Pora na wakacje kredytowe...

W piątek 29 lipca wchodzą w życie przepisy, dzięki którym konsumenci będą mogli zawiesić spłatę rat kredytu hipotecznego – nawet na 8 miesięcy. 

Dzięki nim posiadający kredyty hipoteczne mogą skorzystać z: nowych wakacji kredytowych, większego finansowego wsparcia z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców i nowego wskaźnika oprocentowania kredytów.

Wakacje kredytowe w pigułce

Od 29 lipca 2022 r. będzie obowiązywać ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która zawiera przepisy o wsparciu kredytobiorców. Przewiduje ona np. pomoc dla Polaków w spłacie kredytów hipotecznych w złotych polskich. Wakacje kredytowe to nawet 8 miesięcy bez spłaty rat kredytu.

Nowe wakacje kredytowe wprowadza więc ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Będą mogły z nich skorzystać osoby, które spłacają kredyt hipoteczny zaciągnięty w walucie polskiej  na własne potrzeby mieszkaniowe. Przepisy wchodzą w życie 29 lipca. Pierwsza rata, którą można zawiesić przypadnie już w sierpniu. Ustawa przewiduje możliwość skorzystania z wakacji od kredytu na maksymalnie 8 miesięcy.

- "W czasie wyższych kosztów utrzymania gospodarstw domowych i rosnących stóp procentowych, które przekładają się na wysokość rat kredytów, wakacje kredytowe to duża ulga dla kredytobiorców i ich rodzin. Skorzystanie z nich pozwala nie tylko ograniczyć koszty obsługi kredytu hipotecznego przy wysokich stopach procentowych, ale również przeznaczyć zaoszczędzone środki z rat na nadpłatę kredytu lub tzw. „poduszkę finansową” na trudne czasy. Dlatego istotne jest, by unikać przeznaczania tych środków na bieżącą konsumpcję, a wykorzystać je choćby do nadpłaty kredytu, dzięki czemu obciążenia finansowe już po wakacjach kredytowych mogą być niższe" – mówił Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów".

Co to są wakacje kredytowe?

Wakacje kredytowe mogą dotyczyć jednej umowy zawartej w złotych polskich w celu nabycia nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. To nawet 8 miesięcy bez spłaty rat kredytowych:

• po 2 miesiące w trzecim i czwartym kwartale 2022 r.;
• po 1 miesiącu w każdym z czterech kwartałów 2023 r.

Wakacje kredytowe dotyczą zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej kredytu. Terminy na spłatę rat zostaną przedłużone bez żadnych dodatkowych odsetek.

W rezultacie obciążenia kredytowe Polaków zmniejszą się o nawet 3 mld zł rocznie.

Przykład: 

Rata kredytu wzrosła z 1500 zł do 2400 zł. Przy 8-miesięcznych wakacjach kredytowych (4 × w 2022 r. oraz 4 × w 2023 r.) obciążenie kredytobiorcy w latach 2022-2023 zmniejszy się o 19 200 zł.

Kto może się starać o zawieszenie rat? 

Każdy, kto zaciągnął kredyt hipoteczny w walucie polskiej, z wyłączeniem kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż polska, w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Wakacje dotyczą kredytów zaciągniętych przed 1 lipca 2022 r., których termin zakończenia przypada co najmniej 6 miesięcy po tej dacie.

Z wakacji możesz skorzystać tylko dla jednego kredytu.

Kto może skorzystać z wakacji kredytowych?

Aby skorzystać z wakacji kredytowych, trzeba spełnić łącznie dwa warunki:

• zawrzeć umowę kredytu hipotecznego przed 1 lipca 2022 r. oraz
• zakończyć okres kredytowania co najmniej po upływie 6 miesięcy od tej daty.

Jeśli kredytobiorca korzysta już z wakacji kredytowych uzgodnionych wcześniej z bankiem, a złoży wniosek o wakacje na mocy nowych przepisów, to termin tych pierwszych wakacji skróci się z chwilą złożenia nowego wniosku u kredytodawcy.

Na jaki okres można zawiesić spłatę? 

Możesz zawiesić spłatę maksymalnie przez 8 miesięcy. Są to: sierpień i wrzesień 2022 r., 2 wybrane miesiące w IV kwartale 2022 r. oraz po 1 wybranym miesiącu w każdym kwartale 2023 r. Okres kredytowania wydłuży się o liczbę miesięcy, o które zawieszono spłatę rat.

