Zasiłek macierzyński 2025 - wysokość, wymiar urlopu, warunki przyznania

Zasiłek macierzyński to kluczowe świadczenie dla każdej rodziny oczekującej oraz posiadającej dziecko. W 2025 roku wprowadzono istotne zmiany, które znacząco poprawiają sytuację rodziców, szczególnie tych, których dzieci wymagają dłuższej opieki medycznej. Przygotowaliśmy dla Ciebie kompletny przewodnik po wszystkich zasadach obowiązujących w 2025 roku.

Najważniejsze zmiany w 2025 roku

  • Wprowadzenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego do 15 tygodni dla rodziców wcześniaków
  • Nowe zasady obliczania wysokości zasiłku z możliwością wyboru wariantu
  • Uproszczone procedury składania wniosków
  • Lepsze wsparcie dla rodzin w trudnych sytuacjach

Komu przysługuje zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński przysługuje wszystkim ubezpieczonym, którzy opłacają składki chorobowe do ZUS. Nie ma znaczenia rodzaj umowy - świadczenie przysługuje zarówno pracownikom, jak i prowadzącym działalność gospodarczą.

Podstawowe warunki nabycia prawa

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej osobie, która:

  • Urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego
  • Przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 14 roku życia i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
  • Przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego ? do 10 roku życia.

Czy zasiłek przysługuje tylko kobietom?

Nie! Zasiłek macierzyński może otrzymać również mężczyzna w następujących sytuacjach:

  • Gdy jest ojcem dziecka i matka zrezygnuje z części urlopu po wykorzystaniu minimum 14 tygodni
  • W przypadku śmierci matki lub porzucenia dziecka
  • Gdy przyjął dziecko na wychowanie lub do przysposobienia
  • Podczas korzystania z urlopu ojcowskiego (2 tygodnie)

Wysokość zasiłku macierzyńskiego w 2025 roku

W 2025 roku obowiązuje elastyczny system wysokości zasiłku, który pozwala rodzicom na wybór najkorzystniejszego wariantu dla ich sytuacji.

Wariant standardowy

100% przez pierwsze 20 tygodni urlopu macierzyńskiego

70% za okres urlopu rodzicielskiego

Wariant łączony

81,5% przez cały okres urlopu (52 tygodnie)

Warunek: wniosek w ciągu 21 dni od porodu

Ważne!

Jeśli złożysz wniosek o łączenie urlopów po upływie 21 dni od porodu, otrzymasz tylko 60% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego.

Urlop ojcowski

Ojcowie mają prawo do 2 tygodni urlopu ojcowskiego z zasiłkiem w wysokości 100% podstawy wymiaru. Urlop można wykorzystać do 12. miesiąca życia dziecka.

Wymiar urlopu macierzyńskiego

Długość urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie:

Liczba dzieci Urlop macierzyński Urlop rodzicielski Łącznie
Jedno dziecko 20 tygodni 32 tygodnie 52 tygodnie
Dwoje dzieci 31 tygodni 34 tygodnie 65 tygodni
Troje dzieci 33 tygodnie 36 tygodni 69 tygodni
Czworo dzieci 35 tygodni 38 tygodni 73 tygodnie
Pięcioro i więcej 37 tygodni 40 tygodni 77 tygodni

Wykorzystanie urlopu przed porodem

Możesz wykorzystać maksymalnie 6 tygodni urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu. Pozostała część przysługuje po urodzeniu dziecka.

Uzupełniający urlop macierzyński dla wcześniaków

Od 19 marca 2025 roku obowiązują nowe przepisy wprowadzające dodatkowy urlop dla rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie lub wymagających dłuższej hospitalizacji.

Komu przysługuje uzupełniający urlop

Dodatkowy urlop przysługuje rodzicom dzieci, które:

  • Urodziły się przed 28. tygodniem ciąży lub ważą mniej niż 1000 g - do 15 tygodni
  • Urodziły się między 28. a 37. tygodniem ciąży z wagą powyżej 1000 g - do 8 tygodni
  • Urodziły się w terminie, ale wymagają hospitalizacji - do 8 tygodni

Zasady przyznawania uzupełniającego urlopu

Urlop przyznawany jest w wymiarze 1 tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu. Zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru.

Ważne warunki

  • Urlop można wykorzystać tylko bezpośrednio po urlopie macierzyńskim
  • Nie można go dzielić na części
  • Wniosek należy złożyć nie później niż 21 dni przed końcem urlopu macierzyńskiego

Wymagane dokumenty

Do uzyskania zasiłku macierzyńskiego potrzebujesz następujących dokumentów:

1
Wniosek o zasiłek macierzyński

Formularze ZAM, ZUR dostępne na stronie ZUS lub w systemie PUE/eZUS

2
Zaświadczenie o porodzie

Dokument ze szpitala zawierający datę porodu i dane dziecka

3
Akt urodzenia dziecka

Można dostarczyć później, ale wymagany do pełnego rozliczenia

4
Dla uzupełniającego urlopu

Zaświadczenie ze szpitala o okresie hospitalizacji dziecka

Podstawa wymiaru zasiłku

Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (poród).

Dla pracowników

  • Wynagrodzenie po odliczeniu składek ZUS (13,71%)
  • Minimalna podstawa: aktualne minimalne wynagrodzenie minus 13,71%
  • W 2025 roku minimalna podstawa wynosi około 3560 zł

Dla przedsiębiorców

  • Przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku
  • Podstawa musi mieścić się w granicach określonych przepisami:Minimalna: 60% przeciętnego wynagrodzenia, Maksymalna: 250% przeciętnego wynagrodzenia
  • Pomniejszony o 13,71% ? to odliczenie składek na ubezpieczenia społeczne

Ważne zasady i ograniczenia

Wypłata zasiłku

Zasiłek wypłaca:

  • Pracodawca - jeśli zatrudnia powyżej 20 pracowników
  • ZUS - w pozostałych przypadkach

Praca w czasie urlopu

Umowa o pracę

Możliwa po 20 tygodniach, maksymalnie w połowie wymiaru czasu pracy

Umowa zlecenie/dzieło

Bez ograniczeń czasowych, nie wpływa na wysokość zasiłku

Pamiętaj!

  • Prawo do zasiłku przedawnia się po 6 miesiącach od ostatniego dnia urlopu
  • Nie można wykorzystać urlopu podczas tymczasowego aresztowania
  • Studentka bez ubezpieczenia chorobowego nie ma prawa do zasiłku
  • W przypadku urodzenia martwego dziecka przysługuje 8 tygodni urlopu

Nowe możliwości w 2025 roku

Wprowadzone zmiany znacząco poprawiają sytuację rodziców:

  • Większa elastyczność w planowaniu urlopów
  • Lepsze wsparcie finansowe dla rodzin wcześniaków
  • Uproszczone procedury administracyjne
  • Możliwość wyboru wariantu wysokości zasiłku

Podsumowanie

Zasiłek macierzyński w 2025 roku to kompleksowe wsparcie dla wszystkich rodziców. Nowe przepisy szczególnie pomagają rodzinom w trudnych sytuacjach, oferując dodatkowy czas i wsparcie finansowe. Pamiętaj o terminach składania wniosków i wybierz najkorzystniejszy dla siebie wariant wysokości świadczenia.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.