Jak uruchamiane jest kształcenie w zawodzie?

Opinie wojewódzkich rad rynku pracy 

W celu usprawnienia procesu opiniowania oraz odzwierciedlenia regionalnego zapotrzebowania na zawody w procesie uruchamiania kształcenia w nowym zawodzie w danej szkole, wprowadzono następujące zasady:

1. dyrektor szkoły będzie miał obowiązek zasięgania opinii tylko wojewódzkiej rady rynku pracy. W przypadku wydawania opinii marszałek województwa powinien zapraszać do udziału w posiedzeniach wojewódzkiej rady rynku pracy przedstawiciela pracodawców, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego, innej organizacji gospodarczej, stowarzyszenia lub samorządu zawodowego lub sektorowej rady do spraw kompetencji, właściwych dla opiniowanego zawodu, dyrektora szkoły występującego z wnioskiem, przedstawiciela kuratora oświaty oraz przedstawiciela właściwej powiatowej rady rynku pracy (art. 22 ust. 5d ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy);
2. zgodnie ze zmianą wprowadzoną do ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w uzgodnieniu z Ministrem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (art. 22 ust. 5b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), wojewódzka rada rynku pracy będzie wydawała opinię po zapoznaniu się z prognozą zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy, która będzie określana przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w drodze obwieszczenia;
3. opinia wydana przez wojewódzką radę rynku pracy będzie ważna przez okres 5 lat (art. 22 ust. 5c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Potem będzie konieczność zasięgnięcia nowej opinii o zasadności dalszego kształcenia w zawodzie w danej szkole. Po upływie tego okresu ponowna opinia nie będzie wymagana jedynie w przypadku tego zawodu, który zostanie uznany za zawód, na który występuje zapotrzebowanie;
4. opinia nie będzie wymagana przy uruchamianiu kształcenia w zawodach o charakterze pomocniczym, jeżeli szkoła posiada opinię o zasadności kształcenia w zawodzie, dla którego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego przewidziano zawód pomocniczy;
5. szkoła niepubliczna przed uruchomieniem kształcenia w nowym zawodzie w danej szkole również będzie zobowiązana do zasięgnięcia opinii wojewódzkiej rady rynku pracy;
6. wojewódzka rada rynku pracy będzie, tak jak dotychczas, wydawała opinię w zakresie planowanego eksperymentu pedagogicznego dotyczącego zawodu nieujętego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego.

Obowiązek współpracy szkół z pracodawcami

Nowe szkolnictwo branżowe (branżowe szkoły I stopnia, branżowe szkoły II stopnia, technika i szkoły policealne) ma bazować przede wszystkim na współpracy z pracodawcami.

W ustawie – Prawo oświatowe znalazła odzwierciedlenie kluczowa rola pracodawców w kształceniu zawodowym. W ustawie doprecyzowano także, że zgodnie z którym system oświaty w zakresie kształcenia zawodowego wspierają także pracodawcy, organizacje pracodawców, samorządy gospodarcze lub inne organizacje gospodarcze, stowarzyszenia lub samorządy zawodowe, sektorowe rady do spraw kompetencji oraz Rada Programowa do spraw kompetencji.

Zobowiązano przy tym dyrektora szkoły (art. 68 ust. 7 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe), aby przed wprowadzeniem nowego zawodu do kształcenia w szkole nawiązał współpracę z pracodawcą właściwym dla zawodu lub branży, do której przyporządkowany jest dany zawód lub z osobą prowadzącą indywidualne gospodarstwo rolne. Współpraca ta będzie realizowana w ramach umowy lub porozumienia obejmujących co najmniej jeden cykl kształcenia i może polegać w szczególności na:

• tworzeniu klas patronackich,
• realizacji kształcenia zawodowego, w tym praktycznej nauki zawodu, we współpracy z pracodawcą,
• wyposażeniu warsztatów lub pracowni szkolnych,
• organizacji egzaminów zawodowych,
• doskonaleniu nauczycieli kształcenia zawodowego, w tym organizowaniu szkoleń branżowych,
• realizacji doradztwa zawodowego i promocji kształcenia zawodowego.

Klasę patronacką należy rozumieć jako klasę objętą patronatem konkretnej firmy. Patron w porozumieniu lub na podstawie zawartych ze szkołą umowy lub porozumienia deklaruje wsparcie procesu kształcenia, które może przybierać różną formę, np. przyjęcia uczniów na praktyki zawodowe, wyposażenie pracowni szkolnych w sprzęt i materiały dydaktyczne, dodatkowe szkolenia, ufundowanie stypendiów dla najzdolniejszych. Ponadto, patron może uczestniczyć w opracowaniu programu nauczania dopasowanego do profilu zapotrzebowania jego firmy. Pracodawca, jako współpracujący ze szkołą lub realizujący wspólnie program nauczania zawodu, może również brać udział w zebraniach rady pedagogicznej. W posiedzeniach rady mogą także uczestniczyć z głosem doradczym przedstawiciele organizacji pracodawców, stowarzyszeń lub samorządów zawodowych oraz sektorowych rad do spraw kompetencji (art. 69 ustawy – Prawo oświatowe).

