Egzekucja z ruchomości

W jaki sposób jest wszczynana egzekucja z ruchomości?

Tak jak w przypadku każdego innego sposobu prowadzenia egzekucji, także i w tym wypadku pierwszym krokiem jest oczywiście złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji do komornika. Wniosek o egzekucję z ruchomości należy złożyć komornikowi tego sądu, w którego okręgu znajdują się ruchomości w chwili składania wniosku. Na właściwość komornika nie ma wpływu zmiana miejsca położenia ruchomości, do której doszło nawet w toku postępowania egzekucyjnego. Komornik, który jest właściwy w chwili złożenia wniosku pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania.

Jak określić, który komornik jest właściwy, gdy w postępowaniu występuje kilku współdłużników?

Może zdarzyć się sytuacja, w której tytuł wykonawczy obejmuje kilku współdłużników. Wtedy przyjmuje się, że komornik, do którego należy przeprowadzenie egzekucji przeciwko jednemu z nich, powołany jest również do przeprowadzenia egzekucji z tego samego tytułu przeciwko każdemu z pozostałych, jeżeli czynności egzekucyjne mają być dokonane w okręgu tego samego sądu rejonowego. Gdyby przeciwko każdemu ze współdłużników właściwi byli do przeprowadzenia egzekucji z ruchomości różni komornicy, wówczas wierzyciel powinien uzyskać od sądu dalsze tytuły wykonawcze i skierować wnioski egzekucyjne do właściwych komorników. Komornik wybrany przez wierzyciela oraz komornik, który wszczął egzekucję, po dokonaniu zajęcia ruchomości zawiadamia o zajęciu komornika działającego przy sądzie rejonowym, w którego okręgu znajdują się ruchomości, w chwili zajęcia, przesyłając odpis protokołu zajęcia ruchomości.

Co należy rozumieć pod pojęciem ruchomości w przypadku egzekucji z ruchomości?

Ruchomością jest każda rzecz, która nie jest nieruchomością ani też częścią składową nieruchomości. Konsekwencją takiej definicji jest brak możliwości kierowania egzekucji (egzekucji z ruchomości) do części składowych nieruchomości. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie realizowania egzekucji z ruchomości kierując ją do rzeczy ruchomych potrzebnych do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi, czyli do przynależności.

Ponadto przepisy o egzekucji z ruchomości stosuje się również do egzekucji ze zwierząt, jeżeli nie jest to sprzeczne z przepisami dotyczącymi ochrony zwierząt

Jak przebiega egzekucja z ruchomości?

Pierwszą czynnością - którą zresztą podejmuje komornik - jest zajęcie ruchomości. Zajęcie to dokonywane jest poprzez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia dokonanego przez komornika. Wraz z zajęciem komornik ma obowiązek doręczyć dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji. Skutkiem zajęcia jest to, iż wierzyciel uzyskuje prawo zaspokojenia się z ruchomości. Jednak dokonane zajęcie nie pozbawia dłużnika prawa własności zajętej ruchomości.

Czy wszystkie ruchomości podlegają zajęciu?

Aby egzekucja z ruchomości mogła zostać przeprowadzona przez komornika, ruchomość taka:

• może znajdować się we władaniu dłużnika,
• bądź może znajdować się we władaniu wierzyciela, gdy ten skierował do niej egzekucję,
• może znajdować się we władaniu osoby trzeciej, gdy ona wyraźnie się na to zgadza albo przyznaje, że stanowią one własność dłużnika a także w kilku przypadkach, w których wprost stanowią o tym przepisy.

Czym jest władanie?

W każdym z powyższych wypadków warunkiem jest, by rzecz ruchoma znajdowała się we władaniu jednej z wymienionych osób. Władanie to po prostu faktyczna dyspozycja przedmiotem. Na ową faktyczną dyspozycję przedmiotem nie ma wpływu stosunek prawny władającego do tego przedmiotu. W praktyce oznacza to, że władanie ruchomością przez dłużnika jest wystarczające dla prowadzenia egzekucji z ruchomości. Komornik bowiem nie bada, czy przedmiot, który ma być zajęty, należy do majątku dłużnika. Komornik jest obowiązany zawiadomić o zajęciu osoby, co do których dłużnik podał, że przysługuje im prawo żądania zwolnienia zajętych przedmiotów od egzekucji.

Czy ruchomości znajdujące się we władaniu osoby trzeciej mogą ulec zajęciu na tych samych zasadach co znajdujące się we władaniu dłużnika lub wierzyciela?

Dla zajęcia ruchomości, które znajdują się we władaniu osoby trzeciej konieczne jest:

1. wyrażenie zgody na zajęcie przez osobę trzecią,
2. przyznanie przez osobę trzecią, iż ruchomości stanowią własność dłużnika,
3. „zezwolenie” przepisów szczególnych na zajęcie ruchomości znajdujących się we władaniu osoby trzeciej.

Komornik nie powinien zajmować więcej ruchomości, niż to konieczne do zaspokojenia należności o kosztów egzekucyjnych.

Jakie obowiązki ma dłużnik w związku z zajęciem ruchomości?

Obowiązkiem dłużnika jest wymienienie komornikowi ruchomości znajdujących się w jego władaniu, do których osobom trzecim przysługuje prawo żądania zwolnienia ich od egzekucji, ze wskazaniem adresów tych osób. Komornik zawiadomi o zajęciu osoby wskazane przez dłużnika. Czynność ta powinna zostać dokonana przy zajęciu, a jeżeli dłużnik nie był obecny przy dokonywaniu zajęcia - niezwłocznie po otrzymaniu odpisu protokołu zajęcia.

Jakie skutki wywołuje zajęcie ruchomości przez komornika?

Przede wszystkim, bez względu na to, czy dłużnik rozporządzi w jakiś sposób ruchomością czy też nie, nie ma to znaczenia dla dalszego postępowania egzekucyjnego. Oznacza to, że jeżeli dłużnik rozporządzi - np. sprzeda - ruchomość, która została już zajęta, to brak wpływu na dalszy bieg postępowania polega na tym, że postępowanie egzekucyjne z zajętej ruchomości może być prowadzone również przeciwko nabywcy.

Jakie uprawnienia posiada wierzyciel?

Przede wszystkim wierzyciel może żądać, by zajęcie nastąpiło w jego obecności. W tym wypadku komornik zawiadomi go o terminie, w którym zajęcie ma być dokonane. Jeżeli pomimo swojego żądania następnie wierzyciel nie stawi się w wyznaczonym terminie, komornik dokonuje zajęcia w nieobecności wierzyciela.
Jednym ze sposobów prowadzenia egzekucji z ruchomości jest możliwość zajęcia pieniędzy. Dokonuje się go wtedy, gdy wystarczają na zaspokojenie wierzyciela. Gdyby zajęte pieniądze nie wystarczały na zaspokojenie wierzytelności kilku wierzycieli, na wniosek których egzekucja została wszczęta, komornik obowiązany jest złożyć tę sumę na rachunek depozytowy sądu i sporządzić plan podziału.

W jakich innych przypadkach komornik jest zobowiązany złożyć pieniądze do depozytu sądowego?

Złożenie na rachunek depozytowym sądu jest konieczne także wtedy, gdy zgłoszono zarzut, że osobie trzeciej przysługuje do zajętych pieniędzy prawo stanowiące przeszkodę do wydania ich wierzycielowi. Sąd postanowi wydać pieniądze wierzycielowi, jeżeli w ciągu miesiąca od złożenia ich na rachunek depozytowy sądu nie będzie złożone orzeczenie właściwego sądu zwalniające od zajęcia lub wstrzymujące wydanie pieniędzy.

Czy wraz z zajęciem ruchomości komornik odbiera rzecz osobie dotąd nią władającej?

Zajęte ruchomości komornik pozostawia nadal we władaniu tej osoby, u której dokonał zajęcia. Możliwe jest jednak - z ważnych przyczyn - oddanie ruchomości zajętej pod dozór innej osobie. Tą osobą może być nawet wierzyciel. Komornik doręcza osobie pełniącej dozór nad ruchomością protokół zajęcia. Dozorca pomimo, że ma dołożyć wszelkiej staranności w pełnionym dozorze, to nie ponosi odpowiedzialności, nie odpowiada, za pogorszenie, uszkodzenie, zniszczenie lub zaginięcie zajętych ruchomości, jeżeli tę staranność zachował.

Pamiętaj, że:

• Niebezpieczeństwo uszkodzenia lub utraty zajętej ruchomości obciąża także po zajęciu dłużnika,
• Jeżeli zajęcia ruchomości dokonano bez zgody osoby trzeciej, może ona złożyć skargę na czynności komornika na tej podstawie, że ruchomość była w jej władaniu i dokonano zajęcia przy niewyrażeniu przez nią zgody,
• Przyznanie przez osobę trzecią, że ruchomości stanowią własność dłużnika sprawia, że znajdujące się w jej władaniu rzeczy mogą być zajęte bez zgody osoby trzeciej,
• Przez rzeczy będące we władaniu dłużnika należy rozumieć zarówno rzeczy, którymi dłużnik włada wyłącznie, jak i takie, którymi włada on wraz z inną osobą, w szczególności wraz ze swym małżonkiem,
• W protokole zajęcia ruchomości komornik oznacza wartość każdej zajętej ruchomości,
• Dozorca ruchomości może żądać zwrotu wydatków związanych z przechowywaniem oraz wynagrodzenia za dozór odpowiednio do poniesionych trudów nie dotyczy to jednak dłużnika, członków jego rodziny wspólnie z nim mieszkających oraz osoby trzeciej, u której rzecz zajęto,
• W przypadku, gdy zajęte ruchomości pozostawiono w pomieszczeniu należącym do dłużnika i dozór powierzono jemu samemu lub członkowi jego rodziny razem z nim mieszkającemu, mają oni prawo zwykłego używania rzeczy, byleby przez to rzecz nie straciła na wartości.

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.