Zagraniczni prawnicy w Polsce

Do wniosku o wpis prawnicy zagraniczni będą zobowiązani dołączyć:

1. zaświadczenie stwierdzające, że osoba ubiegająca się o wpis jest zarejestrowana w państwie macierzystym jako uprawniona do wykonywania zawodu prawniczego
2. dokument potwierdzający obywatelstwo osoby ubiegającej się o wpis.

Wniosek ten będzie musiał być rozpatrzony co do zasady w terminie 4 miesięcy od jego złożenia. Ustawa przewiduje, że o wpisie na listę, a także o skreśleniu z listy będzie decydowała okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych. Uchwałą Senatu wprowadzono jednak poprawkę do ustawy, stwierdzającą że odmowa wpisu będzie mogła jednak nastąpić tylko i wyłącznie wtedy, gdy zainteresowany nie spełni przewidzianych w ustawie wymogów. Senat uznał bowiem, że ustawa musi wyraźnie określać przesłanki odmowy wpisu na listę prawników zagranicznych. Skreślenie z listy nastąpi także wtedy, gdy prawnik zagraniczny utraci na stałe lub czasowo w państwie macierzystym prawo do wykonywania swojego zawodu albo gdy zostanie wpisany tam na listę adwokatów lub radców prawnych.

Prawnik pochodzący z Unii Europejskiej po wpisaniu na listę będzie uprawniony do wykonywania stałej praktyki w zawodzie adwokata lub w zawodzie rady prawnego. Będzie miał więc takie same prawa i obowiązki jak polski adwokat lub radca prawny. Z chwilą wpisu na listę stanie się członkiem właściwej izby adwokackiej lub izby radców prawnych.

Wpis na listę prowadzoną przez okręgową radę adwokacką będzie uprawniać go do wykonywania stałej praktyki w kancelarii indywidualnej, w zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Wpis na listę prowadzoną przez radę okręgowej izby radców prawnych będzie upoważniał zaś do wykonywania stałej praktyki w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii indywidualnej, spółce cywilnej, jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Prawnik pochodzący spoza Unii Europejskiej po wpisaniu na listę będzie zaś uprawniony, w ramach wykonywania stałej praktyki, jedynie do udzielania porad prawnych i sporządzania opinii prawnych dotyczących prawa państwa macierzystego lub prawa międzynarodowego w zakresie odpowiadającym zawodowi adwokata lub radcy prawnego.

W celu wykonywania stałej praktyki prawnicy spoza Unii Europejskiej będą mogli tworzyć jedynie spółki jawne (w których wspólnikami będą wyłącznie prawnicy zagraniczni, adwokaci lub radcowie prawni) albo spółki komandytowe (w których komplementariuszami będą wyłącznie prawnicy zagraniczni, adwokaci lub radcowie prawni). Projekt ustawy przewiduje ponadto, że prawnik spoza Unii Europejskiej będzie zobowiązany wobec rady prowadzącej listę, na którą jest wpisany uiścić składkę w wysokości połowy składki członkowskiej obowiązującej odpowiednio adwokatów lub radców prawnych.

Dział III ustawy reguluje szczegółowe wymogi jakim powinien odpowiadać prawnik z Unii Europejskiej w celu uzyskania wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych. Powinien on więc:

1. spełnić warunki określone w Prawie o adwokaturze i ustawie o radcach prawnych:
   • posiadanie nieskazitelnego charakteru i zachowanie dające rekojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata
   • korzystanie z pełni praw publicznych i pełni zdolności do czynności prawnych
2. władać językiem polskim (w mowie i w piśmie)
3. zdać test umiejętności

Kolejna istotna poprawka Senatu dotyczy właśnie takiego testu. Celem takiego testu będzie więc ocena zdolności do wykonywania przez prawnika zagranicznego zawodu adwokata lub radcy prawnego w nawiązaniu do wymagań stawianych adwokatom i radcom prawnym wykonującym zawód na terenie Polski.

Ocena ta musi jednak brać pod uwagę, że kandydat posiada już kwalifikacje zawodowe do wykonywania zawodu wymagane w państwie członkowskim Unii Europejskiej. Test ten nie będzie więc miał na celu ocenę znajomości języka polskiego przez kandydata, nie będzie również przeprowadzany w oparciu o takie same kryteria, jakie obowiązują polskich adwokatów i radców prawnych.

Test umiejętności będzie przeprowadzany odpowiednio przez okręgową radę adwokacką lub radę okręgowej izby radców prawnych. Jego wynik nie będzie podlegał zaskarżeniu. Jeżeli jednak kandydat w razie niepomyślnego wyniku testu w terminie dwóch tygodni od ogłoszenia wyników złoży wniosek o jego powtórzenie, test zostanie obligatoryjnie powtórzony.

Ustawa przewiduje jednak możliwość zwolnienia kandydata od zdania testu umiejętności na jego wniosek, jeżeli wykaże on, że przez okres co najmniej 3 lat aktywnie i nieprzerwanie wykonywał stałą praktykę w zakresie prawa obowiązującego w Polsce, w tym prawa Unii Europejskiej. Od uchwały odmawiającej zwolnienia z testu umiejętności prawnikowi będzie przysługiwało odwołanie.

Ustawa przewiduje również możliwość świadczenia przez prawników z Unii Europejskiej usług transgranicznych (czyli jednorazowych lub mających charakter przejściowy czynności z zakresu pomocy prawnej wykonywanych w Polsce przez prawnika wykonującego stałą praktykę w innym państwie). Prawnik z Unii Europejskiej będzie uprawniony do świadczenia tych usług przy użyciu tytułu zawodowego uzyskanego w państwie macierzystym.

W ramach takiego uprawnienia będzie mógł on wykonywać wszystkie czynności do których jest uprawniony adwokat lub radca prawny. W przypadku prawników spoza Unii Europejskiej w ramach świadczenia usług transgranicznych, będą oni uprawnieni wyłącznie do reprezentowania w postępowaniu cywilnym strony będącej obywatelem lub przynależącej do państwa w którym prawnik ten jest uprawniony do wykonywania zawodu. Jego uprawnienia są więc zatem węższe od uprawnień przysługujących prawnikom z Unii Europejskiej.

Ustawa wchodzi w zycie po uplywie szesciu miesiecy od dnia ogloszenia, z
wyjatkiem niektórych artykułów, które wchodza w zycie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolita Polska czlonkostwa w Unii Europejskiej.