Uproszczenie VAT-u

14.8.2009

Większość zmian wynikających z ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wchodzi w życie 1 grudnia 2008 r. Nowelizacja ma na celu uproszczenie zasad rozliczania podatku VAT i dostosowanie przepisów krajowych do wymogów wspólnotowych. Przewidziano też zmiany w przepisach dotyczących zwolnień podmiotowych i przedmiotowych.

W związku z nowelizacją ustawy zmieniły się również istotnie przepisy wykonawcze.

Nie będzie już sankcji VAT

Dodatkowe zobowiązanie podatkowe (tzw. sankcja 30 %) nie będzie wymierzane w przypadku postępowań wszczętych po 1 grudnia 2008 r.

Kasy fiskalne

Zmieniły się sankcje za brak kasy fiskalnej. Naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej będzie ustalał decyzją dodatkowe zobowiązanie w wysokości 30-proc. podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Wobec osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie albo przestępstwo skarbowe, dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie będzie ustalane.

Znowelizowano też zasady zwrotu kosztów zakupu kas rejestrujących. Zwrot w postaci odliczenia VAT wynosi teraz 90 % kosztów zakupu kasy, lecz nie więcej niż 700 zł.

Likwidacja kaucji gwarancyjnej

Nowelizacja znosi kaucję gwarancyjną 250.000 zł, która została uznana przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości za niezgodną z przepisami wspólnotowymi. Oznacza to zwolnienie firm rozpoczynających działalność z obowiązku wpłaty kaucji gwarancyjnej, która dziś jest warunkiem uzyskania szybszego zwrotu VAT.

Zabezpieczenie (np. gwarancja bankowa, ubezpieczeniowa czy weksel) o wartości równej kwocie oczekiwanego zwrotu będzie wymagane tylko w razie żądania skrócenia terminu zwrotu VAT przez podatników niedokonujących sprzedaży opodatkowanej oraz w przypadku żądania zwrotu pomimo niezakończonej kontroli lub czynności sprawdzających.

Odliczenie VAT a koszty

Prawo do odliczenia VAT nie będzie już uzależnione od zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z przepisami o podatku dochodowym. Obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku VAT należnego będzie możliwy odnośnie do nabywanych przez podatnika towarów i usług, nawet jeżeli wydatki na ich nabycie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Rozliczenie importu towarów

Dzieki nowelizacji można rozliczyć podatek należny z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji VAT, bez konieczności uiszczania podatku w urzędzie celnym. Taki sposób rozliczenia jest jednak dostępny tylko dla podatników stosujących procedurę uproszczoną w imporcie towarów, gdy okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy.

Prostsze rozliczenia VAT magazynów konsygnacyjnych

Te nowe w Polsce regulacje mają zachęcić do importowania towarów bezpośrednio do Polski oraz ułatwić funkcjonowanie firmom produkcyjnym wytwarzającym produkty ze sprowadzanych z zagranicy podzespołów bądź komponentów.

Podmioty zagraniczne, dostarczające towary do magazynów polskich nabywców i dokonujące ich dostawy dopiero w momencie pobrania towaru z magazynu do produkcji przez nabywcę, nie będą miały obowiązku rejestracji dla celów VAT w Polsce. Obowiązek rozliczenia VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w Polsce będzie spoczywał na krajowym nabywcy towarów. Umieszczone w magazynie konsygnacyjnym towary będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT dopiero po ich wyprowadzeniu poza ten magazyn. Nowe przepisy upraszczają rozliczenie tego rodzaju transakcji zarówno przy towarach przywożonych do magazynu konsygnacyjnego zlokalizowanego na terytorium Polski, jak i towarów wywożonych do takiego magazynu położonego na terytorium innego państwa członkowskiego UE.