Obowiązek dla dyrektora szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe do nawiązania współpracy z pracodawcą będzie miał zastosowanie w roku szkolnym 2019/2020 – 2021/2022 do szkół rozpoczynających kształcenie w nowych zawodach, a od roku szkolnego 2022/2023 i w kolejnych latach szkolnych do wszystkich szkół prowadzących kształcenie zawodowe. Obowiązek ten nie dotyczy branżowych szkół II stopnia, gdyż tam kształcenie zawodowe odbywać się będzie na kwalifikacyjnych kursach zawodowych.

Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego

Automatyk, technik mechatronik czy technik programista – to wybrane zawody, na które, ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa, prognozowane jest szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. Zgodnie z szeregiem zmian zaproponowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej dotyczących odbudowy prestiżu kształcenia zawodowego w Polsce, każdego roku ministerstwo będzie publikowało prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.

Pierwszy z takich dokumentów został już opublikowany w Dzienniku Urzędowym Monitor Polski. To prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego. Ma ona na celu wspomaganie celowego i adekwatnego kształcenia branżowego, a tym samym przyczynianie się do spadku bezrobocia wśród absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe w Polsce.

Prognoza uwzględnia dane Instytutu Badań Edukacyjnych opracowane w szczególności na podstawie statystyki publicznej, danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Systemu Informacji Oświatowej. Ważną rolę odegrały tu również opinie rad sektorowych do spraw kompetencji i Rady Programowej do spraw kompetencji, a także ministrów właściwych dla zawodów szkolnictwa branżowego.

Prognoza stanowi syntetyczne ujęcie różnych źródeł opisujących tendencje na rynku pracy w kontekście strategii rozwoju państwa i regionów. Celem prognozy jest dostarczenie przesłanek do kształtowania oferty szkolnictwa branżowego adekwatnie do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy.

Prognoza jest uporządkowanym alfabetycznie wykazem zawodów szkolnictwa branżowego, dla których ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa prognozowane jest szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. W prognozie zawarte są też zawody, dla których prognozowane jest istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy.

Procedury przetwarzania danych opracowane przez Instytut Badań Edukacyjnych pozwalają na wykorzystanie w sposób kompleksowy ogółu czynników wpływających na kształtowanie się podaży i popytu na pracę w perspektywie długofalowej. Celem było stworzenie prognozy zapotrzebowania na zawody na okres 5 lat, przy uwzględnieniu różnych dostępnych źródeł danych ekonomicznych, demograficznych i edukacyjnych na poziomie ogólnokrajowych i regionalnym, w przekroju branżowym.

W ramach znowelizowanych przepisów prawa oświatowego, samorządy na 2020 rok otrzymają zwiększoną subwencję oświatową na szkoły kształcące w zawodach, na które prognozowane jest szczególne zapotrzebowanie na krajowym rynku pracy, wskazane w prognozie.

Dzięki opublikowanej już prognozie, szkoły i organy prowadzące mogą już zaplanować zawody, które będą uruchamiane w nowym roku szkolnym. Co istotne, decyzje podejmowane w tym zakresie, uwzględnią zróżnicowany sposób finansowania tych zawodów.

Prognoza zapotrzebowania na krajowym rynku pracy przy podziale subwencji, co roku dotyczyć będzie uczniów rozpoczynających naukę w danym zawodzie i kontynuowana przez cały cykl ich kształcenia. Takie rozwiązanie zapewni stabilność finansową samorządów w kształceniu zawodowym. Będą one miały pewność, że decyzja o uruchomieniu kształcenia w zawodzie z listy zawodów o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa do zakończenia kształcenia w tym zawodzie, przełoży się na wyższe finansowanie w ramach subwencji przez wszystkie lata nauki.

Ponadto wprowadzono nowe kryterium do podziału subwencji. Polega ono na zróżnicowaniu kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego. Dlatego też w najbliższych tygodniach ukaże się wspólne obwieszczenie MEN i MKiDN w sprawie wykazu zawodów szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego. Zawody te otrzymają zwiększone dofinansowanie.

Warto przypomnieć, że priorytetem wprowadzanych przez MEN zmian jest obecność pracodawców na każdym etapie procesu kształcenia zawodowego. Począwszy od określania potrzeb w zakresie nowych zawodów i umiejętności, przez zaprojektowanie kształcenia w tych zawodach i umiejętnościach, a także realizację kształcenia praktycznego przy ścisłym udziale pracodawców, weryfikację efektów kształcenia na egzaminie zawodowym, aż po zatrudnienie absolwentów szkół. Stąd, oprócz uzyskania opinii wojewódzkiej rady rynku pracy, przed uruchomieniem kształcenia w danym zawodzie, dyrektor szkoły będzie zobowiązany nawiązać współpracę z pracodawcą właściwym dla zawodu lub branży.

Źródło: www.gov.pl/web/edukacja

A.J.
Zespół e-prawnik.pl