzice chcą mi podarować 200 000 zł, które przeznaczę na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup swojego pierwszego mieszkania. Jakie grożą mi konsekwencję jeśli nie zgłoszę tej darowizny do urzędu skarbowego? Pracuję od ok. 7 lat i moje zarobki wynoszą ok. 90 tys. rocznie, (...)
Nie każdą darowiznę odliczysz w PIT
Wsparłeś WOŚP, oddałeś krew lub dołożyłeś do budowy kościoła? Możesz odliczyć pomoc od dochodu. Będzie to możliwe tylko w przypadku darowizn, które wskazano w ustawie o PIT. Są to datki na cele kultu religijnego, krwiodawstwa oraz organizacji pożytku publicznego (szczegóły (...)
Podarować tak, żeby nie płacić podatku - opinia prawna
Stan faktycznyMoja mama jest jedynym właścicielem (bez współwłasności małżeńskiej) nieruchomości niezabudowanej o wartości ok. 86.000 PLN, intencją Mamy jest "przekazanie" nieruchomości Synowi (wyłącznie Synowi bez ustawowej współwłasności małżeńskiej), darowizna (...)
Odwołanie darowizny wobec jednego z małżonków - opinia prawna
Stan faktycznyPonad 10 lat temu zawarłam związek małżeński. Zaraz po ślubie rodzice darowali mieszkanie mnie i mojemu mężowi, to znaczy darowali mnie, ale z zastrzeżeniem, że mieszkanie wchodzi do majątku wspólnego. Nie spisywaliśmy z mężem intercyzy. Obecnie toczy się w sądzie (...)
Czy przedmiot darowizny ma znaczenie dla obliczenia zachowku? - opinia prawna
Stan faktyczny Rodzice nasi podarowali 2/3 nieruchomości jednej ze swoich wnuczek, a naszej siostrzenicy. Ojciec zmarł w 2002 r., a mama w 2004 r. Czy podarowana część nieruchomości wchodzi do masy spadkowej? Opinia prawna W omawianym stanie faktycznym nie jest do (...)
Jak skutecznie nabyć swoją część odziedziczonego spadku - opinia prawna
Stan faktyczny Urodziłam się w roku 1955. Podziały pozostałych niewielkich dóbr materialnych w rodzinie odbywały się zwykle ustnie bez żadnych postępowań prawnych. Po śmierci kolejnych członków rodziny ich dobra trafiały do żyjących członków rodziny z następnego pokolenia, (...)
Czy można odwołać wykonaną darowiznę?
Umowa darowizny znajduje częste zastosowanie w stosunkach pomiędzy bliskimi sobie osobami. Przekazanie własności różnych przedmiotów majątkowych, może być wyrazem naszej dobroczynności, sympatii lub wdzięczności dla innej osoby. Jednakże po pewnym czasie może okazać się, (...)
Zachowek - kto jest uprawniony i w jaki sposób to uprawnienie jest realizowane?
Według zasady swobody testowania spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę spoza kręgu najbliższych krewnych. Zabezpieczenie interesów osób najbliższych spadkodawcy, by mogli oni po śmierci spadkodawcy uzyskać pewne korzyści ze spadku występuje pod (...)
Jeżeli spadek przypadł więcej niż jednemu spadkobiercy, to od momentu śmierci spadkodawcy jego majątek staje się współwłasnością wszystkich spadkobierców w odpowiednich częściach, które są określone w testamencie lub wynikają z ustawy. Aby każdy z nich mógł (...)
Darowizna zmniejszy roczny podatek o kilkaset złotych
Darowizny zmniejszające dochód, a w efekcie podatek, mogą przekazywać zarówno przedsiębiorcy, jak i osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej - przypomina Tax Care. W rozliczeniach z fiskusem nie można jednak uwzględnić każdego rodzaju darowizny, do tego z odliczeniem należy (...)
Sklepy mogą przekazać żywność na cele dobroczynne bez VAT
W tym roku nie tylko producenci, ale także właściciele sklepów mogą przyłączyć się do świątecznych akcji zbiórek żywności bez konieczności odprowadzania VAT-u. Takie darowizny dodatkowo można rozliczyć w kosztach uzyskania przychodu. W okresie przedświątecznym ruszają liczne zbiórki (...)
Zachowek od obdarowanego - opinia prawna
Stan faktyczny Po śmierci mojej matki, jako spadkobierca ustawowy, założyłem w sądzie rejonowym we Wrocławiu sprawę o stwierdzenie nabycia spadku oraz poinformowałem sąd, że spadkiem zarządza bezprawnie wnuk zmarłej, nie dopuszczając do niego spadkobierców ustawowych. (...)
