Czy odpowiadam za długi ojca - opinia prawna

Stan faktyczny

Ojciec mojego narzeczonego jest zadłużony. Czy mój przyszły mąż odpowiada za jego długi, a w związku z tym po ślubie również i ja? Czy intercyza pozwoli uratować nam część majątku, czy też nie jest konieczna, bo zobowiązania teścia mnie lub nas nie dotyczą? Kwota długów mojego przyszłego teścia wobec Skarbu Państwa wynosi dziś ok. 100000 zł, a wobec indywidualnych osób ok. 200000 zł. Długi te powstawały w roku 2000, kiedy mój narzeczony przebywał w wojsku. W maju 2001 r. narzeczony wyszedł do cywila i w czerwcu 2001 r. rozpoczął pracę w firmie u swojej mamy. W lutym 2003 roku założył własną działalność i utrzymuje się samodzielnie. W firmie swojej mamy nadal ma umowę o pracę. Adres zameldowania teść i narzeczony mają wspólny. Głównym najemcą lokalu jest teść. Od ok. marca 2003 r. teść jest na rencie i nie osiąga przychodów. Renta jest częściowo zajęta z tytułu zaległości wobec ZUS-u. Czy w związku z tym narzeczony może w jakiś sposób uniknąć odpowiedzialności za długi ojca? Czy można w jakiś sposób uchronić nasz przyszły dorobek?

Opinia prawna

Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika, aby Pani narzeczony prowadził wspólnie ze swoim ojcem działalność gospodarczą co determinowałoby ich wspólną odpowiedzialność za długi powstałe w związku z jej prowadzeniem. Przyjmujemy więc, że narzeczony nie prowadził z ojcem działalności gospodarczej.

W takiej zaś sytuacji należy wskazać, że nie ponosi on odpowiedzialności za długi ojca. Jest to dług osobisty ojca. Postępowanie egzekucyjne nie może więc zostać skierowane ani do majątku Pani narzeczonego ani po zawarciu przez Państwo małżeństwa do majątku wspólnego.

W tym miejscu warto przybliżyć zasady odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu niezapłaconych należności składkowych. Otóż w tej kwestii ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych odsyła w art. 31 do ustawy Ordynacja podatkowa (dalej o.p.) W pierwszej kolejności należy zauważyć, że Pański ojciec jako płatnik składek odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania z tytułu niezapłaconych składek (art. 26 o.p.) . W przypadku osób pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej odpowiedzialność ta obejmuje zarówno majątek odrębny zobowiązanego jak i majątek wspólny jego i jego małżonka (art. 29 § 1 o.

p.). Jak z tego wynika odpowiedzialność z tytułu niezapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne nie rozciąga się na majątek innych poza małżonkiem członków rodziny. W efekcie nie jest koniecznym zawieranie przez Panią i Pani przyszłego męża umowy o rozdzielności majątkowej (intercyzy) celem zapobiegnięcia ewentualnej egzekucji z Państwa majątku. Egzekucja nie może być bowiem skierowana czy to do majątku odrębnego Pani narzeczonego czy też do waszego wspólnego majątku po zawarciu małżeństwa. Ta uwaga dotyczy w takim samym stopniu zadłużenia wobec Skarbu Państwa co wobec jego kontrahentów. Można w tym jedynie kontekście zastanowić się nad ewentualnymi konsekwencjami dokonania darowizny przez ojca na rzecz Pani narzeczonego lub Państwa. Zakładając, że ojciec dokonałaby darowizny np.: samochodu czy innego cennego składnika majątku wówczas konieczne byłoby rozważenie możliwości zastosowania do tej sytuacji przepisów kodeksu cywilnego dotyczących ochrony wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika. Dla porządku należy wyjść od art. 527 § 1 k.c. zgodnie z którym: "Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Przy czym czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (art. 527 § 2 k.c.). Co więcej jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Co się tyczy czynności prawnej w wyniku, której Pani narzeczony lub Państwo otrzymalibyście nieodpłatnie korzyść majątkową zastosowanie znajdą tu szczególne uregulowania zawarte w art. 528 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. W przypadku uznania czynności, załóżmy darowizny np.: samochodu za bezskuteczną będzie to równoznaczne w uproszczeniu z uznaniem jej za niebyłą. Sytuacje opisane powyżej są jedynymi okolicznościami, w którym możemy mówić o wpływie sytuacji ojca narzeczonego na majątek Pani narzeczonego bądź Państwa wspólny majątek.