Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z Irlandii.

UZASADNIENIE

W dniu 20 lutego 2012 r. Pan złożył do Urzędu Skarbowego wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z Irlandii.

Pismem z dnia 6 marca 2012 r., nr (?), Naczelnik Urzędu Skarbowego ? działając na podstawie przepisów art. 170 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa ? przekazał wniosek Pana do rozpatrzenia Dyrektorowi Izby Skarbowej w Poznaniu.

Wyjaśnić bowiem należy, że zgodnie ze znowelizowanym art. 14a ustawy Ordynacja podatkowa, z dniem 1 lipca 2007 r. organem właściwym do dokonywania interpretacji przepisów prawa podatkowego został Minister Finansów.

Natomiast, stosownie do art. 14b § 6 Ordynacji podatkowej Minister Finansów upoważnił ? w drodze ww. rozporządzenia ? dyrektorów pięciu izb skarbowych do wydawania interpretacji indywidualnych w jego imieniu i w ustalonym zakresie, określając jednocześnie właściwość rzeczową i miejscową upoważnionych organów.

W analizowanym przypadku, właściwym miejscowo organem podatkowym do wydania pisemnej interpretacji od dnia 1 lipca 2007 r. jest ? w związku z § 6 ww. rozporządzenia ? Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogu określonego w art. 14f § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 31 maja 2012 r., nr ILPB2/415-258/12-2/TR, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 31 maja 2012 r., zaś w dniu 6 czerwca 2012 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Pracę w Irlandii Wnioskodawca podjął w roku 2007. Od tego czasu nieprzerwanie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na terenie Irlandii do dnia 15 października 2011 r., będąc czynnym płatnikiem podatku dochodowego w Irlandii. Na stałe na teren Polski Zainteresowany powrócił w trzeciej dekadzie października.

W okresie od 2007 r. do października 2011 r. w Polsce Wnioskodawca bywał sporadycznie, wyłącznie w celach wypoczynkowo-urlopowych. W związku z powyższym, główne centrum interesów osobistych i gospodarczych Zainteresowanego zostało przeniesione podczas wcześniej wspomnianego czasu na terytorium Irlandii.

W dniu 10 lutego 2011 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi komunikacyjnemu na terenie Irlandii. Przemieszczając się rowerem po drodze publicznej w sposób prawidłowy i mając pierwszeństwo przejazdu, Zainteresowany został potrącony przez kierowcę samochodu (dalej zwanego sprawcą wypadku), który niesłusznie wymusił pierwszeństwo przejazdu. W trakcie manewru kierowca potrącił Wnioskodawcę, jadącego rowerem, w wyniku czego doznał On skomplikowanego złamania barku. Po wypadku została orzeczona przez lekarzy czasowa niezdolność Zainteresowanego do pracy, trwająca blisko 5,5 miesiąca (tj. od dnia 10 lutego 2011 r. do dnia 20 lipca 2011 r.).

Sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie komunikacyjne (odpowiednik polskiego ubezpieczenia OC) w agencji XX.

Podczas pobytu w Irlandii, na wniosek Zainteresowanego z maja 2011 r. zostało wszczęte postępowanie przeciwko sprawcy wypadku, zmierzające do wyceny szkody Zainteresowanego na zdrowiu, zwrotu poniesionych kosztów medycznych i wszelkich strat wskutek zaistniałego wypadku. Wycena została dokonana przez instytucję powołaną z ramienia rządu w roku 2003 ? Personal Injuries Assessment Board.

Ze względu na konstrukcję systemu prawnego w Irlandii, zgodnie z ustawą z 2003 r. (Personal Injuries Assessment Board Act 2003) wszelkie roszczenia z powództwa cywilnego związane z odszkodowaniami muszą w pierwszej kolejności zostać rozpatrzone przez organ powołany z ramienia rządu Irlandii zwany P.A.I.B. (Personal Injuries Assessment Board), zanim w ogóle i jeżeli zostaną rozpatrzone przez Wysoki Sąd.

Zgodnie z irlandzkim prawem, Personal Injuries Assessment Board dokonuje wyceny szkody zgodnie z tzw. Book of Quantum ? jest to zbiór zasad i wysokości kwot odszkodowania w zależności od doznanego urazu podczas wypadku; taki zapis został zawarty we wcześniej wspomnianej ustawie ?Personal Injuries Assessment Board Act 2003?.

W listopadzie 2011 r., przebywając już na stałe na terenie Polski, Zainteresowany otrzymał zawiadomienie o wycenie i wysokości proponowanego odszkodowania przez Personal Injuries Assessment Board.

W związku z powyższym, w grudniu 2011 r. Personal Injuries Assessment Board wydał nakaz płatniczy na rzecz Wnioskodawcy przez agencję ubezpieczeniową XX. Status nakazu płatniczego wydany przez Personal Injuries Assessment Board jest taki sam, jak nakaz płatności wydany przez Sąd i wynika to ze specyficznej konstrukcji procesu postępowania odszkodowawczego w Irlandii, znacznie przyspieszającego i upraszczającego procedurę na rzecz poszkodowanego.

W grudniu Zainteresowany również otrzymał czek od agencji ubezpieczeniowej XX, opiewający na kwotę wynikającą z nakazu płatniczego wystawionego przez Personal Injuries Assessment Board.

Wnioskodawca podkreślił, że nakaz płatności został wydany przez niezależną instytucję powołaną z ramienia rządu Irlandii ? ?Personal Injuries Assessment Board, działającą na podstawie wcześniej wspomnianej ustawy i nie był przedmiotem prywatnej umowy pomiędzy Zainteresowanym a agencją ubezpieczeniową.

Czek został fizycznie zrealizowany w styczniu 2012 roku ? pieniądze z Banku Irlandzkiego zostały transferowane na konto Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy uzyskane przez Wnioskodawcę odszkodowanie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
   
   
2. Jeżeli odszkodowanie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to w którym momencie powstał obowiązek podatkowy, tj. w 2011 roku w grudniu, w momencie otrzymania czeku, czy w 2012 roku w styczniu, w momencie fizycznego otrzymania pieniędzy na konto?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymane przez Niego odszkodowanie nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w szczególności biorąc pod uwagę art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b.

W ocenie Zainteresowanego, zgodnie z przeprowadzoną procedurą i przepisami prawa Polski, i biorąc pod uwagę, iż Personal Injuries Assessment Board jest instytucją powołaną z ramienia rządu na podstawie ustawy Personal Injuries Assessment Board 2003 r., co więcej zgodnie z zapisem ustawy odnoszącym się do sposobu wyceny odszkodowania ?Book of Quantum?, powstaje silna przesłanka, iż w przypadku stanu faktycznego opisanego powyżej, otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie podlega obowiązkowi opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zainteresowany zwrócił również uwagę na fakt, że nakaz płatności wydany przez Personal Injuries Assessment Board, zgodnie z irlandzkim prawem ma status taki sam, jak wydanie nakazu płatniczego przez Sąd Najwyższy, co implikuje równoważność obu form nakazu. Co więcej, ze względu na konstrukcję prawną systemu irlandzkiego, osoba poszkodowana nie ma możliwości obrania innej drogi dochodzenia swoich praw, jak rozpocząć procedurę za pośrednictwem Personal Injuries Assessment Board ? nie istnieje fizycznie możliwość bezpośredniego złożenia pozwu do Sądu bez pośrednictwa Personal Injuries Assessment Board w sprawach związanych z odszkodowaniem na drodze cywilnoprawnej. Przekazanie procedury do Sądu jest możliwe tylko w przypadku, gdy nie nastąpi akceptacja zaproponowanych wysokości odszkodowań przez poszkodowanego lub sprawcę/agencję ubezpieczeniową ? co w opisanym stanie faktycznym nie nastąpiło i nie miało możliwości nastąpić.

Ponadto, Wnioskodawca również zauważył, że zgodnie z prawem irlandzkim, skutek prawny jak i sens prawny nakazu płatności wydanego przez Personal Injuries Assessment Board jest analogiczny jak nakaz płatności wydany przez Sąd Najwyższy. W polskim systemie prawnym nie istnieje analogiczna istytucja jak Personal Injuries Assessment Board w Irlandii, więc jedynym logicznym przełożeniem, biorąc pod uwagę skutki prawne, wydaje się, że może być tylko analogiczne przełożenie funkcjonalności instytucji właśnie bazując na zasięgu, skutkach prawnych wydawanych decyzji, nakazów, czy orzeczeń. Przyjmując inną interpretację nie byłoby możliwym znalezienie wspólnego odpowiednika pomiędzy różnymi systemami prawnymi.

Jak wskazał Wnioskodawca, należy wziąć pod uwagę fakt, że jako obywatel Polski, a tym samym Unii Europejskiej i osoba poszkodowana, ze względu na konstrukcję systemu prawnego Irlandii, Zainteresowany nie miał szansy, aby skierować procedurę związaną z postępowaniem odszkodowawczym bezpośrednio do Sądu i musiał korzystać w pierwszej kolejności z oceny przeprowadzonej przez Personal Injuries Assessment Board. Ponadto, w ocenie Zainteresowanego, odrzucenie proponowanej kwoty przez Personal Injuries Assessment Board mogło Go narazić na niewspółmiernie wyższe straty i było bezcelowe, biorąc pod uwagę, że w momencie otrzymania wyceny szkody Wnioskodawca przebywał już na stałe na terenie Polski (straty związane z podróżami do Irlandii w przypadku rozpoczęcia procesu). Traktowanie nakazu płatności wydanego przez Personal Injuries Assessment Board w inny sposób niż nakaz sądowy, powodowałoby nierówność w traktowaniu obywateli i łamanie praw obywatelskich obywateli Unii Europejskiej.

Zainteresowany stoi również na stanowisku, że odszkodowania wypłaconego na Jego rzecz, opisanego w stanie faktycznym, nie można również traktować w kategoriach wzbogacenia się. Wypłacone odszkodowanie było kompensacją uszczerbku na Jego zdrowiu, przewlekłym charakterem urazu, skutkującym do dnia dzisiejszego, jak i pokryciem strat, jakie Zainteresowany odniósł wskutek wypadku (kosztów medycznych, kosztów badań) i strat materialnych (roweru, kosztów przejazdów na rehabilitację).

Wnioskodawca również podkreślił, iż zgodnie z prawem Irlandii, odszkodowania podlegające wycenie przez Personal Injuries Assessment Board są całkowicie zwolnione z opodatkowania na terenie Irlandii, niezależnie, czy aktualnie Jego pobyt stały znajduje się na terenie Polski, Irlandii, czy innego kraju. Jak wskazał Zainteresowany, również należy mieć na względzie fakt, iż Polska i Irlandia zawarły umowę o nie podwójnym opodatkowaniu, co w ocenie Wnioskodawcy implikuje nieopodatkowanie otrzymanej przez Niego kwoty odszkodowania, opisanej w stanie faktycznym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 4a ww. ustawy, przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż podczas pobytu w Irlandii, na wniosek Zainteresowanego z maja 2011 r. zostało wszczęte postępowanie przeciwko sprawcy wypadku, zmierzające do wyceny szkody Zainteresowanego na zdrowiu, zwrotu poniesionych kosztów medycznych i wszelkich strat wskutek zaistniałego wypadku. Wycena została dokonana przez instytucje powołaną z ramienia rządu w roku 2003 ? Personal Injuries Assessment Board.

W grudniu 2011 r. Personal Injuries Assessment Board wydał nakaz płatniczy na rzecz Wnioskodawcy przez agencję ubezpieczeniową XX. Status nakazu płatniczego wydany przez Personal Injuries Assessment Board jest taki sam, jak nakaz płatności wydany przez Sąd i wynika to ze specyficznej konstrukcji procesu postępowania odszkodowawczego w Irlandii, znacznie przyspieszającego i upraszczającego procedurę na rzecz poszkodowanego. W grudniu Zainteresowany również otrzymał czek od agencji ubezpieczeniowej XX, opiewający na kwotę wynikającą z nakazu płatniczego wystawionego przez Personal Injuries Assessment Board. Czek został fizycznie zrealizowany w styczniu 2012 roku ? pieniądze z Banku Irlandzkiego zostały transferowane na konto Wnioskodawcy.

Z uwagi na to, iż w analizowanym okresie Wnioskodawca miał miejsce zamieszkania w Polsce, a otrzymane odszkodowanie zostało wypłacone z Irlandii, zastosowanie w niniejszej sprawie znajduje Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Irlandii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzona w Madrycie dnia 13 listopada 1995 r. (Dz. U. z 1996 r. Nr 29, poz. 129).

Ww. umowa nie zawiera przepisu odnoszącego się wprost do odszkodowań, zatem, w rozumieniu tej umowy, odszkodowanie należy zakwalifikować jako tzw. ?inny dochód?.

W myśl art. 22 ust. 1 ww. umowy, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, bez względu na to, skąd są one osiągane, a które nie zostały objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

W konsekwencji, odszkodowanie z tytułu wypadku pochodzące z Irlandii, a wypłacone osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce, podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

Do opodatkowania ww. odszkodowania w Polsce stosuje się przepisy polskiego prawa podatkowego.

Zgodnie zaś z art. 9 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.
   
   

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, stwierdzić należy, iż zgodnie z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Irlandii, otrzymana z Irlandii przez Wnioskodawcę ? mającego miejsce zamieszkania w Polsce ? kwota z tytułu ubezpieczenia osobowego podlega opodatkowaniu tylko w Polsce. Jednocześnie jednak, przedmiotowa kwota jest wolna od podatku na podstawie cyt. art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.