O czym powinien pamiętać pracownik w zakresie BHP?
Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wynika m.in. z art. 66 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jego gwarantem są obowiązki pracodawcy dotyczące zapewnienia pracownikom takich warunków pracy, określone w art. 15, art. 94 pkt 4 i art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Każdy obywatel ma również prawo do ochrony zdrowia (art. 68 Konstytucji RP).
Prawa do powstrzymania się od wykonywania pracy
Z art. 210 Kodeksu pracy wynika m.in., iż w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Jeśli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa takiego zagrożenia, to pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
Pracownik wówczas nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia, np. za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w powyższych przypadkach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Ponadto pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.
Prawa związane z udziałem w konsultacjach w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
Z art. 237[11a] Kodeksu pracy wynika m.in., że pracodawca winien konsultować z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy.
Pracownicy lub ich przedstawiciele mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji bądź ograniczenia zagrożeń zawodowych.
Pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji, a zwłaszcza zapewnia, aby odbywały się w godzinach pracy. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia.
Na umotywowany wniosek pracowników lub ich przedstawicieli dotyczący spraw zagrożenia zdrowia i życia pracowników inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzają kontrole oraz stosują środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy.
U pracodawcy, u którego została powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy - ww. konsultacje mogą być prowadzone w ramach tej komisji, zaś uprawnienia do składanie wymienonych wyżej wniosków przysługują wtedy pracownikom lub ich przedstawicielom wchodzącym w skład komisji.
Podstawowe obowiązki pracownika w zakresie BHP
Podstawowe obowiązki pracownika wskazane są w ustawie – Kodeks pracy, a przede wszystkim w jego dziale dziesiątym, zatytułowanym "Bezpieczeństwo i higiena pracy".
Zgodnie z art. 211 Kodeksu pracy, przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.).