Dłuższy termin odliczenia VAT

Teraz podatnicy mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego w jednym z dwóch okresów rozliczeniowych (zasadniczo w okresie otrzymania faktury bądź w następnym okresie rozliczeniowym). Od 1 grudnia 2008 r. prawo do odliczenia VAT naliczonego będzie mogło zostać zrealizowane w deklaracji za okres, w którym otrzymano fakturę (lub w którym upłynął termin płatności) bądź też za jeden z dwóch kolejnych okresów.

Jeżeli w okresie rozliczeniowym podatnik nie wykonał czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz czynności poza jego terytorium, kwotę podatku naliczonego może przenieść do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy. Podatnik ma zatem wybór - może przenieść kwotę podatku naliczonego na okres następny albo wystąpić o jego zwrot.

Krótszy termin zwrotu VAT

W wyniku zmian podstawowy termin zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym ma wynosić 60 dni. Poza tym podatnik będzie miał prawo do zwrotu w terminie 25 dni, jeżeli VAT naliczony wynika z faktur i dokumentów celnych, które zostały w całości uregulowane lub z transakcji, dla których podatnikiem jest nabywca (tj. z wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług, dostawy krajowej, dla której podatnikiem jest nabywca bądź importu towarów rozliczanego w deklaracji VAT). Wydłużony, 180-dniowy termin będzie dotyczył teraz jedynie podatników, którzy w danym okresie rozliczeniowym nie wykonywali żadnych czynności opodatkowanych. Podatnicy ci będą mogli jednak otrzymać zwrot VAT w ciągu 60 dni po złożeniu zabezpieczenia majątkowego.

Zwrot podatku dla byłych wspólników

Nowelizacja wprowadza do ustawy o podatku od towarów i usług uregulowania dotyczące zwrotu podatku dla byłych wspólników spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej (art. 14 ust. 9a-9j ustawy o VAT). Przysługuje im prawo zwrotu różnicy podatku wykazanego w deklaracji podatkowej za okres, w którym odpowiednio te osoby lub spółki były podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni.

Łatwiej skorzystać z ulgi na złe długi

Przewidziano, iż nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Dla skorzystania z ulgi na złe długi wystarczające będzie spełnienie warunku nieuregulowania należności w ciągu 180 dni oraz zawiadomienie dłużnika o zamiarze korekty. Nie będzie już warunku, aby wierzytelność została odpisana jako nieściągalna i stanowiła koszt uzyskania przychodu.

Natomiast nabywca, który nie ureguluje kwoty wynikającej z faktury, będzie zobowiązany do skorygowania deklaracji VAT, w której VAT wynikający z niezapłaconej faktury został odliczony (ewentualnie również zapłacić odsetki od zaległości).

Możliwość korekty deklaracji po kontroli

Znowelizowane przepisy Ordynacji podatkowej pozwalają podatnikom korygować deklaracje VAT po zakończeniu kontroli podatkowej. Wcześniej uprawnienie takie mieli tylko po kontroli prowadzonej przez urząd kontroli skarbowej.

Wszystkie omówione dotąd zmiany weszły w życie 1 grudnia 2008 r., zaś wskazane w dalszej częsci obowiązują od 1 stycznia 2009 r.

Prezenty o małej wartości

Maksymalna wartość prezentu, który nie podlega ewidencjonowaniu, wynosi teraz 10 zł.

Darowizny żywności bez podatku

Wprowadzono zwolnienie od podatku VAT darowizn produktów żywnościowych przekazanych z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez organizacje pożytku publicznego. Warunkiem jest prowadzenie odpowiedniej dokumentacji.

Powrót do zwolnienia VAT możliwy już po roku

Dzięki nowelizacji powrót do zwolnienia podmiotowego z VAT w związku z jego utratą po przekroczeniu limitu obrotów w wys. 50 tys. zł lub w związku z rezygnacją z tego zwolnienia jest teraz możliwy po upływie roku, licząc od końca roku, w którym te okoliczności nastąpiły.

Mały podatnik

Pod pojęciem „małego podatnika" - rozumie się teraz podatnika podatku od towarów i usług:

a) u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro,

b) prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45.000 euro,

- przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008 r., Nr 209, poz. 1320)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl