Emerytura pomostowa - kto może przejść na emeryturę pomostową?

Emerytury pomostowe dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. - kto jest uprawniony do emerytury pomostowej?

Jeżeli urodziłeś się po 31 grudnia 1948 r. i byłeś zatrudniony przy pracach o szczególnym charakterze bądź w szczególnych warunkach, możesz otrzymać emeryturę pomostową. Sprawdź, kiedy i komu ZUS ją przyznaje.

Emerytura pomostowa przysługuje osobom, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione zostały odpowiednio w: załączniku nr 1 i załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych - zwanych dalej nowymi wykazami prac (zostały one podane na kończu niniejszego artykułu).

Prace uznawane za prace w szczególnych warunkach są wymienione w załączniku nr 1. Są to np. prace:

pod ziemią,
na wodzie i pod wodą,
w powietrzu w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu,
bardzo ciężkie prace fizyczne,
w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,
ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym, np.:
- prace rybaków morskich,
- prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy,
- prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór, prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych.

Wykonujesz pracę w szczególnych warunkach również wtedy, gdy jesteś objęty ubezpieczeniem społecznym z tytułu działalności artystycznej jako tancerz zawodowy wykonujący prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Prace o szczególnym charakterze wymienione w załączniku nr 2, to prace, które wymagają szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej. Wraz z wiekiem sprawność ta zmniejsza się, a co za tym idzie, coraz mniejsze są możliwości wykonywania takich prac w sposób, który nie zagraża bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób. Są to np. prace:

maszynistów pojazdów trakcyjnych,
kierowców pojazdów uprzywilejowanych,
operatorów żurawi wieżowych, do obsługi, których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych,
członków zespołów ratownictwa medycznego.

Wykonujesz pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze również wtedy, gdy przed 1 stycznia 2009 r. pracowałeś stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu wcześniejszych przepisów (tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i wykazy A i B, które stanowią załącznik do rozporządzenia), zwanych dalej dotychczasowymi przepisami.

Kto jest uprawniony do emerytury pomostowej, którą ZUS przyznaje na ogólnych zasadach?

Możesz przejść na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach, jeśli:

urodziłeś się po 31 grudnia 1948 r.,
ukończyłeś co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni),
udowodniłeś co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ,
masz co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu ubezpieczeniowego (okresy składkowe i nieskładkowe),
wykonywałeś przed 1 stycznia 1999 r. pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która jest wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac,
wykonywałeś po 31 grudnia 2008 r. pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w nowych wykazach prac,
rozwiązałeś stosunek (stosunki) pracy.

Aby przejść na emeryturę pomostową, musisz spełnić wszystkie wymienione warunki.

Jak sumowane są okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?

Żeby ustalić Twój co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ZUS sumuje okresy Twojej pracy, którą wykonywałeś:

przed 1 stycznia 2009 r. w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu dotychczasowych przepisów, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,
zarówno przed 1 stycznia 2009 r., jak i po 31 grudnia 2008 r. i została ona wymieniona w nowych wykazach prac, stanowiących załączniki do ustawy.

Przykład:

Pani Wanda urodziła się w kwietniu 1957 r. Udokumentowała następujące okresy pracy w szczególnych warunkach:

- od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. (1 rok) – prace w szczególnych warunkach ujęte w wykazie A,

- od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2008 r. (10 lat) – prace w szczególnych warunkach ujęte w wykazie B,

- od 1 stycznia 2009 r. do 30 kwietnia 2013 (4 lata i 4 miesiące) – prace w szczególnych warunkach wymienione w załączniku nr 1 do ustawy.

Pani Wanda do 30 kwietnia 2013 r. udowodniła wymagany co najmniej 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Jakich okresów nie wlicza się do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?

Nie zalicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze okresów, w których nie wykonywałeś pracy, za które wypłacono Ci wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, czyli:

zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne,
zasiłek opiekuńczy lub zasiłek macierzyński.

Do okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie zalicza się także okresów:

Jeżeli jesteś nauczycielem, do okresu pracy w szczególnych warunkach ZUS nie uwzględni Ci również okresów:

urlopu dla poratowania zdrowia,
urlopu szkoleniowego,
przebywania na urlopie na dalsze kształcenie się,
pozostawania w stanie nieczynnym.

Jak ustalany jest staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe)?

Do stażu ubezpieczeniowego (20 lat, jeśli jesteś kobietą i 25 lat, jeśli jesteś mężczyzną), którego ZUS wymaga, żeby przyznać emeryturę pomostową, wliczane są okresy składkowe oraz nieskładkowe. Okresy nieskładkowe uwzględniane są w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 Twoich okresów składkowych.

Do stażu ubezpieczeniowego wymaganego, żeby ZUS przyznał emeryturę pomostową, nie uwzględnia się:

okresów, w których opłacałeś składki na ubezpieczenie społeczne rolników,
okresów, w których prowadziłeś gospodarstwo rolne lub pracowałeś w tym gospodarstwie, a nie byłeś objęty ubezpieczeniem społecznym rolników z tego tytułu.

Emeryturę pomostową na ogólnych zasadach ZUS przyzna Ci tylko wtedy, gdy masz staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe) wymagany oraz wykonywałeś pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w tym co najmniej po 1 dniu:

w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r. oraz
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r.

Czy musisz rozwiązać stosunek pracy?

Emeryturę pomostową na ogólnych zasadach ZUS przyzna Ci tylko wtedy, gdy rozwiążesz stosunek pracy. Jeżeli pracujesz u kilku pracodawców, to musisz rozwiązać wszystkie stosunki pracy.

Emeryturę pomostową ZUS przyzna Ci niezależnie od tego, czy byłeś bezpośrednio przed przejściem na emeryturę zatrudniony w ramach stosunku pracy, czy też nie. Prawo do emerytury pomostowej możesz nabyć również wtedy, gdy przed złożeniem wniosku o nią prowadziłeś np. pozarolniczą działalność lub działalność rolniczą, a także wtedy, gdy nie byłeś w tym czasie aktywny zawodowo.

Kto jest uprawniony do emerytury pomostowej przyznawanej na szczególnych zasadach?

ZUS przyzna Ci emeryturę pomostową na szczególnych zasadach, jeżeli wykonywałeś niektóre prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienione w nowych wykazach prac.

Emerytura ta przysługuje na ogół w niższym wieku emerytalnym niż 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni), a niekiedy również mimo krótszego niż 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

W niektórych przypadkach o uzyskaniu emerytury pomostowej decyduje także stan twojego zdrowia. Musisz wówczas uzyskać orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w danym zawodzie. Musisz spełnić ten warunek, jeśli jesteś pracownikiem lotnictwa, hutnikiem, a także maszynistą pojazdów trakcyjnych.

Jeśli chcesz uzyskać emeryturę pomostową na szczególnych zasadach, to oprócz spełnienia dodatkowych warunków wymienionych w ustawie, musisz również:

mieć staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe), który wynosi co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni),
wykonywać przed 1 stycznia 1999 r. pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która jest wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac,
wykonywać po 31 grudnia 2008 r. pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w odpowiednich punktach nowych wykazów prac,
rozwiązać stosunek (stosunki) pracy.

Czy emerytura pomostowa przysługuje osobom, które zakończyły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 2009 r.?

Możesz uzyskać emeryturę pomostową, pomimo że po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywałeś pracy w szczególnych warunkach, która jest wymieniona w nowych wykazach prac, jeśli:

1 stycznia 2009 r. masz okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienionej w nowych wykazach prac, wymaganego do przyznania emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo emerytury pomostowej z tytułu wykonywania pracy górniczej,
przed 1 stycznia 1999 r. wykonywałeś prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w dotychczasowych lub w nowych wykazach prac,
masz odpowiedni staż ubezpieczeniowy pracy (okres składkowy i nieskładkowy) – co najmniej 20 lat, jeśli jesteś kobietą, lub 25 lat, jeśli jesteś mężczyzną,
masz wiek, który uprawnia Cię do emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo do emerytury pomostowej z tytułu wykonywania pracy górniczej,
rozwiązałeś stosunek (stosunki) pracy.

Warunki:

odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego,
wieku emerytalnego, który uprawnia Cię do emerytury pomostowej,
rozwiązania stosunku pracy

- mogą być spełnione po 31 grudnia 2008 r.

Kiedy powstaje i ustaje prawo do emerytury pomostowej?

Prawo do emerytury pomostowej powstaje w momencie, w którym spełnisz ostatni z warunków wymaganych, żeby przyznać emeryturę (np. w dniu, w którym ukończysz wiek emerytalny). Musisz jednak złożyć wniosek o przyznanie emerytury najpóźniej w miesiącu, w którym spełniłeś ten warunek.

