Przypozwanie osoby trzeciej do udziału w procesie

Na czym polega przypozwanie? 

Przypozwanie to zawiadomienie osoby trzeciej o toczącym się procesie w tym celu, żeby mogła zgłosić swe wstąpienie do sprawy w charakterze interwenienta" ubocznego.

Przypozwanie (litis denuntiatio) nie wywiera żadnych bezpośrednich skutków procesowych ani nie przerywa biegu przedawnienia. Służy jednak prawu materialnemu.

Przypozwanie należy odróżnić od dopozwania, czyli wezwania przez sąd do wzięcia udziału w sprawie dodatkowych pozwanych.

Kiedy przypozwanie jest możliwe?

Strona, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia przysługiwałoby roszczenie względem osoby trzeciej albo przeciwko której osoba trzecia mogłaby wystąpić z roszczeniem, może zawiadomić taką osobę o toczącym się procesie i wezwać ją do wzięcia w nim udziału. W tym celu strona wnosi do sądu pismo procesowe (bezpłatne) wskazujące przyczynę wezwania i stan sprawy. Pismo to doręcza się niezwłocznie osobie trzeciej, która może zgłosić swe przystąpienie do strony jako interwenient uboczny (art. 84 K.p.c.). Przypozwanie jest dopuszczalne tak długo, jak długo można zgłosić interwencję uboczną, a więc w każdym stanie sprawy aż do zamknięcia rozprawy w II instancji.

Ustawy wymagają czasem przypozwania, np. procesie o naprawienie szkody objętej obowiązkowym ubezpieczeniem OC konieczne jest przypozwanie zakładu ubezpieczeń (art. 887 i 893 ustawy  o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).

Jakie są skutki przypozwania?

Osoba przypozwana nie staje się z mocy prawa uczestnikiem postępowania. Osoba przypozwana może zgłosić interwencję uboczną. Samo przypozwanie nie zwalnia jej od wykazania swego interesu prawnego we wstąpieniu, a w razie zgłoszenia opozycji - od jego uprawdopodobnienia. W przypadku przypozwania tylko strona przeciwna może wnieść opozycję, gdyż uznaje się, iż strona, która dokonała przypozwania, przejawiła przez to gotowość przyjęcia osoby przypozwanej.

Skutki związane z interwencją uboczną określone w art. 82 K.p.c. (tj. że interwenient uboczny nie może w stosunku do strony, do której przystąpił, podnieść zarzutu, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że strona ta prowadziła proces wadliwie) powstają w stosunku do wezwanego, który nie zgłosił przystąpienia, z chwilą, w której przystąpienie było możliwe (art. 85 K.p.c.). Taki zarzut będzie dopuszczalny tylko, jeśli stan sprawy w chwili przypozwania uniemożliwił mu korzystanie ze środków obrony, chyba że strona umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków, które nie były przypozwanemu znane. Przypozwanie ma więc uchronić stronę przed ww. zarzutem male gesti processus, jaki osoba trzecia mogłaby podnieść w wszczętym później przez nią lub przeciwko niej procesie.

Jak przyjmuje orzecznictwo, przypozwanie (z art. 84 K.p.c.), nie będąc czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia roszczenia, nie powoduje przerwania biegu przedawnienia roszczenia na podstawie art. 123 § 1 K.c., bywa natomiast uznawane za szczególną, przewidzianą w art. 819 § 4 K.c. przyczynę przerwania biegu przedawnienia (jako zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem) w sytuacji, w której doszło do przystąpienia do sprawy ubezpieczyciela, ze względu na jego własny interes prawny (tak np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 r., sygn. akt IV CSK 662/12).

Interwencja uboczna i przypozwanie są instytucjami procesowymi. Przypozwanie osoby, wobec której stronie przysługiwałoby roszczenie na wypadek niekorzystnego dla niej wyniku procesu, nie jest czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 K.c. Zarówno jednak w unormowaniach dotyczących interwencji ubocznej, jak i przypozwania występuje pierwiastek publiczny, z którego wynika niedopuszczalność podniesienia zarzutu określonego w art. 82 w zw. z art. 85 K.p.c. Przypozwanie więc osoby, wobec której stronie w razie niekorzystnego dla niej wyniku procesu przysługiwałoby roszczenie, ma ten skutek, że przypozwany nie może podnieść w stosunku do tej strony zarzutu w późniejszym procesie, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że proces był prowadzony wadliwie. Prawo procesowe może, jak w tym wypadku, ograniczać uprawnienie materialne. W razie więc spełnienia hipotezy art. 85 K.p.c. odpowiedzialność za wadliwe rozstrzygnięcie obciąża także przypozwanego. Niezgłoszenie przez przypozwanego interwencji ubocznej, kształtuje w zakresie regulacji dotyczącej tego zarzutu sytuację procesową i materialną jego oraz strony w przyszłym postępowaniu, w którym podmioty te występują już w przeciwstawnych rolach procesowych. W tym postępowaniu wyłącza możliwość - niezależnie od woli stron wyrażonej w umowie lub w czynności procesowej dyspozytywnej - rozpatrywania zarzutów odnoszących się do przebiegu i wyniku poprzedniego procesu (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2013 r., sygn. akt V CSK 381/12).

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl