Parlament zakończył prace nad ustawą
Układy zbiorowe stabilizują rynek pracy, zapewniają większą równość, rozwijają dialog społeczny. Dla pracodawców to narzędzie lepszego zarządzania zakładem pracy, dla pracowników - możliwość zabezpieczenia dodatkowych uprawnień, które nie wynikają z Kodeksu pracy - np. dodatkowych urlopów. Parlament zakończył prace nad ustawą porządkującą przepisy dot. układów zbiorowych i ułatwiającą ich zawieranie.
Układy zbiorowe pracy to rodzaj porozumień zawieranych pomiędzy pracodawcą a pracownikami, reprezentowanymi przez związki zawodowe. W ramach układów zbiorowych pracy można ustalić np. warunki pracy odmiennie niż w przepisach prawa pracy – o ile są bardziej korzystne dla pracowników. Mogą to być np. dodatkowe dni urlopu czy coroczne podwyżki. Pracodawcy mogą wykorzystywać układy zbiorowe pracy do przedłużenia okresów rozliczeniowych.
By ułatwić zawieranie oraz ewidencjonowanie układów zbiorowych, a także uporządkować przepisy ich dotyczące, w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowaliśmy projekt ustawy odpowiadający na najważniejsze postulaty od wielu lat zgłaszane przez partnerów społecznych.
5 listopada 2025 roku Parlament zakończył prace nad ustawą o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Teraz czeka ona na podpis Prezydenta RP.
Najważniejsze rozwiązania uchwalonej ustawy
Zakładowy lub ponadzakładowy układ zbiorowy pracy będzie można zawrzeć w celu określenia spraw nieuregulowanych w przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący.
W układzie będą mogły być uregulowane rozwiązania ułatwiające godzenie życia zawodowego z życiem prywatnym, kwestie dotyczące zastosowania nowych technologii (np. sztucznej inteligencji) w zakładzie pracy, rozwiązań zapewniających równość płci, procedury antymobbingowe czy przeciwdziałanie zagrożeniom psychospołecznym takim jak stres czy wypalenie zawodowe.
Zachowana zostaje tzw. zasada korzystności, czyli podjęte w negocjacjach ustalenia nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.
Zgodnie ustawą zamiast rejestrowania układów jest przewidziana ich ewidencja - układy zbiorowe i porozumienia zbiorowe mają być zgłaszane do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy wyłącznie w formie elektronicznej.
Wprowadzona zostanie możliwość skorzystania z pomocy mediatora na etapie rokowań.
Uelastyczniony zostanie czas obowiązywania układu zbiorowego pracy - strony podejmujące rokowania będą mogły wybrać zawarcie układu na czas określony, z możliwością przedłużania okresu jego obowiązywania. Możliwe będzie także zawarcie układu na czas nieokreślony.
Możliwość zawierania układów ponadzakładowych przez co najmniej 2 pracodawców, co oznacza brak konieczności zawierania układu przez organizację pracodawców.
Dlaczego to ważne?
Negocjowanie odpowiednich układów zbiorowych przez pracodawców i pracowników jest ważne, gdyż układy zbiorowe stabilizują rynek pracy, zapewniają większą równość i spójność społeczną, rozwijają dialog społeczny.
Kiedy nowe przepisy mają wejść w życie?
Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
W 2026 roku koszty dla budżetu państwa wyniosą 2,8 mln zł, w kolejnych latach – 0,6 mln zł rocznie.