Jeżeli pracujesz i spełniasz pozostałe warunki wymagane, aby przyznać emeryturę pomostową, to uzyskasz prawo do niej od następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy (lub ostatniego stosunku pracy, jeżeli pracujesz na kilku etatach).

Jeśli ubiegasz się o emeryturę pomostową i pobierasz zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne, to prawo do emerytury pomostowej uzyskasz dopiero od dnia, w którym przestaniesz pobierać zasiłek lub świadczenie rehabilitacyjne. Musisz jednak złożyć wniosek.

Jeżeli wniosek o emeryturę pomostową zgłosisz w miesiącach następujących po miesiącu spełnienia ostatniego z warunków wymaganych do nabycia uprawnień lub zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego bądź świadczenia rehabilitacyjnego, prawo do emerytury powstaje od pierwszego dnia miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek.

Emerytura pomostowa przysługuje Ci do dnia poprzedzającego dzień, w którym ukończysz powszechny wiek emerytalny. Od 1 października 2017 r. wynosi on 60 lat, jeśli jesteś kobietą, i 65 lat, jeśli jesteś mężczyzną.

Wyjątek: Jeśli spełnisz wszystkie warunki wymaganych, aby przyznać Ci emeryturę pomostową, przed 1 października 2017 r. i przed tym dniem ukończysz obniżony wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), ale wniosek o jej przyznanie zgłosisz po 30 września 2017 r., ZUS przyzna Ci emeryturę do dnia poprzedzającego dzień, w którym ukończysz podwyższony wiek emerytalny (ustalony według przepisów obowiązujących do 30 września 2017 r.). Jeżeli jednak przed osiągnięciem tego wieku uzyskasz prawo do emerytury na podstawie odrębnych przepisów, to Twoje prawo do emerytury pomostowej ustanie w dniu poprzedzającym dzień, w którym uzyskasz prawo do tej emerytury.

Jakie dokumenty trzeba złożyć, żeby otrzymać emeryturę pomostową?

Prawo do emerytury pomostowej, a także jej wysokość, ZUS ustali, gdy otrzyma wniosek. Możesz go złożyć osobiście lub przez Twojego pełnomocnika:

bezpośrednio w placówce ZUS,
za pośrednictwem płatnika składek,
za pośrednictwem operatora pocztowego, a jeśli mieszkasz za granicą – za pośrednictwem urzędu konsularnego,
przez internet – przez elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS.

Formularz wniosku o emeryturę pomostową jest oznaczony jako ZUS Rp-1Epom.

Do wniosku o emeryturę trzeba dołączyć:

zaświadczenia o wykonywaniu przez Ciebie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
orzeczenie o niezdolności do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli orzeczenie takie jest jednym z warunków przyznania emerytury pomostowej,
dokumenty wymagane, aby ustalić Twój kapitał początkowy, o ile nie masz go jeszcze ustalonego,
dokument, który potwierdza, że rozwiązałeś stosunek pracy.

Możesz wycofać wniosek o emeryturę pomostową. Możesz to zrobić tylko do dnia, którym uprawomocni się decyzja w sprawie Twojej emerytury. Wycofanie wniosku jest skuteczne tylko wówczas, gdy zażądasz tego na piśmie lub w rozmowie z pracownikiem ZUS, który spisze z niej protokół.

Czy ZUS może ponownie ustalić wysokość Twojej emerytury pomostowej?

Wysokość emerytury pomostowej ZUS może ustalić ponownie. Zrobi to, jeśli po dniu, od którego ją przyznał, wykonywałeś pracę lub inną działalność zarobkową, z powodu której byłeś objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi (np. z tytułu stosunku pracy).

Twoje dotychczasowe świadczenie powiększy wówczas o kwotę, którą otrzyma przez podzielenie:

kwoty składek zapisanych na Twoim koncie po dniu, od którego ustalono prawo do emerytury pomostowej, do dnia poprzedzającego miesiąc, w którym złożysz wniosek o przeliczenie świadczenia, przez
średnie dalsze trwanie życia ustalone dla Twojego faktycznego wieku w dniu, w którym złożysz wniosek o przeliczenie emerytury.

ZUS ustali ponownie wysokość Twojej emerytury pomostowej tylko na Twój wniosek. Możesz go złożyć po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Czy emerytura pomostowa jest waloryzowana?

Emeryturę pomostową ZUS waloryzuje co roku.

Jak ZUS wypłaci Ci emeryturę pomostową?

Emeryturę pomostową wypłaci Ci placówka ZUS, która jest właściwa ze względu na Twoje miejsce zamieszkania.

Wypłata emerytury przysługuje Ci od dnia, w którym powstało prawo do tego świadczenia, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym złożyłeś wniosek.

Emeryturę ZUS będzie Ci wypłacał za poszczególne miesiące w dniu, który ustali jako termin płatności. Zrobi to:

za pośrednictwem operatora pocztowego albo
na Twój rachunek w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Jeśli mieszkasz za granicą, emeryturę pomostową ZUS wypłaci Ci:

na Twój wniosek – osobie, którą upoważnisz do odbioru Twojej emerytury, która mieszka w Polsce,
na Twój rachunek bankowy w Polsce, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

ZUS zawiesi Twoje prawo do emerytury pomostowej, jeśli podejmiesz pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w nowych wykazach prac, na podstawie umowy o pracę. Nie ma w tym przypadku znaczenia wysokość przychodu, jaki uzyskasz.

Jeżeli podejmiesz pracę, która nie została wymieniona w nowych wykazach prac, ZUS zawiesi Twoje prawo do emerytury pomostowej lub zmniejszy jej wysokość Twojej na zasadach ogólnych, w zależności od dochodu, jaki uzyskasz.

Czy można się odwołać od decyzji ZUS?

Możesz odwołać się od decyzji ZUS do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego ze względu na miejsce Twojego zamieszkania. Zrób to za pośrednictwem oddziału, który wydał decyzję. Masz na to miesiąc od dnia, w którym otrzymasz decyzję ZUS.

Odwołanie możesz wysłać do oddziału ZUS, który wydał decyzję, albo zgłosić ustnie podczas rozmowy z pracownikiem tego oddziału, który spisze z niej protokół.

Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.

Co dalej z emeryturami pomostowymi, które przyznano przed 1 października 2017 r.?

Jeżeli 1 października 2017 r. masz ustalone prawo do emerytury pomostowej, to zachowasz uprawnienia do tego świadczenia do dnia, w którym ukończysz podwyższony wiek emerytalny. Możesz jednak po 30 września 2017 r., o ile skończysz 60 lat (jeśli jesteś kobietą) lub 65 lat (jeśli jesteś mężczyzną) złożyć wniosek o emeryturę. Wówczas Twoje prawo do emerytury pomostowej ustanie wcześniej.

Wykazy prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze

WYKAZ PRAC W SZCZEGÓLNYCH WARUNKACH

Rodzaj prac

1. Prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub ich wzbogacaniu.
2. Prace udostępniające lub eksploatacyjne związane z urabianiem minerałów skalnych.
3. Prace pod ziemią bezpośrednio przy drążeniu tuneli w górotworze.
4. Prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy).
5. Prace bezpośrednio przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy: usuwanie elementów układu wlewowego, ścinanie, szlifowanie powierzchni odlewów oraz ich malowanie na gorąco.
6. Prace bezpośrednio przy obsłudze wielkich pieców oraz pieców stalowniczych lub odlewniczych.
7. Prace murarskie bezpośrednio w piecach hutniczych, odlewniczych, bateriach koksowniczych oraz w piecach do produkcji materiałów ceramicznych.
8. Prace bezpośrednio przy ręcznym zestawianiu surowców lub ręcznym formowaniu wyrobów szklanych w hutnictwie szkła.
9. Prace bezpośrednio przy kuciu ręcznym w kuźniach.
10. Prace bezpośrednio przy obsłudze agregatów i urządzeń do produkcji metali nieżelaznych.
11. Prace bezpośrednio przy obsłudze ciągów walcowniczych: przygotowanie, dozorowanie pracy walców lub samotoków, ingerencja przy wypadaniu i zaklinowaniu materiałów.
12. Prace przy obsłudze dźwignic bezpośrednio przy wytapianiu surówki, stopów żelaza lub metali nieżelaznych.
13. Prace bezpośrednio przy produkcji koksu w bateriach koksowniczych.
14. Prace bezpośrednio przy wypychaniu koksu z baterii koksowniczych, gaszeniu lub sortowaniu koksu.
15. Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich lub izolacyjnoegzotermicznych używanych w odlewnictwie i hutnictwie.
16. Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub wyładunku pieców komorowych wyrobami ogniotrwałymi.
17. Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub rozładunku gorących wyrobów ceramicznych.
18. Prace bezpośrednio przy formowaniu wyrobów ogniotrwałych wielkogabarytowych przy użyciu ręcznych narzędzi wibracyjnych.
19. Prace przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych.
20. Prace nurka lub kesoniarza, prace w komorach hiperbarycznych.
21. Prace fizyczne ciężkie bezpośrednio przy przeładunku w ładowniach statku.
22. Prace rybaków morskich.
23. Prace na statkach żeglugi morskiej.
24. Prace na morskich platformach wiertniczych.
25. Prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy.
26. Prace bezpośrednio przy obsłudze urządzeń wiertniczych i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej lub gazu ziemnego.
27. Prace bezpośrednio przy obróbce odwiertów w górnictwie otworowym: ropy naftowej lub gazu ziemnego.
28. Prace bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.).
29. Prace bezpośrednio przy malowaniu, nitowaniu lub montowaniu elementów wyposażenia w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.).
30. Prace wewnątrz cystern, kotłów, a także zbiorników o bardzo małej kubaturze po substancjach niebezpiecznych.
31. Prace przy ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych.
32. Prace bezpośrednio przy przetwórstwie materiałów zawierających azbest lub prace rozbiórkowe związane z ich usuwaniem.
33. Prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór.
34. Prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową.
35. Prace w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0°C.
36. Prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych.
37. Prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.
38. Prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.
39. Prace przy kuciu ręcznym w kuźniach przemysłowych oraz obsłudze młotów mechanicznych.
40. Prace przy produkcji węglików spiekanych, elektrod, rud i walczaków oraz żelazostopów.

WYKAZ PRAC O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE

Rodzaj prac
1. Prace pilotów statków powietrznych (pilot, instruktor).
2. Prace kontrolerów ruchu lotniczego.
3. Prace mechaników lotniczych związane z bezpośrednią obsługą potwierdzającą bezpieczeństwo statków powietrznych na płycie lotniska.
4. Prace nawigatorów na statkach morskich oraz pilotów morskich.
5. Prace maszynistów pojazdów trakcyjnych (maszynista pojazdów trakcyjnych, maszynista instruktor, maszynista zakładowy, maszynista wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej, kierowca lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM, pomocnik maszynisty pojazdów trakcyjnych) i kierowników pociągów.
6. Prace bezpośrednio przy ustawianiu drogi przebiegu pociągów i pojazdów metra (dyżurny ruchu, nastawniczy, manewrowy, ustawiacz, zwrotniczy, rewident taboru bezpośrednio potwierdzający bezpieczeństwo pociągu, dyspozytor ruchu metra, dyżurny ruchu i stacji metra).
7. Prace funkcjonariuszy straży ochrony kolei.
8. Prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym.
9. Prace kierowców pojazdów uprzywilejowanych.
10. Prace kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne wymagające oznakowania pojazdu tablicą ostrzegawczą barwy pomarańczowej, zgodnie z przepisami Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r.1
11. Prace operatorów reaktorów jądrowych.
12. Prace operatorów żurawi wieżowych, do obsługi których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych lub stoczniowych.
13. Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego.
14. Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi mogącymi spowodować awarię techniczną z poważnymi skutkami dla bezpieczeństwa publicznego.
15. Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów wybuchowych, środków strzałowych, wyrobów pirotechnicznych oraz ich konfekcjonowaniu.
16. Prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną.
17. Prace elektromonterów bezpośrednio przy usuwaniu awarii oraz eksploatacji napowietrznych sieci elektroenergetycznych w warunkach prac pod napięciem.
18. Prace członków zespołów ratownictwa medycznego.
19. Prace członków zawodowych ekip ratownictwa (chemicznego, górskiego, morskiego, górnictwa otworowego).
20. Prace pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a-5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej2, uczestniczących bezpośrednio w akcjach ratowniczych.
21. Prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich3.
22. Prace personelu sprawującego opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej4.
23. Prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego.
24. Prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 664);
ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - art. 32 lub 33;
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wykazy A i B, które stanowią załącznik do rozporządzenia).

na podst. www.zus.pl