Ile to kosztuje? 

Wakacje kredytowe są bezpłatne to znaczy, że zawieszona zostaje spłata zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej. W okresie zawieszenia bank nie może też pobierać żadnych opłat z wyjątkiem tych za ubezpieczenie umowy.

Jak się ubiegać o wakacje kredytowe?

Złóż wniosek do banku. 

W ciągu 21 dni bank może przesłać potwierdzenie, że otrzymał wniosek oraz informację o wysokości opłat z tytułu umów ubezpieczenia.

Wakacje kredytowe zaczną się z chwilą doręczenia kredytodawcy wniosku o zawieszenie wykonania umowy. Oznacza to, że to kredytodawca będzie związany decyzją kredytobiorcy.

Jak złożyć wniosek o wakacje kredytowe?

Możesz to zrobić w formie papierowej lub elektronicznej, w tym za pośrednictwem bankowości elektronicznej. Tak więc, aby wystąpić o wakacje kredytowe, wystarczy złożyć wniosek: 

• pisemnie;
• mailowo;
• przez bankowość elektroniczną (o ile kredytodawca taką funkcjonalność posiada). 

We wniosku musisz wskazać dane: swoje i kredytodawcy, oznaczenie umowy, okres (lub okresy) zawieszenia spłaty oraz oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Ponieważ oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej, to musisz zamieścić we wniosku też stosowną klauzulę (szczegóły w art. 73 ustawy).

Od kiedy można zawiesić spłatę? 

Od dnia doręczenia wniosku do banku na okres w nim wskazany. Ma on 21 dni na potwierdzenie otrzymania wniosku i wskazanie wysokości opłat z tytułu ubezpieczenia. Ważne! Brak potwierdzenia nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia spłaty. 

Przykład: 

Jeśli wniosek o udzielenie wakacji kredytowych został doręczony do banku 1 sierpnia, a data płatności raty przypada również w tym dniu i konsument wskazuje we wniosku, że chce zawiesić już spłatę raty sierpniowej – to bank powinien ją zawiesić.

Co po zakończeniu wakacji? 

Okres kredytowania oraz terminy przewidziane w umowie zostają przedłużone o czas zawieszenia spłaty kredytu.

Działania Prezesa UOKiK - postępowania wyjaśniające

Prezes UOKiK zbada, jak 16 banków informuje o wakacjach kredytowych i w jaki sposób ich udziela. Już dziś zastrzeżenie budzi wymaganie złożenia kilku wniosków, np. oddzielnie dla każdej raty lub każdego kwartału.

- "Jeśli banki natychmiast nie zmienią swoich praktyk, zmierzających do utrudniania konsumentom skorzystania z wakacji kredytowych, to muszą się liczyć z zarzutami i ich konsekwencją" – zapowiada Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Prezes UOKiK w ramach postępowań wyjaśniających będzie na bieżąco analizował, jak instytucje finansowe wdrażają wakacje kredytowe. Pod lupą znalazło się 16 banków, które obsługują złotowe kredyty hipoteczne: Alior Bank, Bank Handlowy w Warszawie, Bank Millennium, Bank Ochrony Środowiska, Bank Pocztowy, Bank Polska Kasa Opieki, Bank Polskiej Spółdzielczości (Grupa BPS), BNP Paribas Bank Polska, Credit Agricole Bank Polska, ING Bank Śląski, mBank, Pekao Bank Hipoteczny, PKO Bank Hipoteczny, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski, Santander Bank Polska, SG Bank.

– "W postępowaniach wyjaśniających zbadamy m.in.: czy i jak banki informują konsumentów o wakacjach kredytowych. Zweryfikujemy także, czy na czas uruchomiły możliwość składania wniosków, w tym elektronicznie. Zwrócimy również uwagę na to, czy banki nie utrudniają konsumentom skorzystania z wakacji kredytowych lub czy nie próbują ich do tego zniechęcać, np. bezpodstawnie strasząc utratą bądź obniżeniem zdolności kredytowej w przyszłości" – mówił Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK. - "Nie akceptujemy praktyki, która pojawia się już w niektórych bankach, a dotyczy np. wymagania osobnego wniosku na zawieszenie spłaty rat w każdym kwartale obowiązywania wakacji kredytowych, a nawet osobnego wniosku na spłatę poszczególnej raty. To utrudnianie skorzystania z wakacji kredytowych, wprowadzonych aby ulżyć konsumentom" – dodał Prezes Urzędu.

Newralgiczne mogą okazać się pierwsze dni funkcjonowania nowej ustawy. Wchodzi ona w życie w piątek 29 lipca. Tymczasem wiele osób płaci ratę na początku miesiąca. Dlatego bardzo ważne jest, aby banki były gotowe na przyjmowanie wniosków już w dniu wejścia w życie ustawy. W szczególności, żeby już 29 lipca umożliwiły składanie wniosków. Banki mają obowiązek zapewnić możliwość składania wniosków również za pośrednictwem bankowości elektronicznej - dlatego UOKiK będzie zwracał baczną uwagę, czy te systemy będą działały przez weekend bez przerw „technicznych”. Zgodnie z przepisami ustawy bank musi dokonać zawieszenia spłaty raty kredytu z dniem doręczenia wniosku.

Inaczej części kredytobiorców, którym termin spłaty przypada na początkowe dni sierpnia, a która chciałaby skorzystać z zawieszenia raty, może przepaść pierwszy miesiąc wakacji kredytowych.

- "W związku z tym, że prawo do wakacji kredytowych przysługuje bezwarunkowo konsumentom w zakresie jednego kredytu hipotecznego przeznaczonego na cele mieszkaniowe - złożenie wniosku i skorzystanie z wakacji kredytowych nie powinno mieć jakiegokolwiek wpływu na późniejszą ocenę zdolności kredytowej konsumenta. Dlatego zweryfikujemy, czy w tym zakresie banki nie represjonują klientów, którzy skorzystali z ustawowego prawa do wakacji kredytowych" – podkreślił Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Jeżeli zostaną wykryte nieprawidłowości, to Prezes Urzędu może postawić bankom zarzuty naruszania zbiorowych interesów konsumentów. Grożą za to kary do 10 proc. rocznego obrotu. Wątpliwości, które dostrzega Prezes UOKiK, będą tematem spotkania z bankami, które odbędzie się w środę w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Fundusz Wsparcia Kredytobiorców

Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (FWK) to mechanizm zapewniający pomoc dla kredytobiorców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej i są zobowiązani do spłaty rat kredytu mieszkaniowego. Rozwiązania FWK skierowane są także dla kredytobiorców, którzy sprzedali kredytowaną nieruchomość, a kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokryła całego zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego (promesa lub pożyczka na spłatę zadłużenia).

Jak działa Fundusz Wsparcia Kredytobiorców?

Na FWK składają się wpłaty kredytodawców. Wsparcie wypłacane jest na okres nie dłuższy niż 36 miesięcy, przy czym indywidualnie ustalana kwota wsparcia nie może być wyższa niż 2 tys. zł miesięcznie. Jest ono przekazywane przez Bank Gospodarstwa Krajowego bankowi kredytobiorcy, który udzielił kredytu mieszkaniowego.

Procedura wyznaczenia zamiennika za WIBOR

Ustawa określa procedurę wyznaczenia zamiennika za WIBOR  Procedura zostanie zainicjowana przez Komisję Nadzoru Finansowego we współpracy z Komitetem Stabilności Finansowej i doprowadzi do zaproponowania nowego wskaźnika w uzgodnieniu. Finalnie minister właściwy do spraw instytucji finansowych będzie mógł określić zamiennik w drodze rozporządzenia.

Kalkulator finansowy

Chcesz sprawdzić wysokość rat swojego kredytu po podwyżce stóp procentowych? Zastanawiasz się nad nadpłatą? Skorzystaj z przygotowanego przez UOKiK kalkulatora zmiany oprocentowania kredytu hipotecznego. Dzięki niemu przekonasz się, jak orientacyjnie będzie się kształtować twoja rata, a także zobaczysz, czy w przypadku nadpłaty lepsze dla ciebie będzie zmniejszenie raty, czy skrócenie okresu kredytowania. Kalkulator znajdziesz na stronie finanse.uokik.gov.pl.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. z 2022 r., poz. 1488).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl