Jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej od kwietnia 2019 r. do marca 2020 r.

Kiedy przysługuje jednorazowe odszkodowanie?

Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ZUS.

Może więc złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie osoba, która: 

• jest objęta ubezpieczeniem wypadkowym i
• na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej stała się długotrwale lub stale niezdolna do pracy.

Za "stały uszczerbek na zdrowiu" uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy.

Za "długotrwały uszczerbek na zdrowiu" uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.

Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.

Decyzję o przyznaniu i wysokości jednorazowego odszkodowania albo o odmowie jego przyznania podejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ocenia on stopień uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego i jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, gdy zakończy leczenie i rehabilitację.

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa wyżej, jest to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane dla celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski" przez Prezesa GUS, stosowane poczynając od drugiego kwartału każdego roku przez okres jednego roku. Tak więc kwota przysługująca za jeden procent uszczerbku na zdrowiu zmienia się raz w roku i nowe stawki obowiązują od 1 kwietnia danego roku  do 31 marca roku następnego.

Wypadek przy pracy

Wypadek przy pracy to nagłe zdarzenie wywołane przyczyna zewnętrzną, które spowodowało uraz lub śmierć i nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez Ciebie zwykłych czynności albo poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez Ciebie czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia;
• w czasie, w którym pozostawałeś w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Uraz to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka na skutek działania czynnika zewnętrznego.

W zakresie uprawnień do świadczenia na równi z wypadkiem przy pracy traktowany jest wypadek, któremu uległeś:

• w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek spowodowało takie Twoje postępowanie; które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych Ci zadań służbowych;
• podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
• przy wykonywaniu zadań zleconych Ci przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

 
Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyna zewnętrzną, które spowodowało uraz lub śmierć i miało miejsce w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas:

• uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów – jeśli pobierasz stypendium sportowe;
• wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
• pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;
• odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia;
• stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący;
• pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
• wykonywania pracy na rzecz rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych – jeśli jesteś członkiem tej spółdzielni albo osobą traktowaną na równi z członkiem tej spółdzielni;
• wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług;
• wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej (na podstawie ustawy o opiece nad dzieckiem w wieku do 3 lat);
• współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług;
• wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej;
• wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej;
• wykonywania czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi – jeśli jesteś osobą duchowną;
• odbywania służby zastępczej;
• nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej – jeśli jesteś słuchaczem i pobierasz stypendium;
• wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, jeżeli:
  • umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym pozostajesz w stosunku pracy;
  • jeżeli w ramach takiej umowy wykonujesz pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostajesz w stosunku pracy;
• pełnienia obowiązków służbowych do dnia 31 grudnia 2017 r.  – jeśli byłeś funkcjonariuszem celnym.

Choroba zawodowa

Choroba zawodowa to choroba:

• która jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych (wykaz w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych);
• którą spowodowały szkodliwe czynniki występujące w miejscu pracy lub sposób wykonywania pracy.

Chorobę zawodową można stwierdzić w czasie trwania pracy, jak również po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym. Okres, w którym wystąpienie objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, zależy od choroby i jest podany w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych. 

Rozporządzenie w sprawie chorób  zawodowych dokładnie określa:

• wykaz chorób zawodowych;
• okresy, w których wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej;
• sposób i tryb postępowania dotyczący zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, jej rozpoznania i stwierdzenia;
• podmioty właściwe do rozpoznania chorób zawodowych.

Niezdolność do pracy

Niezdolną do pracy jest osoba, która:

• całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i
• nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat.

Niezdolność do pracy można orzec na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Niezdolność do pracy orzeka się do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, jeżeli:

• nadal stwierdza się niezdolność do pracy,
• osoba badana miała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego,
• osobie badanej brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.  

Ile wynoszą kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2020 r.?

Obowiązujące kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową zostały podane w obwieszczeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 21 marca 2019 r. w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (M.P. poz. 270).

W okresie od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2020 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:

• 917 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
• 917 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych;
• 16 048 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;
• 16 048 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;
• 82 531 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
• 41 265 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko;
• 82 531 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 16 048 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci;
• 82 531 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 16 048 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko;
• 16 048 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom;
• 41 265 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 16 048 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1773, z późn. zm.);
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (t.j. Dz.U. 2013 poz. 1367);
• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 108, z późn. zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl