Elektroniczny instrument płatniczy, instrument pieniądza elektronicznego

9.11.2004

Ustawodawca dla uniknięcia wątpliwości w rozumieniu pojęć „elektroniczny instrument płatniczy” oraz „ instrument pieniądza elektronicznego” sam je definiuje. I tak elektroniczny instrument płatniczy to każdy instrument płatniczy, w tym z dostępem do środków pieniężnych na odległość, umożliwiający posiadaczowi dokonywanie operacji przy użyciu elektronicznych nośników informacji lub elektroniczną identyfikację posiadacza niezbędną do dokonania operacji, w szczególności kartę płatniczą lub instrument pieniądza elektronicznego. Natomiast instrument pieniądza elektronicznego to urządzenie elektroniczne, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny, w szczególności karta elektroniczna zasilana do określonej wartości.

Czym się charakteryzuje umowa o instrument pieniądza elektronicznego?

Przez umowę o instrument pieniądza elektronicznego bank albo instytucja pieniądza elektronicznego zobowiązują się do udostępnienia posiadaczowi pieniądza elektronicznego w zamian za środki pieniężne o nominalnej wartości wydanego pieniądza elektronicznego.

Jakie elementy powinna zawierać umowa o instrument pieniądza elektronicznego?

Ustawa wskazuje jakie elementy umowy powinna zostać określone obowiązkowo:

informacje dotyczące urządzeń, za pośrednictwem których możliwe jest udostępnienie posiadaczowi instrumentu pieniądza elektronicznego,
zasady i warunki nabycia przez posiadacza pieniądza elektronicznego,
minimalną wartość wykupu pieniądza elektronicznego, z zachowanie zasady, iż bank lub instytucja pieniądza elektronicznego są obowiązane wykupić pieniądz elektroniczny przechowywany na instrumencie pieniądza elektronicznego o wartości nie mniejszej niż równowartość w złotych 5 euro obliczana według średniego kursu ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu wykupu,
warunki i termin wykupu pieniądza elektronicznego przez bank albo instytucję pieniądza elektronicznego na żądanie posiadacza,
zasady dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu pieniądza elektronicznego.

Bardzo ważnym warunkiem, który umowa musi przestrzegać jest to, że umowa o instrument pieniądza elektronicznego nie może ograniczyć odpowiedzialności banku lub instytucji pieniądza elektronicznego wobec posiadacza za utratę pieniądza elektronicznego lub szkodę wynikłą wskutek nieprawidłowego wykonania operacji zleconych przez posiadacza, jeżeli przyczyną utraty pieniądza elektronicznego lub nieprawidłowego wykonania operacji będzie wadliwe funkcjonowanie urządzenia, na którego używanie bank lub instytucja pieniądza elektronicznego wyraziły zgodę.

Jakie warunki powinien spełniać sam instrument pieniądza elektronicznego?

Instrument pieniądza elektronicznego udostępniony posiadaczowi powinien posiadać mechanizm uniemożliwiający przechowywanie pieniądza elektronicznego o wartości większej niż równowartość w złotych 150 euro obliczana według średniego kursu ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu wydania.

Jakie uprawnienia przysługują posiadaczowi z tytułu umowy o instrument pieniądza elektronicznego?

W okresie obowiązywania umowy o instrument pieniądza elektronicznego posiadacz może żądać od banku albo instytucji pieniądza elektronicznego wykupienia przechowywanego na nim pieniądza elektronicznego w wartości nominalnej, w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Natomiast bank lub instytucja pieniądza elektronicznego (inna niż bank osoba prawna działająca w formie spółki akcyjnej, utworzona i działająca na podstawie zezwolenia właściwych władz lub przepisów prawa, której przedmiotem działania jest prowadzenie we własnym imieniu i na własny rachunek działalności polegającej na wydawaniu do dyspozycji i wykupie pieniądza elektronicznego oraz rozliczanie transakcji dokonywanych przy użyciu instrumentów pieniądza elektronicznego) są obowiązane wykupić pieniądz elektroniczny przechowywany na instrumencie pieniądza elektronicznego o wartości nie mniejszej niż równowartość w złotych 5 euro obliczana według średniego kursu ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu wykupu.

Jakie obowiązki zostały nałożone na strony związane umową o instrument pieniądza elektronicznego?

Posiadacz ma obowiązek zawiadomić niezwłocznie bank lub instytucję pieniądza elektronicznego o utracie instrumentu pieniądza elektronicznego w trybie określonym w umowie.

Bank natomiast (oraz instytucja pieniądza elektronicznego) mają obowiązek zapewnić bezpieczeństwo w zakresie przesyłania pieniądza elektronicznego, wprowadzając rozwiązania uniemożliwiające zniekształcenie lub pozyskiwanie przez osoby nieuprawnione informacji o czynnościach i rozliczeniach prowadzonych z posiadaczem. Nadto umożliwiają posiadaczowi, za pomocą udostępnionego instrumentu pieniądza elektronicznego, identyfikację co najmniej 5 ostatnich operacji zrealizowanych przy użyciu tego instrumentu oraz stanu środków pozostających i przechowywanych na instrumencie pieniądza elektronicznego.

Poza tym, o obowiązków banku i instytucji pieniądza elektronicznego należy konieczność poinformowania posiadacza o sposobie oznaczenia miejsc, w których można dokonać ponownego zasilenia instrumentu pieniądza elektronicznego.

Jak kształtuje się odpowiedzialność z tytułu umowy o instrument pieniądza elektronicznego?

Odpowiedzialność banku lub instytucji pieniądza elektronicznego wobec posiadacza, wynikająca z umowy o instrument pieniądza elektronicznego, ograniczona jest do wartości pieniądza elektronicznego nabytego przez posiadacza. Jednak umowa ta sama może rozszerzyć odpowiedzialność banku oraz instytucji pieniądza elektronicznego wobec posiadacza ponad powyższe ograniczenie.

Pamiętaj, że:

Pieniądz elektroniczny jest wydawany posiadaczowi tylko do wysokości kwoty uprzednio wpłaconej gotówki lub środków na jego rachunku,
Środki pieniężne przyjęte przez bank od posiadacza nie są wkładem pieniężnym płatnym na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu, jeżeli środki te są niezwłocznie wymienione na pieniądz elektroniczny, a od środków tych banki nie odprowadzają rezerwy obowiązkowej,
Banki i instytucje pieniądza elektronicznego przekazują do NBP dane dotyczące wartości wydanego pieniądza elektronicznego, rodzajów i liczby wydanych instrumentów pieniądza elektronicznego, liczby i wartości operacji przeprowadzonych przy użyciu instrumentów pieniądza elektronicznego, liczby i wartości operacji zasilenia instrumentów pieniądza elektronicznego, zarejestrowanych prób przeprowadzenia i przeprowadzonych operacji zmierzających do naruszenia lub obejścia przepisów prawa,
Instytucje pieniądza elektronicznego przekazują do NBP dane niezbędne do oceny ich sytuacji finansowej i ponoszonego przez nie ryzyka - w sposób, w zakresie i w terminach ustalonych dla banków.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. 2002 r., Nr 169, poz. 1385 ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl