Umowa o dzieło - odpowiedzialność wykonawcy

Umowa o dzieło jest jedną z częściej zawieranych umów w życiu codziennym. Dzieło może przybrać różny charakter np. budowa lub remont domu, założenie instalacji, namalowanie obrazu.

Stronami tej umowy są:

• przyjmujący zamówienie (wykonawca), czyli ta osoba, której wysiłkiem, staraniem i pracą dzieło ma być wykonane,
• zamawiający - czyli ten, na czyje zamówienie dzieło ma być wykonane.

Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość dzieła oraz za to by po wykonaniu posiadało właściwości oznaczone w umowie (np. by garnitur posiadał umówiony kolor, krój oraz był uszyty z wybranego materiału).

Jaki materiał należy przeznaczyć na wykonanie dzieła?

Wykonanie dzieła wymaga zużycia odpowiednich materiałów, posłużenia się właściwymi urządzeniami.

Materiał przeznaczony na wykonanie określonego dzieła powinien być dobrej jakości, po to by można było uniknąć późniejszych konfliktów na tle wadliwości dzieła.

Materiał potrzebny do wykonania określonego dzieła może dostarczyć zamawiający, jak również może to zrobić osoba, która ma określone dzieło wykonać. Jeśli zamawiający dostarcza materiał to wykonawca jeszcze przed rozpoczęciem prac powinien ocenić, czy jest on właściwy i nadaje się do wykonania zamówionego dzieła (np. czy farba nadaje się do malowania wnętrz). Ta praktyka jest podyktowana tym, że wykonawca zazwyczaj posiada wiedzę fachową i przygotowanie zawodowe pozwalające na przeprowadzenie weryfikacji. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku gdy materiał dostarczony przez zamawiającego nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu, przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zamawiającego. Po wykonaniu dzieła wykonawca jest zobowiązany użyć ich w sposób odpowiedni oraz złożyć rachunek i zwrócić nie zużytą część.

Kiedy i jak dzieło powinno być wykonane?

Wykonawca powinien przystąpić do wykonania dzieła w oznaczonym czasie i wykonać je we właściwym terminie. Gdyby jednak spóźniał się z rozpoczęciem lub wykonaniem dzieła, tak iż byłoby wiadome, że nie zdąży go wykonać w umówionym terminie można od umowy odstąpić nawet bez wyznaczania dodatkowego terminu na wykonanie lub dokończenie dzieła. Jeśli zamawiający powierzył mu materiały na wykonanie dzieła to może żądać ich zwrotu.

Czasami ze względu na charakter wykonywanego dzieła (np. budowa szafy), można udzielać wykonawcy wskazówek, co do samego sposobu wykonania. Gdyby jednak okazało się, że dany sposób wykonania zaproponowany przez zlecającego byłby niewłaściwy to wykonawca powinien niezwłocznie o tym powiadomić. Jeśli wykonawca dopełnił tego obowiązku i wykonał dzieło według wskazówek zamawiającego, mimo tego, że były wadliwe to później nie będzie odpowiedzialny za zniszczenie, uszkodzenie lub niewłaściwą funkcjonalność dzieła, wynikłą z jego wadliwego wykonania. Będzie mu także przysługiwało umówione wynagrodzenie.

Czy wykonawca ponosi odpowiedzialność za wady dzieła?

Wada dzieła może powstać już w momencie wykonywania dzieła. Gdyby dzieło było wykonywane w niewłaściwy sposób zamawiający może żądać od wykonawcy zmiany sposobu jego wykonywania, wyznaczając mu równocześnie odpowiedni termin na dokonanie tej zmiany. Jeśli wykonawca nie zmieni sposobu wykonania w zakreślonym terminie można polecić mu poprawienie i dalsze wykonanie tego dzieła innej osobie lub też odstąpić od umowy Koszty ponosi niesolidny wykonawca. Prawo przyznaje zamawiającemu możliwość żądania zwrotu materiałów, pod warunkiem, że to on je dostarczył jak również do wydania rozpoczętego dzieła.

Gdyby wady pojawiły się już w gotowym dziele to zamawiającemu przysługują, w zależności od rodzaju wady, różne uprawnienia. Jeśli wady da się usunąć można żądać ich usunięcia w wyznaczonym przez terminie (jednak nie powinien on być dłuższy niż dwa tygodnie). W przypadku, gdy w żaden możliwy sposób nie można dokonać usunięcia wad lub, gdy wykonawca nie dokonał napraw w wyznaczonym terminie to:

1. można od umowy odstąpić, gdy wada jest takiego rodzaju, że uniemożliwia normalne korzystanie z rzeczy lub sprzeciwia się postanowieniom umownym np. uszyty garnitur, czy sukienka zupełnie nie pasuje, albo ma inny krój od ustalonego.
2. można żądać obniżenia wynagrodzenia za wykonane dzieło, gdy z zamówionej rzeczy mimo powstałej wady można korzystać zgodnie z jej przeznaczeniem (np. do uszycia niebieskiej sukienki w kilku miejscach zastosowano nitkę czerwoną zamiast niebieskiej).

Nie zawsze jednak wykonawca musi dokonać naprawy dzieła - gdyby naprawa była nieopłacalna w stosunku do wartości dzieła to może odmówić naprawy. W tym wypadku przysługują mu uprawnienia jak wyżej.

Pamiętaj, że:

• Zamawiający zobowiązany jest do zapłacenia wykonawcy wynagrodzenia w przypadku, gdy był on gotowy dzieło wykonać, ale z winy zamawiającego nie mógł tego zrobić np. nie dostarczył mu odpowiednich materiałów, narzędzi. Jednak zamawiającemu przysługuje prawo do odliczenia od wynagrodzenia tego, co wykonawca zaoszczędził z powodu niewykonania dzieła np. oszczędność materiałów, wynagrodzenia należnego innym osobom, które miały współdziałać przy wykonaniu dzieła itp.
• Wszelkie prawa, które wynikają z umowy o dzieło przedawniają się po dwóch latach od momentu oddania dzieła, gdy dzieło nie zostało oddane to po dwóch latach od dnia, w którym miało być oddane. Jednak roszczenia z tytułu wad budynku przedawniają się po upływie trzech lat.
• Jeśli wykonanie dzieła wymaga współdziałania zamawiającego np. zlecono malarzowi namalowanie swojego portretu, ale zamawiający nie chce do niego pozować, wykonawca może wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin do wykonania dzieła. Jeśli do tego terminu zamawiający nie podejmie odpowiednich czynności wykonawca będzie mógł odstąpić od umowy.
• O dostrzeżonej wadzie należy powiadomić wykonawcę w ciągu miesiąca od jej wykrycia, inaczej przedawniają się uprawnienia z tytułu rękojmi za wady dzieła.
• Terminy do dochodzenia uprawnień z tytułu wadliwego wykonania dzieła przez wykonawcę nie biegną, jeżeli wykonawca podstępnie tą wadę zataił lub zapewnił, że wada nie istnieje,
• Do umowy zawartej, w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie, z osobą fizyczną, która zamawia dzieło, będące rzeczą ruchomą, w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej.

Podstawy prawne:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.