Co jest podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych z tytułu usługi ściągnięcia (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 3 lipca 2012r., poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku korty wpłynął do tut. BKIP 5 czerwca 2012r., uzupełnionym w dniu 11 września 2012r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu usługi ściągnięcia długu (część pytania oznaczonego we wniosku nr 3) ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 czerwca 2012r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu usługi ściągnięcia długu. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 31 sierpnia 2012r. znak: IBPP2/443-550/12/WN, IBPBI/2/423-666/12/PP wezwano o ich uzupełnienie. Uzupełnienia dokonano w dniu 11 września 2012r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka zamierza podjąć działalność m.in. w zakresie:

1. Usług ściągania długów:
   • z wykorzystaniem cesji powierniczej,
   • z wykorzystaniem umowy przystąpienia do wierzytelności;
2. Nabywania wierzytelności w drodze umów sprzedaży;
3. Factoringu.
   
   

Aktualnie działalność Spółki jest zawieszona, jednakże Spółka zamierza podjąć ją między innymi w w/w zakresie. Spółkę interesują skutki podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku VAT i podatku dochodowym od osób prawnych (podatek CIT) odnośnie każdego z rodzajów usług wymienionych powyżej.

Jeżeli chodzi o usługę ściągania długów (punkt 1 powyżej) to polegała ona będzie na wykonywaniu czynności faktycznych i prawnych zmierzających do odzyskania należności od dłużnika zleceniodawcy Spółki. W celu wykonania windykacji, zawierana będzie powiernicza umowa cesji wierzytelności na Spółkę, lub umowa przystąpienia do wierzytelności.

Obie te umowy będą miały na celu jedynie umożliwienie Spółce realizację usługi windykacji, nie będą natomiast samoistnymi zdarzeniami prawnymi. W praktyce występować będą dwie sytuacje:

1. W przypadku powierniczej cesji wierzytelności - Spółka nabywała będzie wierzytelność powierniczo, tj. w związku z równolegle otrzymywanym zleceniem usługi ściągnięcia długu i w celu wykonania tegoż zlecenia, a po zakończeniu usługi windykacji, spieniężona wierzytelność wracała będzie do majątku zleceniodawcy usługi. Zobowiązaniem Spółki będzie zatem ściągnięcie długu, a cesja tylko środkiem temu służącym, przy pomocy którego Spółka wykona zlecenie. Powiernicze przeniesienie wierzytelności będzie tutaj umową zbliżoną do występującego w praktyce przewłaszczenia na zabezpieczenie, czy przelewu przez kredytobiorcę na bank praw z polisy ubezpieczeniowej na zabezpieczenie spłaty kredytu. Wierzytelność zostanie na Spółkę przeniesiona bez wynagrodzenia, jedynie powierniczo - w celu realizacji wiodącego zlecenia, którym będzie windykacja wierzytelności. Wynagrodzeniem Spółki będzie natomiast zasadniczo uzgodniony w zleceniu windykacji % (procent) ściągniętej należności głównej. Ponadto, Spółce należne będą ściągnięte odsetki. Po odzyskaniu należności, Spółka zwróci ją zleceniodawcy po potrąceniu swojego wynagrodzenia (% należności głównej) i odsetek. Ewentualne koszty opłat sądowych (wpisy, zaliczki) ponosił będzie zleceniodawca płacąc je albo bezpośrednio na rachunek sądu, lub na podstawie noty obciążeniowej wystawianej przez Spółkę. Koszty zastępstwa zasadniczo ponosić będzie natomiast Spółka.
2. W przypadku przystąpienia do wierzytelności - Spółka przystąpi do niej na podstawie art. 369 KC (analogicznie do umowy o przystąpienie do długu) w celu windykacji długu. Na mocy umowy o przystąpienie do wierzytelności Spółka stanie się drugim wierzycielem - obok dotychczasowego - solidarnie uprawnionym do wierzytelności. Umowa przystąpienia będzie stosowana przede wszystkim wtedy, gdy istniał będzie umowny, lub ustawowy zakaz cesji i stąd nie będzie możliwie zastosowanie w celu windykacji cesji powierniczej. Solidarność wierzycieli spowoduje, że obaj staną się w równym stopniu uprawnieni do otrzymania zapłaty od dłużnika, a zatem nie nastąpi zbycie wierzytelności, gdyż dotychczasowy wierzyciel nadal nim pozostanie, nie utraci on też praw do wierzytelności. Pojawi się natomiast obok niego jeszcze jeden wierzyciel (Spółka). Dłużnik będzie miał zatem dwóch równoprawnych wierzycieli. W umowie zostanie jednak sprecyzowane, że przystąpienie do wierzytelności ma na celu ściąganie długu. W ramach usługi Spółka - jako zleceniobiorca i wierzyciel solidarny - będzie mogła zapłacić wierzycielowi określoną kwotę pieniężną (uzgodniony % należności głównej), co będzie oznaczało ściągnięcie należności, gdyż zwalniało będzie zleceniodawcę z konieczności dochodzenia należności. Pozostała część wierzytelności głównej (nie zapłacona zleceniodawcy) stanowiła będzie wynagrodzenie Spółki za usługę windykacji. Po zapłacie zleceniodawcy, Spółka - jako wierzyciel solidarny - będzie dochodzić od dłużnika zapłaty całości długu wraz z odsetkami. Możliwe będzie też uprzednie ściągnięcie długu i dopiero potem rozliczenie się ze zleceniodawcą - jak w przypadku cesji powierniczej.
   
   

Niezależnie od opisanej powyżej usługi windykacji, Spółka będzie także nabywała wierzytelności w drodze typowej umowy sprzedaży za cenę rynkową (punkt 2 powyżej). Przeniesienie wierzytelności na Spółkę będzie tutaj zasadniczym celem stron, a wierzytelność wejdzie do majątku Spółki, która zapłaci rynkową cenę nabycia wierzytelności. Spółka nie będzie równolegle świadczyć żadnej usługi, wyłącznie zakupi prawo majątkowe w postaci wierzytelności, do późniejszego wykorzystania (ściągnięcie dla siebie, sprzedaż itp.).

Spółka świadczyć będzie także usługi factoringu (punkt 3 powyżej) polegające generalnie na wykupie wierzytelności przed terminem ich wymagalności, w celu wcześniejszego uwolnienia środków dla klienta. Usługi factoringu świadczone będą na podstawie umowy o factoring szczegółowo określającej zakres praw i obowiązków stron. Na podstawie umowy factoringu wierzytelności wykupywane będą z dyskontem od kwoty głównej przed terminem wymagalności. Spółka płaciła będzie cenę za wykupywane wierzytelności, po potrąceniu dyskonta. Dyskonto będzie zasadniczo wynagrodzeniem Spółki. Nadto Spółce należne będą ewentualne odsetki. Wykupione wierzytelności będą następnie przez Spółkę ściągane, lub zbywane.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Co jest podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych z tytułu usługi ściągnięcia długu?

Zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych w przypadku usług ściągania długów jest wynagrodzenie za usługę należne zleceniobiorcy, które winno wynikać z umowy. Jeśli windykacja odbywać się będzie w ten sposób, że Spółka nabędzie wierzytelność powierniczo (tj. nic nie płacąc, w celu windykacji), zobowiązana będzie natomiast ją ściągnąć, a odzyskane kwoty przekazać zleceniodawcy po potrąceniu swojego wynagrodzenia, za które uważa się uzgodniony % (procent) od należności głównej, to opodatkowaniu CIT na zasadach ogólnych podlegać będzie właśnie to wynagrodzenie (% procent). Po zakończeniu usługi Spółka winna wystawić fakturę na kwotę swojego wynagrodzenia i doliczyć VAT w podstawowej stawce (aktualnie 23 %). Na ogólnych zasadach ustawowych Spółce przysługiwać będzie prawo do uwzględnienia - przed opodatkowaniem CIT - kosztów uzyskania przychodu. W przypadku odsetek, jeśli należne są Spółce i zostaną ściągnięte, podlegają tylko podatkowi dochodowemu od osób prawnych. Analogicznie wygląda sytuacja przy ściągnięciu długu z wykorzystaniem przystąpienia do wierzytelności z tym zastrzeżeniem jednak, że gdyby Spółka po zawarciu umowy zapłaciła zleceniodawcy należną mu kwotę jeszcze przed jej faktycznym ściągnięciem od dłużnika (z własnych środków), to usługę uważa się już wówczas za wykonaną, co oznacza konieczność wystawienia już wtedy faktury na wynagrodzenie Spółki (% procent należności głównej nie zapłacony zleceniodawcy), do którego doliczyć należy VAT. W przypadku późniejszego odzyskania przez Spółkę od dłużnika wierzytelności wraz z odsetkami, okoliczność ta dla usługi windykacji nie ma już co prawda znaczenia (bo zleceniodawca uzyskał już wcześniej należność od Spółki i usługa została zafakturowana), ale od ściągniętych przez Spółkę odsetek powinna ona odprowadzić podatek CIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 74, poz. 397 ze zm., dalej ?updop?), podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 21 i 22, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 7 albo w art. 7a ust. 1 (?). W myśl art. 7 ust. 1 updop, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą (art. 7 ust. 2 updop).

Ze zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku wynika, że Spółka może zawrzeć w przyszłości umowę powierniczego przelewu wierzytelności (cesja celem inkaso). W literaturze przyjmuje się, że czynności powiernicze zawierają dwa związane ze sobą elementy: przeniesienie przez powierzającego na powiernika określonego prawa, z którego powiernik może korzystać w pełnym zakresie wobec osób trzecich oraz zobowiązanie powiernika wobec powierzającego, że będzie z prawa tego korzystał w ograniczonym zakresie, wskazanym w treści umowy powierniczej, a w szczególności, że przeniesie to prawo z powrotem na powierzającego w określonej sytuacji. Wypełniając taką umowę powiernik powinien korzystać z przysługującego mu prawa w taki sposób, by możliwe było wypełnienie jego zobowiązania wobec powierzającego, a w szczególności by możliwe było powrotne przeniesienie lub automatyczne przejście tego prawa na powierzającego.

Umowa przystąpienia do wierzytelności zostanie zawarta przez Spółkę na podstawie art. 369 kc, w myśl którego zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. Solidarność wierzycieli spowoduje, że obaj staną się w równym stopniu uprawnieni do otrzymania zapłaty od dłużnika, a zatem nie nastąpi zbycie wierzytelności, gdyż dotychczasowy wierzyciel nadal nim pozostanie, nie utraci on też praw do wierzytelności. W umowie zostanie sprecyzowane, że przystąpienie do wierzytelności ma na celu ściąganie długu.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 updop, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Przepis art. 12 updop, regulujący kwestię przychodów, nie wymienia źródeł przychodu, lecz określa zdarzenia, których wystąpienie powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Poprzez przykładowe wyliczenie zawarte w kolejnych ustępach art. 12 ustawodawca precyzuje więc jedynie rodzaje przychodów. Ponadto wylicza jakiego rodzaju wpływy pieniężne podmiotu gospodarczego nie są zaliczane do przychodów. Przychodami są więc w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, a w zakresie przychodów związanych z działalnością gospodarczą także przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 updop).

W sytuacji opisanej powyżej (zawarcie umowy powierniczej cesji wierzytelności, lub umowy przystąpienia do wierzytelności, w celu wykonania usługi windykacji należności) nie powstanie przychód, na podstawie art. 12 ust. 1 updop. Zawarcie obu ww. umów nie spowoduje bowiem, iż Spółka otrzyma jakiekolwiek przysporzenie majątkowe w sposób definitywny i bezwarunkowy. Przy umowie powierniczej cesji wierzytelności będzie bowiem zobowiązana do powrotnego przeniesienia wierzytelności na powierzającego. Z kolei w przypadku przystąpienia do wierzytelności nie nabędzie jej, lecz jedynie zostanie zobowiązana do jej wyegzekwowania.

Za przychód w przedmiotowej sprawie należy natomiast uznać wynagrodzenie za usługę ściągnięcia długów (w formie powierniczego przelewu wierzytelności lub przystąpienia do wierzytelności) należne Spółce.

Art. 15 ust. 1 updop stanowi, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (?). Wydatki ponoszone przez podatników podlegają więc zaliczeniu do kosztów podatkowych, jeżeli zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, czyli ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na osiągane przez podatnika przychody bądź mają one związek z prowadzoną działalnością (wydatki poniesione na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów).

Przychód w postaci wynagrodzenia za usługę, pomniejszony o przysługujące Spółce koszty uzyskania przychodów, będzie stanowić podstawę opodatkowania z tytułu ww. umów ściągnięcia długów.

Stanowisko Wnioskodawcy jest zatem prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U. z dnia 14 marca 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.