Czy otrzymane odszkodowanie stanowi przychód podatkowy w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 15 lutego (...)

UZASADNIENIE

W dniu 5 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozpoznania przychodów podatkowych.

W dniu 5 marca 2012 r. do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku - Białej wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych.

Pismem z dnia 14 marca 2012 r., nr IBPBI/2/423-221/12/MS, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów na podstawie art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), przesłał wniosek Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zgodnie z właściwością do rozpatrzenia Dyrektorowi Izby Skarbowej w Łodzi.

Wyjaśnić bowiem należy, że zgodnie z § 2 i § 5a ww. rozporządzenia Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi jest upoważniony do wydawania, w imieniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych interpretacji indywidualnych, jeżeli wnioskodawca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w województwie: lubelskim, łódzkim, opolskim lub świętokrzyskim. W analizowanym przypadku, właściwym miejscowo organem podatkowym do wydania pisemnej interpretacji od dnia 1 kwietnia 2011 r., jest więc Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi.

W dniu 16 marca 2012 r. przedmiotowy wniosek wpłynął do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka zawarła z towarzystwem ubezpieczeniowym (Ubezpieczycielem) Umowę Ubezpieczenia w celu zabezpieczenia własnych należności z tytułu sprzedaży towarów i usług. W umowie tej ubezpieczyciel zobowiązuje się do wypłaty Spółce odszkodowania, jeżeli Spółka nie otrzyma płatności z tytułu sprzedaży towarów lub usług w wyniku prawnie potwierdzonej bądź faktycznej niewypłacalności klienta. Na mocy powyższej Umowy Ubezpieczenia Spółka otrzymała odszkodowanie w kwocie 167.400 zł z tytułu niezapłaconej przez kontrahenta na rzecz Spółki należności w kwocie 541.562,68 zł. Kontrahent Spółki ogłosił upadłość.

Z tytułu realizacji transakcji, której dotyczy należność podlegająca ochronie ubezpieczeniowej, Spółka rozpoznaje przychód należny w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o CIT z chwilą wystawienia faktury za sprzedane towary i usługi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane odszkodowanie stanowi przychód podatkowy w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 Nr 74, poz., 397 ze zm.)...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

W myśl art. 12 ust. 3 ustawy o CIT, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Na wstępie należy wskazać, że wypłata przez Ubezpieczyciela odszkodowania na rzecz Wnioskodawcy nastąpi wyłącznie w przypadku braku płatności ze strony kontrahentów z tytułu transakcji zakupu od Wnioskodawcy towarów i usług, w związku z którymi rozpoznał On (Wnioskodawca) przychód należny zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT.

W związku z powyższym otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie jest tylko i wyłącznie skutkiem dokonanych wcześniej transakcji, które są realizowane w toku zwykłej działalności gospodarczej, znajdujących już odzwierciedlenie w rozliczeniach podatkowych Wnioskodawcy. Ubezpieczenie zabezpiecza bowiem jedynie samą spłatę zadłużenia przez kontrahentów Wnioskodawcy, która to spłata nie ma charakteru zdarzenia podatkowego. Wnioskodawca nie otrzymuje zatem świadczenia z nowego źródła, lecz jedynie rekompensatę za brak zapłaty ze strony kontrahentów. Wypłata samego odszkodowania zastępuje jedynie płatność ze strony kontrahenta i jest alternatywnym sposobem zaspokojenia roszczenia Wnioskodawcy a nie dodatkowym przychodem. Celem zawieranej przez Wnioskodawcę Umowy Ubezpieczenia jest bowiem zapewnienie uzyskania wpływu środków pieniężnych z tytułu należności wynikającej z wystawionej przez Wnioskodawcę faktury, wykazanej w stosownych rozliczeniach jako przychód należny. Tym samym Wnioskodawca nie uzyskuje jakiegokolwiek dodatkowego przysporzenia majątkowego.

Wypłacone przez ubezpieczyciela odszkodowanie Spółka powinna zakwalifikować jako zapłatę wykazanej już uprzednio jako przychód podatkowy należności - takie stanowisko przyjął, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 22 marca 2010 r., (sygn. IBPBI/2/423-1636/09/CzP). W opinii tegoż organu nie można uznać, iż otrzymane odszkodowanie spowoduje powstanie przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy CIT. Późniejsze uiszczenie przez ubezpieczyciela na rzecz spółki należności, która została już wcześniej zaliczona do przychodów podatkowych, nie może bowiem skutkować ponownym rozpoznaniem przychodu z tego tytułu.

Tożsame stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z dnia 25 stycznia 2011 r., sygn. IBPBI/2/423-1486/10/JD, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, stwierdził, iż wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela w celu zaspokojenia wierzytelności Spółki powinna być potraktowana jako zapłata należności. Innymi słowy, moment uzyskania odszkodowania przez Spółkę wpłynie jedynie na datę uznania należności za zapłaconą w wysokości uzyskanego odszkodowania. W interpretacji tej zwrócono również uwagę, iż zawarcie Umowy Ubezpieczenia jest jedynie alternatywnym sposobem dochodzenia należności handlowych, a jego przyjęcie stanowi racjonalną decyzję biznesową i nie powinno stwarzać podstawy do różnicowania traktowania podatkowego płatności, które pod względem ekonomicznym pochodzą z tego samego źródła.

Końcowo Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie z art. 828 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania (...). Oznacza to, iż w momencie wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania pokrywającego wierzytelność, należności objęte tym odszkodowaniem wygasną.

Powyższe oznacza zatem, iż wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela w celu zaspokojenia wierzytelności Wnioskodawcy powinna być potraktowana jako zapłata należności. Innymi słowy, moment uzyskania odszkodowania przez Wnioskodawcę wpłynie jedynie na datę uznania należności za zapłaconą w wysokości uzyskanego odszkodowania.

W związku z powyższym Wnioskodawca prosi o potwierdzenie, że otrzymane odszkodowanie nie będzie stanowić przychodu podatkowego w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, jak również inne, nie wymienione szczegółowo w ustawie zdarzenia, których skutkiem jest przyrost majątku podatnika. Bez znaczenia również jest źródło pochodzenia tych środków.

Stosownie natomiast do art. 12 ust. 3 ww. ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.
   
   

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca zawarł umowę z towarzystwem ubezpieczeniowym (Ubezpieczycielem) na ubezpieczenie swoich należności, w przypadku gdy wierzytelności nie zostaną zapłacone przez klienta w określonym terminie. Dodatkowo Ubezpieczyciel zobowiązuje się do wypłaty Spółce odszkodowania. Wnioskodawca wskazał, iż na mocy powyższej umowy ubezpieczenia Spółka otrzymała odszkodowanie z tytułu niezapłaconej przez kontrahenta na rzecz Spółki należność.

Zatem stwierdzić należy, iż sama wypłata odszkodowania przez Ubezpieczyciela w celu zaspokojenia wierzytelności Spółki powinna by potraktowana jako zapłata należności.

Powyższe potwierdzają przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). w myśl art. 828 § 1 tejże ustawy, jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania (?).

Wobec powyższego, ubezpieczyciel w momencie spłaty wstępuje więc w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do kwoty wypłaconego odszkodowania.

Taki sposób spełnienia świadczenia można uznać za częściową spłatę zobowiązania. Jak wskazano wyżej, w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie ma znaczenia, kto dokonał spłaty zobowiązania, w szczególności, że przychód należny z tego tytułu nie powstaje w momencie zapłaty, lecz z chwilą zaistnienia zdarzeń zaistniałych w ustawie, t.j. w dniu wydania przez Spółkę towaru, nie później niż w dniu wystawienia faktury.

Reasumując, jeżeli Wnioskodawca kwotę należności wynikającą z danej transakcji zaliczył wcześniej do przychodów należnych, uregulowanie części tej należności przez ubezpieczyciela zgodnie z warunkami umowy, nie spowoduje obowiązku wykazania otrzymanego z tego tytułu odszkodowania jako przychodu podatkowego w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.